Page 60 - Báo Quảng Nam - Số Tết Âm Lịch

Làng Cẩm Sa

qua dấu thời gian

Vẻ đẹp làng Hương Trà mùa hoa sưa. Ảnh: PHƯƠNG THẢO

Ở LẠI VỚI SÔNG
“Còn mãi sưa vàng” là tên bản nhạc của Huỳnh
Ngọc Chiến - một nhạc sĩ vừa là nhà thơ, nhà văn,
nhà nghiên cứu có tuổi thơ gắn bó với con sông
Tam Kỳ mênh mang hoa nắng vàng sưa: “Em hóa
thân là hoa sưa vàng/Bay giữa hồn tôi chiều mênh
mang/ Bao năm tìm lại dòng sông cũ/ Ngân mãi
trong tôi một giọng đàn.../ Nào biết lòng tôi đã yêu
ai/ Lao xao nắng rụng phiến hoa gầy/ Em theo con
nước xuôi biền biệt/ Tôi ngồi buồn nhìn hoa sưa
bay”… Có phải vì quá yêu hoa sưa mà di nguyện
của anh sau khi biết mình bị bạo bệnh, là tro cốt
được rải trên dòng sông hoài niệm. Về cát bụi,
anh đã chọn hòa vào con nước quê xứ mà ở lại với
cuộc đất ân tình... Nhà thờ tộc Phạm làng Cẩm Sa. Ảnh: T.S

Trà càng được giữ nghiêm chính đông; một phần đất ⁄ PHẠM NGỌC SINH DẤU XƯA LÀNG CỔ
ngặt. Vốn là cuộc đất thường của làng Phú Hưng, tổng Phú Nhà thờ tộc Phạm Cẩm Sa lưu giữ câu
xuyên bị xói lở bởi sức tàn Quý, huyện Hà Đông (nay là Nằm giữa hai dòng sông đối về nguồn gốc rằng “Làng Đa Tốn, núi
phá của dòng chảy sông Tam xã Tam Xuân 1, huyện Núi Vĩnh Điện và Lộ Cảnh - Cổ Chí Linh, từ quê Bắc ông cha từng sáng
Kỳ mỗi mùa lũ lụt, xã Tam Thành) ở hữu ngạn đã nằm nghiệp/ Đất Cẩm Sa, sông Lộ Cảnh, vào
Kỳ xưa có một điều khoản qua tả ngạn thuộc địa giới Cò, có một ngôi làng được Nam con cháu dựng cơ đồ”. Năm 1695,
trong hương ước được truyền của xã Tam Kỳ. các bậc khai khẩn đặt tên Thiền sư Trung Hoa Thích Đại Sán trong
là hễ có một cây sưa giữ đất Con đường sưa Hương Trà hành trình từ Cửa Hàn dọc theo sông Cổ Cò
ven sông bị mất gốc vì bất kỳ mà dân địa phương quen gọi rất đẹp: Cẩm Sa - nghĩa là vào Hội An theo lời mời của chúa Nguyễn
lý do gì, phải nhanh chóng là con đường đắp chạy dài từ Cát Gấm. Phúc Chu để giảng đạo ghi lại phong cảnh
trồng vào ngay chỗ gốc sưa giáp quốc lộ 1 đến gần đình hữu tình và đời sống ven sông san sát, trù
cũ một nhánh sưa mới. Nhờ làng Hương Trà ở khối phố ÊN làng ban đầu là Kim Sa, nghĩa phú: “Mõ đánh giữa dòng, các thuyền khi đi
lệ hoàn cội (trả lại cây chỗ Hương Trà Tây hiện nay. Hai là cát vàng. Theo sử liệu và gia phả, hàng dọc, khi xếp hàng ngang, khi đi thẳng
cũ) này, cồn sa bồi Hương bên đường rất nhiều thân sưa lớp lưu dân “Bắc địa tùng vương” một hàng, khi chia thành hai dãy; ba quân
Trà đã không những không cổ thụ tỏa tán che rợp thành Ttừ Thanh Hóa, Hải Dương,… vào miệng hò khoan, chân giậm ván, thảy đều
mất đất mà bờ bãi ven ấp vòm. Mỗi tiết Thanh minh, khai khẩn và lập làng từ thế kỷ 15 - 16, mà đúng nhịp, rập ràng. Gió thổi hiu hiu, nước
ngày càng rộng ra bởi dòng hoa sưa trổ vàng thành một nhiều nhất là các họ Hồ, Lê, Phạm. Thủy tổ xanh lạnh lẽo, rừng tre thâm thẩm, bãi cát
chảy về phía ngã ba sông thảm dài mênh mông, soi Tiền hiền tộc Phạm quê gốc Chí Linh, Hải sáng ngời,…”.
dần hướng từ đông bắc về bóng xuống dòng sông. Dương an nghỉ tại một gò đất cát ven sông Trong lịch sử, làng Cẩm Sa là huyết
Cổ Cò, dân gian gọi gò mả Phạm. mạch giao thông Bắc - Nam, nơi lưu dấu
chân, vó ngựa,… của hầu hết bậc tiên dân
xứ Quảng.
đổi, con sông ấy vẫn cứ mãi
đắp bồi phù sa. Văn nghệ sĩ
khắp nơi về đây bằng chính
tấm lòng ngưỡng mộ, tri ân.
Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc tộc Phan Bảo An này. Không
Tường không lần theo quá ai nói ra, nhưng tất cả đều
khứ, không dừng lại ở tính ngước nhìn di ảnh cụ Phan
chất hoài cổ mà bao giờ ông Khôi như bày tỏ lòng biết ơn,
cũng nồng ấm hiện tại, dùng ngưỡng mộ.
lịch sử để lý giải những vấn Nhà văn Đặng Tiến quê
đề của hôm nay. làng An Trạch, phủ Điện
NHỚ NHỮNG Bàn, lập nghiệp tại Pháp từ
năm 1968, giảng dạy tại Đại
NGƯỜI ĐÃ XA học Paris, với nhiều tác phẩm
Sáng nay, một mình tôi nổi tiếng. Ông nói với chúng
lái xe về Gò Nổi, đến ngay tôi: “Cuộc đời của Phan Khôi
nhà thờ tộc Phan, phái Nhì, gian truân đầy khí phách,
rồi ra một quán nhỏ ngồi nhớ hệt bài thơ “Nắng được thì cứ
lại bao điều. Nhớ năm 1988, nắng” đầy bản lĩnh của cụ”.
tôi đã “gan dạ” dám đưa nhà Cỏ lau triền sông. Ảnh: LÊ TRỌNG KHANG *
thơ Phùng Quán về Trường * *
THPT Nguyễn Duy Hiệu về Phan Khôi - một nhân cách của thời đại, sinh ra từ các thế kỷ, dù cuộc đời ông trải Một ngày về quê mẹ suy
làm đêm thơ “Tạ Làng”. Hội lớn, đã lựa chọn con đường trào lưu yêu nước như Duy qua bao sóng gió… tư và tĩnh lặng, hương vị của
trường không còn một chỗ để tự trở thành một nhà văn, Tân, Đông Du, Đông Kinh Tôi lại nhớ mới đây thôi, ly cà phê giữa làng quê Gò
trống, những người yêu thơ nhà báo, nhà nghiên cứu văn Nghĩa Thục. Truyền thống trong dịp đầu xuân cũng Nổi đầy ắp mùi rơm rạ bùn
đứng phía sau phải chất cao hóa xuất sắc. Thầy Xuân với của làng quê văn hiến, của chính trên quê mẹ của mình, đất. Và tôi đang mơ được
ghế bàn lên mới nghe được giọng Quảng chắc nịch, sang gia đình cộng thêm tố chất nhà văn Đặng Tiến từ Pháp ngồi sau lưng ông ngoại trên
“Lời mẹ dặn” của ông. sảng tại nhà ông Nguyễn Tấn thiên bẩm đã hun đúc nên về cùng với các nhà thơ Đông yên ngựa để cùng ông lang
Chiều hôm đó, nhà thơ Minh - Chủ tịch UBND huyện phẩm chất và bản lĩnh của Trình, họa sĩ Vũ Dương... đến bạt về nguồn, nơi có con
Phùng Quán ngồi đàm đạo lúc bấy giờ: Phan Khôi là một một con người Quảng Nam thăm các danh nhân Điện sông Vu Gia một thời tuổi thơ
với thầy Nguyễn Văn Xuân kẻ sĩ tiêu biểu, là con người thứ thiệt sừng sững hơn nửa Bàn và dừng chân tại nhà thờ tắm mát.

61 Xuân Ất Tỵ