Page 10 - Báo Phú Yên

08
Ất Tỵ
Chợ tết toasoan@baophuyen.com.vn

PHẠM THỊ HẢI DƯƠNG

Trong sâu dài ký ức, tết là sự
tưởng thưởng vô tiền khoáng hậu mà
đất trời khoản đãi cho mỗi người.
Chừng mấy mươi ngày đó, người ta
nhâm nhi tết bằng một chén trà nhạt
trước thềm nhà cũ, chờ một đóa mai
đẫm trong nắng vàng bừng tươi tỉnh,
đợi một liếp tranh thơm lên mùa mới
trong nhoang nhoáng sương mờ...
Bạn hỏi tôi chừng nào thấy tết.
Thật khó mà cụ thể câu trả lời. Bởi
tết không đến chủ động như một
cuộc hẹn, càng không chỉ là một
khắc ngắn ngủi có thể dò chừng. Từ
hun hút thời gian, khi ta còn rướn
mình chạy cho kịp ngày, từng chút
tết lấp ló hiện ra rồi trốn mất như đứa
trẻ tinh nghịch. Trước thay đổi của
mùa, một khắc lơ đễnh đủ khiến ta
ngỡ ngàng khi nhận ra trăng đã lặn,
sao đã mờ, hương xuân đã ngập tràn
trong huyết quản.
Tôi bước xuống chợ. Ấy là một
sáng rất thường. Xe cá của bác Bốn
Long từ phía biển lên đã dựng ngay
đó. Miệng bác đon đả chào mời. Xa
xa là hàng trái cây, hàng bún lẫn với
tiếng máy may cọc cạch của chị sửa
đồ. Hầu như chợ sáng nào cũng vậy.
Các mợ, các dì trưng ra món tươi
nhất, tiếng gọi, câu trả giá, lời than
thở của người bán kẻ mua xôn xao
một vùng. Ngồi xổm trước thau cá,
ngoại Năm Hữu vừa trở con bạc má Minh họa: HOÀNG HÀ THẾ
vừa hỏi bông lông: “Cỡ hăm lăm Tình người, tình quê
cá mắc không bây?”, “Gì đâu mắc,
nắng rồi, biển êm, tới đó mua trữ chớ
giờ còn sớm lắm!”, “Mùng năm bán
chưa?”, “Mùng ba bán rầu (rồi), chi nơi phiên chợ
mùng năm dữ”.
Lúc tôi bước qua hàng rau thì chị
Hai Thao gọi với theo: “Gì không bé
ơi?”. Tôi quay lại, kịp lúc chị quăng
cái rổ nhựa ra: “Nay có cải con mua được thêm rồi không ngừng vơi đi. vạn thọ con con, bọc bên ngoài là từng món một. Mỗi năm chỉ một lần
về cuốn bánh tráng”. Từ chối không Mọi thứ gấp gãy cho kịp. lá chuối, đã héo mặt nằm đợi người nhưng cô Út luôn nhớ được nhà tôi
đặng, tôi nhón lấy một ít, đưa chị cân Song, chợ tết của tôi là những qua người lại lật tới lật lui. cúng mấy chỗ, mấy lượt, mẹ tôi thích
bỏ bịch. Quét mắt một lượt qua hàng sáng tinh sương thường thường như Ở chợ có vài người bán nhưng gì và không ưa thứ gì. Chưa bao giờ
của chị, vẫn mấy trái cà tím, hành vậy. Bên trên tủ chả lụa, người bán mẹ tôi hay ghé chỗ cô Ngà, cô hỏi tôi thấy mẹ phàn nàn là thiếu sót món
tây nằm lẫn với dưa bí, rau sống, rau chưng hũ me ngâm, củ kiệu ngâm. chị Ba mua chi nhiều dữ, sao trồng nào. Điều này với tôi thật diệu kỳ, vì
chua, khoai tím... nhưng nay có thêm Quầy đồ nhựa hằng ngày bán khay, cho hết (cô Ngà còn biết rõ nhà tôi tôi biết không chỉ mỗi ba mẹ mình
mấy bịch hạt giống được đóng gói tô, rổ, ly nay bổ sung nhiều loại bông có bao nhiêu đất trống để trồng hoa). phải tha hương. Rất nhiều trường
hẳn hoi, có hiệu, đủ loại rau củ. Đoán nhựa quê kiểng mà đáng yêu cực kỳ! Mẹ tôi cười, nói trồng thêm cho bà hợp giống gia đình tôi, phải để con
được ý tôi, chị vui vẻ: “Nay gieo, qua Rồi người ta bắt đầu bày hỏa lò, bán Hai Bắc. Bà Hai là bậc lớn tuổi trong cái ở lại rồi xa xứ làm ăn. Đến mức
rằm là có rau ăn rồi đó”. than củi, cát lư hương, quần áo trẻ làng, chồng bà đã vãng, tuy có con chuyện cúng kiếng, bánh trái cho tết
Tôi không nhớ sớm chợ đó diễn con đủ sắc trong gió bay phấp phới cái chăm sóc chuyện ăn uống nhưng cũng khó lòng chu toàn. Vậy mà cô
ra vào ngày cụ thể nào, song tết thích mắt vô cùng. Mọi thứ thuộc về chòm xóm rất để ý tâm tư của bà. Út lại nhớ được từng món cho từng
sẽ từ đó mà hiện ra. Cô Út Dũng - tết từ tốn có mặt cho nhau, có mặt Bà Hai rất khoái trồng hoa. Có một nhà trong ngần ấy năm. Với tôi, cô
người có thâm niên hơn 30 năm bán cho tôi và cho mọi người. Chợ tết dạo cuối năm, bà chống gậy đi quanh không đơn thuần là người bán nữa.
tạp hóa - vừa bày giấy cúng ra chỗ hình như đã vượt khỏi bán mua thuần xóm để... ngắm hoa của các nhà. Bà Những người “hàng tôm hàng cá”
dễ thấy hơn mọi ngày vừa giải thích: túy. Ở đó, nếu tinh ý, ta sẽ thấy dấu thích vạn thọ. Bông nào bông nấy to như cô không hề đanh đá, thô lỗ mà
“Giỗ tổ nghề may vào ngày 12 tháng mùa rõ rệt, nghe được tiếng lòng của khỏe, mập mạp, đơn sắc, rực rỡ đầy ngược lại rất tinh tế, dịu dàng...
Chạp, nghề mộc, nghề hồ giỗ ngày nhiều người, hiểu thêm chút đỉnh văn sức sống. Từ buổi ấy năm nào mẹ tôi Chợ tết miền quê là nơi bạn sẽ
20”, khi tôi thắc mắc: “Mới nay Út hóa cổ truyền và quan sát được bức cũng trồng thêm vạn thọ biếu bà ăn thấy được muôn vàn sắc thái đời
dọn ra chi sớm dữ”. tranh kinh tế một năm qua. tết. Có lẽ mãi đến sau này, tôi cũng sống. Người ta có thể chen lấn, giành
Bao lần tôi tự hỏi, những sớm nào Mỗi năm, thêm trải nghiệm, tôi không thể nào quên gương mặt nhăn giật thứ ngon cho mình nhưng cũng
đó mà tôi vừa kể có thể được gọi là chợ càng thấy chợ tết chính là nơi lấp nheo mà rạng rỡ của bà khi tôi ào qua sẵn lòng “đưa đây, mua giùm cho”
tết hay không? Có lẽ với nhiều người, lánh tình làng nghĩa xóm. Nơi tôi cổng với hai chậu vạn thọ trên tay... khi thấy một bà lão hom hem bán
chợ tết đúng nghĩa là lúc bánh trái xanh lớn lên, một vùng kinh tế non trẻ, Lúc tôi còn nhỏ, vì ba mẹ đi làm mớ rau cắt ca cắt củm, sẵn sàng ủng
đỏ được vun thành ngọn, người như bà con đối xử với nhau rất đạo đức xa, về nhà thì tết đã đuổi sau lưng hộ tờ vé số hay cho đứa ngây ngây ở
mắc cửi chen nhau miếng thịt tươi, và trọng tình người. Còn nhớ buổi nên gia đình luôn đón tết trong vội chợ lâu năm vài đồng. Từ chợ tết có
buồng chuối già hay bó lay ơn chưa thiếu niên, mẹ thường dắt tôi đi chợ vã. Cô Út Dũng - chủ sạp hàng khô thể nhìn xa hơn, thấy rằng tết không
kịp bung màu. Người ta đi chợ tết vào để chọn mua vạn thọ về trồng trên to nhất chợ - luôn là người soạn bánh chỉ để tận hưởng đoàn viên mà còn là
29 hay 30 tết, chỉ kịp chọn lựa và trả mảnh sân nhỏ trước nhà. Tôi nhớ trái, nhang giấy cho nhà tôi. Mẹ tôi cơ hội để ta hòa vào đời sống giản dị
giá chút đỉnh. Hàng hóa không ngừng rõ, thậm chí rất thương những bó không đủ thì giờ để cẩn thận lựa mà lấp lánh. 