Page 62 - Báo Quảng Nam - Số Tết Âm Lịch

người luôn gập Nghĩ về

Đời

ghềnh. Mỗi người
đều gặp những trở ngại Đất học

tưởng chừng khó thể bước
qua. Quan trọng là không Quảng Nam
phải đắm mình vào chán
nản ủ ê, mà là ngẩng
cao đầu tiến về
phía trước.

⁄ VU GIA

ÁCH nay gần 70 năm, chúng
tôi được cha mẹ cho đến
trường nhằm thoát cảnh
C“sáng nón úp, chiều nón
ngửa”. Cũng may, năm nào tôi cũng
lên lớp, nên cha mẹ tiếp tục động
viên theo nghiệp sách đèn. Một lần,
đọc được câu thơ của Tường Linh:
“Từ biên trấn, tôi về thăm xứ Quảng/
Xin chào quê hương xứ Ngũ phụng tề
phi”. Từ đó, tôi có chút tự hào về quê
hương mình.
ĐẤT HỌC VỚI
NGŨ PHỤNG TỀ PHI
Khi vào đại học có dịp gặp nhà văn Mười lăm năm qua, hơn 300 hạt mầm tài năng đã được nâng niu khích lệ vinh danh từ Tặng thưởng Quỹ ươm mầm tài năng đất Quảng do Báo Quảng Nam sáng lập. Ảnh: T.CÔNG
Vũ Hạnh, ông nói ông ngoại ông là
một trong năm nhân vật Ngũ phụng GS. Lê Đình Kỵ, GS. Lê Trí Viễn mới lại chặng đường trải qua, tôi thấy luôn giữ hy vọng, dưới bất kỳ tình
tề phi. Về đại thể, khoa Mậu Tuất, thấy đất học Quảng Nam đã hun đúc không sai. Chúng ta hãy hình dung huống nào cũng không được buông
triều Thành Thái thứ 10 (1898), tỉnh nên những người con trên cả tuyệt chủng tử thiên tài giống như sương xuôi, thì chắc chắn sẽ thấy được ánh
Quảng Nam có 5 sĩ tử cùng đỗ đại vời. Sau Cách mạng Tháng Tám, hai mù. Muốn sương mù trở thành băng, bình minh.
khoa, trong đó có 3 tiến sĩ là Phạm chàng trai xứ Quảng (Lê Đình Kỵ, Lê hoặc thành nước sôi phục vụ đời Với các bậc phụ huynh, tôi xin
Liệu, Phan Quang, Phạm Tuấn và 2 Trí Viễn) mới ngấp nghé bậc tú tài, sống, trước tiên phải biến nó thành lược sơ về chuyện đời tôi. Cả làng tôi
phó bảng là Ngô Chuân (hay Ngô Lý), vậy mà qua tự học, cả hai trở thành nước, từ nước biến thành băng, làm nghề thợ nề (thợ hồ/ thợ xây),
Dương Hiển Tiến. chuyên gia đầu ngành, được phong thành nước sôi. Quá trình ấy không trong đó có bác tôi, cha tôi. Sau khi lo
Lúc bấy giờ, Tổng đốc Quảng Nam học hàm giáo sư. GS. Hoàng Tụy phải rung đùi mà được. Nước sợ nhiệt ổn chuyện nông tang, anh em trong
là Đào Tấn (người Bình Định) và Đốc cũng thế. Ông “nhảy cóc” hai lớp, độ cao làm sao sôi? Nước lãng tránh làng tay bay tay thước rủ nhau đi làm
học là Trần Đình Phong (người Nghệ là thí sinh tự do, tháng 5/1946, ông nhiệt độ thấp làm sao thành băng? thuê kiếm thêm đồng ra đồng vào.
An) được tin này, cho đó là một vinh đỗ kỳ thi Tú tài phần thứ nhất và 4 Hơn 70 năm chìm nổi với đời, tôi Nhờ đó, anh em chúng tôi có điều
hạnh lớn của đất Quảng Nam, bèn tháng sau đó, đỗ đầu Tú tài phần thứ nghĩ chịu cố gắng, kiên trì không kiện học hành. Khi học cao hơn phải
cho thợ thêu 5 con chim phụng trên hai, ban Toán tại Huế. Tháng 3/1959, ngừng, biến áp lực thành động lực, đi xa, cha tôi động viên làm trai chí
một tấm thục, gồm 3 con ở tư thế sải Hoàng Tụy trở thành một trong hai chính là bí quyết thành công. Dẫu tại bốn phương, đi cho biết đó biết
cánh (tượng trưng cho 3 tiến sĩ) và người Việt Nam đầu tiên bảo vệ mỗi người đều có kỳ ngộ của chính đây. Ông bà nói không ra khỏi lũy
2 con tư thế xếp cánh (tượng trưng thành công luận án Phó Tiến sĩ khoa mình, nhưng nỗ lực mới là quan tre làng thì không biết thiên hạ rộng
cho 2 phó bảng), đem treo tại dinh học Toán - Lý tại Đại học Lomonosov trọng nhất. lớn dường nào; không đi ngàn dặm
Tổng đốc trong buổi lễ đón các tân (Nga). Năm 1964, ông đã phát minh không biết non sông gấm vóc ra sao.
khoa vinh quy. Từ đó, hễ nói đến ra “Lát cắt Tụy” (Tuy’s cut) và được TỰ TIN MÀ TIẾN BƯỚC Đi được là điều may mắn không phải
quê hương Ngũ phụng tề phi, người coi là cột mốc đầu tiên đánh dấu sự ra Đầu năm mới, tôi xin có đôi điều ai muốn cũng được. Con cứ tự tin vào
người nghĩ đến Quảng Nam. đời của một chuyên ngành toán học với lớp trẻ quê nhà đang ngồi trên bản thân sẽ học hỏi được nhiều điều
Qua 32 khoa thi hương ở trường mới: Lý thuyết tối ưu toàn cục (Global ghế nhà trường. Học tập vẫn vô cùng hay. Nếu cứ lo lo sợ sợ, thì ở nhà cầm
thi Thừa Thiên dưới triều Nguyễn optimization). Cộng đồng toán học trọng yếu, nhưng phải biến những cày cầm cuốc chẳng nên học hành
(1817 - 1918) được ghi trong sách quốc tế nhiều lần tôn vinh ông. điều học được thành cái riêng có của làm chi. Cha cho con đi học là mong
Quốc triều hương khoa lục, thì cả 32 Đất học Quảng Nam đã sản sinh mình mới hữu dụng, giống như ăn con thoát khỏi nghiệp cuốc cày. Đó
khoa, Quảng Nam đều có người đỗ ra nhiều người con như thế. Đây là uống hằng ngày phải được tiêu hóa là ước mơ của đời cha. Mọi chuyện
cử nhân. Tổng số sĩ tử Quảng Nam điều đáng tự hào. Từ lớp người bậc thành chất bổ dưỡng nuôi cơ thể, nếu còn lại tùy con quyết định. Những
đỗ cử nhân trong 32 khoa thi này là cha chú ấy đến lớp chúng tôi, lớp con không tiêu hóa được thì ắt phải đi... lời động viên ấy để có thằng tôi hôm
252 người. Về đại khoa, Quốc triều cháu chúng tôi cũng được truyền cấp cứu. nay. Suy nghiệm lại mới biết “Phụ tử
đăng khoa lục, ghi Quảng Nam có thống học hành quê hương hun Con đường nhân sinh dài đằng hữu thân” (Cha con có tình thân) là
38 người (14 tiến sĩ, 24 phó bảng). đúc. Nhìn lại hơn 70 năm khổ học, đẳng, chuyện chúng ta có thể làm, xuất từ tự tính chứ chẳng phải do học
Từ những thành tích ấy, người dân khổ hành, tôi ngộ ra rằng thiên phú chính là không ngừng đi về phía mà biết.
Quảng Nam tự hào quê hương mình không thể quyết định tương lai một trước, tiến tới mộng tưởng của mình, Làm ông bà, cha mẹ không có gì
với danh xưng “Đất học”. người. Chúng ta cũng không nên không oán không hối. Phải tin rằng vui hơn, hạnh phúc hơn là thấy con
NHỮNG NGƯỜI CON dùng thiên phú đi cân nhắc, đánh giá dù là vào những lúc tối tăm nhất của cháu mình không ngừng phát triển,
một người. Hồi nhỏ có bài học thuộc
đạt được chút thành tựu trong cuộc
cuộc đời, thì sẽ xuất hiện cơ hội thay
TRÊN CẢ TUYỆT VỜI lòng, tôi còn nhớ đại thể: “Ngọc kia đổi. Nếu chúng ta không nỗ lực, mặc sống. Nhắc nhở con cháu, đất quê
Sau ngày giải phóng, tôi theo học chẳng giũa, chẳng mài/ Cũng thành cho dòng đời đưa đẩy, thì không thể mình là đất học nên hãy tự tin mà
chương trình đào tạo sau đại học với vô dụng, cũng hoài ngọc đi”. Ngẫm nắm bắt được cơ hội ấy. Trong lòng tiến bước.

Học sinh Trường THPT Chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm
63 Xuân Ất Tỵ
trong ngày khai giảng. Ảnh: PHƯƠNG THẢO