Page 130 - Văn hoá Huế

bởi cảnh sắc xứ Huế, ông đã
gửi gắm vào tranh bao cảm
xúc rung động, ông truyền
đến người xem nguyên vẹn
những xúc cảm ấy. Tại Bảo
tàng Mỹ thuật Việt Nam
hiện nay lưu trữ một bức
tranh phong cảnh về Huế đó
là tác phẩm sơn dầu “Thuyền
sông Hương” vẽ năm 1935,
là một trong những tác phẩm
màu dầu độc đáo của nghệ
thuật tạo hình hiện đại. Họa Nguyễn Đỗ Cung, Cổng thành Huế, bột màu, 1941
sĩ đã tạo ra một bố cục tranh Nguồn: Nguyễn Đỗ Cung, Nxb. Mỹ thuật, 1982
với mảng chính là người lái
đò căng mình trên dòng sông tạo sự chéo lệch không gian sang bên nhưng vẫn gợi cảm giác
chặt chẽ, cân bằng cho tranh. Những đường nét đối lập tạo được cái tĩnh động của dòng
sông, với sự lung linh của ánh sáng nước. Cảnh vật mờ xa những màu tím Huế có sự gợi
nhớ tới tranh Ấn tượng của Sisley (1839 - 1899), Monet (1840 - 1926). Có thể nói trong các
tranh phong cảnh về Huế giai đoạn trước 1945 thì bố cục bức “Thuyền sông Hương” là rất
độc đáo và táo bạo. Ngoài ra những ngày ở Huế, Tô Ngọc Vân còn được triều đình Bảo Đại
mời vẽ tranh tường trang trí cho điện Kiến Trung.
Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung (1912 - 1977) là một trong những họa sĩ tài năng từ trường
MTĐD, năm 1941 ông vào Huế dạy học ở trường tư thục Thuận Hóa và trường Việt Anh
cho đến năm 1944. Ông sống ở ngõ Âm Hồn, vẽ minh họa sách “Nguồn sinh lực” và
“Ngoại ô” của Nguyễn Đình Lạp và nghiên cứu về mỹ thuật cung đình Nguyễn. Tranh của
Nguyễn Đỗ Cung tiềm ẩn một cái đẹp riêng có chiều sâu của xứ Huế, ông cảm nhận về Huế
không phải ở cái đẹp bề nổi mà hướng về sự khám phá chiều sâu của Huế, cái đẹp vắng
lặng của cổ tích trầm mặc. Bức tranh “Cổng thành Huế” (Bột màu) của họa sĩ Nguyễn Đỗ
Cung là một thành công rất đáng trân trọng với sự tìm tòi, sáng tạo mang âm sắc riêng của
vẻ đẹp u trầm sâu thẳm trong đó xứ Huế hiện ra với dáng vẻ hoài cổ, lắng trầm, xao động
lòng người. Bức tranh gợi nhớ đến “Dấu xưa xe ngựa hồn thu thảo, nền cũ lâu đài bóng tịch
dương” (Thơ Bà Huyện Thanh Quan) và cho ta thấy một buổi chiều của xứ Huế tím hồng
có chuyển ít trắng nhẹ bồng bềnh.
Họa sĩ đã tả những vệt sáng trên nóc cổng thành của kinh thành Huế, màu xanh của ngói
lưu ly và chuyển xuống bức tường gợi lên được nét xưa rêu phong cổ kính. Họa sĩ chuyển
màu vàng đậm sang màu vàng sáng trắng tạo nên sự hun hút của một con đường quanh co
quen thuộc ở Huế, hình ảnh một người đi trên đường đã tạo cảm giác tĩnh lặng, đìu hiu của
một buổi chiều xa vắng, nhung nhớ của Huế.
Các họa sĩ Việt Nam trước năm 1945 đều có nghiên cứu cảnh sắc thiên nhiên, con người,
cách sống về gia phong, ăn mặc, ứng xử của con người Huế. Hướng về vẻ đẹp xưa cổ, hoài
niệm, tĩnh lặng của cảnh sắc thiên nhiên, di tích cổ. Huế có một cái gì đó rất là cổ xưa, đầy
ấn tượng và đã đi vào lòng người một hồn Huế rất riêng.
Các họa sĩ Trường MTĐD đến Huế đều cảm nhận được ngay cái đẹp yên tĩnh, với những
hình ảnh quen thuộc, gần gũi như những con đường dốc quanh co của xứ Huế, đồi Thiên

128 SỞ VĂN HÓA VÀ THỂ THAO THÀNH PHỐ HUẾ