Page 28 - Báo Phú Yên

26
Ất Tỵ
Hồn tết
NGUYỄN HỮU NHÂN
uổi thơ tôi đầy ắp kỷ niệm về
ngôi nhà của ngoại. Nhà ngoại
Tcó một khu vườn trồng nhiều
cây trái, nhưng tôi nhớ nhất hình ảnh
từ đầu đến cuối hai bên vườn trồng
toàn cau. Cây nọ cách cây kia chỉ hơn
một mét. Có lần tôi hỏi ngoại trồng
chi loài cây mà trẻ con có bao giờ
ăn được. Bà cười nói rằng trẻ con ăn
không được nhưng cau với trầu lại
không thể thiếu trong dịp cưới hỏi,
xuân về hay giỗ chạp. Mỗi lần khách
đến nhà, bà têm trầu cau mời khách.
Nói thật lòng thấy màu đỏ tươi trên
môi bà, tôi không hiểu được món ấy
ngon ra sao. Có lần thử cắn miếng trầu
bà têm, tôi cảm nhận một vị chát và
cay nồng đầy trong miệng mà nhớ đời.
Dịp cuối năm kéo dài đến tháng ba
có nhiều lễ cưới nhất, bà thường thuê
người hái cau để bán. Nhìn cau vươn
mình trong nắng gió, ta dễ mỏi mắt vì
nhiều cây cao đến 20m. Thân cau trơn,
không có nhánh nên khó leo. Người
hái cau thuê dùng một đoạn dây bện
chặt xoay lại thành hình số 8 rồi móc
chân vào mà leo lên. Người dân quê
tôi gọi là leo bằng nài. Để thử xem cau
chín hay còn non, người hái cau cắn
chặt một chiếc dao nhỏ trong miệng,
leo đến ngọn sẽ hái thử một trái, bổ
dày. Xem xong họ bỏ trái cau cho rơi Nhớ hàng cau
ra xem thế nào. Cau chín, phần nhân
bên trong đầy đặn, chắc lọi gọi là cau
vào chân, người hái cũng từ từ thả thân
xuống đất để chờ ý của bà tôi. Bà tôi
gật là buồng cau được hái. Buồng cau
cắt ra, trăm trái là thường, được móc
mình trượt theo thân cau xuống.
Khi phát hiện cau chưa chín, để
khỏi mất thời gian leo trèo thêm lượt,
người hái oằn mình nhiều lượt cho
thân cau nghiêng đến gần cây kề bên
rồi buông mình hai tay với tới thân
cau ấy. Rất điêu luyện nhưng rất
nguy hiểm, nếu thiếu tầm hay vuột
tay thì tai nạn xảy ra ngay.
Những ngày thong thả, tôi hay
theo bà ra vườn chờ gió to lay mạnh,
các tàu lá cau vàng ươm theo gió
rụng xuống. Những tàu lá cau ấy có
thể là đồ chơi cho anh em tôi kéo
nhau quanh nhà. Chơi chán rồi, tàu
toasoan@baophuyen.com.vn
Nhìn ra cửa sổ, tôi lại thấy mây trời
lơ lửng trên các ngọn cau.
Rồi ba má biết tôi hay lén về thăm
ngoại mà đường xa, nhiều nguy hiểm
nên không cho tôi đi một mình. Ngày
ngày, tôi lên chiếc gác nhỏ nhìn qua
cửa sổ hướng về bên kia sông. Từng
ngọn cau ngả nghiêng trong gió. Tôi
biết nơi đó có ngôi nhà của ngoại.
Tôi nhớ giọng nói, dáng đi của ngoại,
nhớ từng chiếc mo cau rơi rụng mỗi
chiều khi gió to, hai bà cháu cùng đi
nhặt về. Ngôi nhà ngoại tràn đầy kỷ
niệm trong tôi...
Mấy ngày trước tết, anh em tôi
mới được theo ba má về nhà ngoại.
Khi ấy tôi mới có khoảng thời gian
dài để sống trong ngôi nhà yêu dấu.
Tôi theo bà vào tận bếp xem bà nướng
bánh tráng, bánh phồng bằng những
cọng lá dừa đã khô quắt lại, chất
quanh nhà. Mùi khói cay nồng nhưng
tôi thấy thân quen. Khi dâng cúng trên
bàn thờ gia tiên, bà đơm thêm mấy dĩa
mứt chuối khô ngào đường cùng mứt
gừng mứt bí. Tôi được bà giao cho
việc mang những món quà tết ấy lên
nhà trên nên vui lắm.
Năm 1978, trận lũ kinh hoàng ở
quê tôi đã cuốn phăng mảnh vườn
và hàng cau của bà tôi xuống nước.
Ngôi nhà mà tôi chập chững những
bước đi đầu tiên trong đời cũng
Minh họa: HƯNG DŨNG không thể đứng vững trước thiên tai.
Tôi buồn khá lâu. Ngoại tôi tìm một
mảnh đất khác xây dựng lại nhà. Bà
quê ngoại cũng trồng hai hàng cau trong vườn
nhà dù biết phải mất nhiều thời gian
mới hy vọng giống hình ảnh xưa. Rồi
còn cảnh hai bà cháu lúi húi bên bếp
ngoại mất. Những ngày tết không
lửa nướng bánh, pha trà, đơm mứt
bày lên bàn thờ nữa. Nhìn những
cau đó trả lại cho bà. Bà cắt phần mo gian, ba má và bà khuyên tôi về cùng hộp bánh tây, những chai nước ngọt,
nang làm quạt, phần cọng và lá bà ba má. Ngày xa bà, tôi khóc hết nước không có bánh tráng, không có bánh
phơi khô để làm chất đốt. Buổi tối, mắt. Nhớ vô cùng ngôi nhà gắn bó tét cũng không mứt bí mứt gừng…,
nghe tiếng tàu cau xào xạc cũng là kỷ từ lúc mới sinh, nhớ khu vườn của tôi thấy nao lòng. Không còn hương
niệm không quên trong đời. ngoại. vị của tết năm xưa…
Tôi sống với ngoại êm đềm như Nỗi nhớ dâng đầy, cứ ít ngày, sau Trong lòng tôi, hình ảnh ngôi
hàng cau trong vườn nhà cho đến giờ học, tôi lại đạp xe qua hai chiếc nhà của ngoại mà tôi hay tìm về
năm 15 tuổi. Ba má tôi ra riêng. Các cầu lớn bắc qua sông về thăm ngoại. luôn sống mãi. Mỗi lần tết đến, qua
em tôi theo ba má về nhà mới, cách Đến nhà ngoại, việc đầu tiên là tôi chuyến phà, tôi lại nhìn về bên kia
nhà ngoại hai con sông. Tôi lắc đầu, thả mình xuống đống chiếu ngoại sông như mong thấy lại hàng cau
từ chối theo ba má. Thế là tôi tiếp chất trong vách nhà ngày càng cao, nghiêng mình trong gió năm nào của
tục sống cùng ngoại. Được một thời trong mùi chiếu thơm hương cây cỏ. nhà ngoại. 
Ngọt ngào
bánh biến bánh ngào
PHAN XUÂN LUẬT bánh biến, bánh ngào. Để có thứ
bánh dân dã của vùng quê chiêm
à ngọt ngào hương vị tết quê trũng trong mâm cỗ ngày tết này,
hương. Dễ đến hơn 30 năm phải chuẩn bị từ vụ mùa. Hồi đó dù
Lrồi, tôi mới lại được thưởng nghèo, thật nghèo, nhưng đến vụ
thức món ngọt ngào của mẹ vào dịp mùa, cha vẫn dành mảnh đất phần
tết, và do chính tôi “muốn ăn thì lăn trăm để cấy lúa nếp - giống nếp rồng
vào bếp”. Tết quê Yên Thành, xứ tiến vua một thời, hiện gần như đã
Đồ họa: YÊN LAN Nghệ quê tôi xưa không thể thiếu thất truyền.