Page 6 - Báo Phú Yên
P. 6
04
Ất Tỵ
Chợ tết toasoan@baophuyen.com.vn
Chợ quê
HUỲNH KHANG
hợ có lẽ là một trong những
công trình có sớm nhất của hai bên bờ sông Đà Rằng
Cmỗi làng quê. Khi mới lập
làng, lập ấp, chợ cũng xuất hiện để
người dân mua bán, trao đổi hàng
hóa, giao lưu, ăn uống… Tôi có nhận
định như thế vì thấy tận mắt. Những
năm sau chiến tranh, huyện Tuy Hòa món riêng để đi các chợ bán lại.
lập các khu kinh tế mới trên xã miền Ngày trước, người ở miền núi Phú
núi Sơn Thành, tôi hay theo ba lên Yên bán nhiều bò, heo đen, gà và
đó và thấy ngoài chợ ngay cổng Hòa các loại trái cây… Dân từ đồng bằng
Bình thì trong các xóm mới thành lập lên mua thì đồng bào dân tộc thiểu
cũng xuất hiện những chợ xổm với số bán theo con, theo trái và thường
chỉ vài ba người bán. Các món đồ bán đồng giá. Ví dụ 1 con bò 1 chỉ vàng,
trong chợ này chỉ là thúng rau muống, cứ ra chuồng muốn con nào thì dắt
vài ba bịch muối, bột ngọt, ớt, tiêu, về. Heo, gà hay trái cây… cũng vậy.
đường... Trường học, trạm y tế và vài Đa số hồi đó đi chợ là đi bộ.
công trình khác có thể chưa có ngay, Những người bán đồ đạc gánh bằng
nhưng chợ thì cứ có dân ở là có chợ. đôi quang gánh trên vai hay đội đồ
Tuy Hòa quê tôi nằm dọc hai bên trên đầu mang ra chợ bán. Người ở
bờ sông Đà Rằng (hạ nguồn sông xa chở đồ tới chợ bằng xe ngựa, xe
Ba). Thường mỗi xã có một chợ ở lam… Những người bán cá từ Đông
đầu, một chợ ở cuối xã. Vài xã có Tác hay Lò 1, Lò 2, Lò 3 lên chợ quê
thêm một chợ nhỏ ở giữa xã, thường bán thường chở bằng xe máy để cá
là chợ chiều hay chợ xổm. còn tươi ngon.
Chợ xưa thường ở khu đất trống Ở chợ quê, người bán và người
rộng chừng vài sào đất. Trong chợ mua đều quen biết nhau nên chợ là
có những túp lều tranh hay lợp lá nơi mua bán và cũng là nơi gặp gỡ,
nhỏ để bày đồ buôn bán. Đồ có khi hỏi thăm nhau. Chợ quê xưa bày bán
treo xung quanh lều và bày trên tấm đủ thứ, trừ vàng bạc phải xuống tiệm
bạt dưới đất. Hàng hóa giống nhau ở Phú Lâm hay lên Phú Thứ sắm.
thường được bán chung một dãy: Mua gì thì tới chợ quê còn sắm gì thì
mua có bạn, bán có phường! Thường Minh họa: HƯNG DŨNG tới tiệm ở phố hay chợ lớn Tuy Hòa.
mỗi chợ có hàng thịt, hàng rau, hàng Nhiều khi má tôi đi chợ về mang một
cá, hàng xén (là hàng bán các đồ tạp Các món hàng bán chợ trước đây khác như cá tôm, đậu, khoai, rau củ giỏ đầy nhưng thật ra không phải
hóa, hàng gia vị)… Ngoài ra, chợ thường là do đánh bắt được, nuôi quả... thì bán theo mớ, theo khóm mà mua mà vì gặp người quen đem đồ
cũng có hàng bán thức ăn như bún, trồng dư nhiều đem ra chợ bán, nhà người bán đã chia sẵn với giá tiền bằng ra chợ bán, người này biếu món này,
bánh xèo, bánh bèo, chè, cháo… nào có gì đem ra bán thứ đó. Chỉ nhau. Các chợ đầu mối như chợ Lò (1, 2, người biếu món khác. Giá trị các
Hàng rau, hàng cá thường bán ngoài trừ một vài hàng xén hay hàng thịt, 3) hay chợ Đông Tác có hình thức mua món tặng có khi chẳng là bao nhưng
trời chứ ít khi bán trong lều, cả khi gà, vịt… có cân bằng cân đòn xách bán “mão”, là mua tổng cộng các thứ mang giá trị tinh thần lớn, tạo nên
mưa gió cũng vậy, cứ mặc áo tơi mà tay, còn lại đa số bán theo kiểu ước tôm, cua, cá… với giá tiền thỏa thuận, tình nghĩa xóm làng, dòng họ khắng
ngồi bán. lượng, bán nắm, bán bốc. Các món sau đó các nhà buôn về mới lựa ra từng khít với nhau.
XUÂN HIẾU
hững ngày cuối Chạp, trở về thăm quê, ngang qua
chợ Đông Mỹ thuở nào nay đã mọc lên những
Nngôi nhà khang trang, bất giác tôi liên tưởng đến
bài thơ tết của nhà thơ người Hà Đông - Hà Nội Bạch Văn
Tín: Bình minh nắng ấm sưởi làng/ Mẹ đi chợ tết rộn ràng
theo sau/ Trên con đường đất màu nâu/ Bờ đê dẫn lối qua
cầu chông chênh…
Tôi sinh ra và lớn lên ở miền quê giáp ranh giữa hai xã
Hòa Tân và Hòa Vinh thuộc huyện Tuy Hòa cũ. Thuở nhỏ
tôi học ở Trường tư thục Đông Mỹ, gần đó là chợ Đông
Mỹ. Mỗi ngày đến trường tôi đều đi ngang qua cái chợ
quê này và chiếc cầu bắc qua con mương nước. Không
biết địa danh Đông Mỹ và chợ Đông Mỹ có từ khi nào
nhưng theo sử sách, từ năm 1747 đã có nhà thờ và giáo
xứ Đông Mỹ (bao gồm các xã Tân - Vinh - Xuân - Hiệp
của quận Hiếu Xương xưa).
Cũng như bao chợ quê khác, chợ Đông Mỹ là nơi tụ
họp để mua bán, trao đổi những sản vật “cây nhà lá vườn”
do bà con nông dân nuôi trồng. Người dân quê chắt chiu,
dành dụm mang ra chợ bó rau, rổ khoai, buồng cau, nải
chuối, con gà, con vịt hoặc vài chục quả trứng… Đây là
những hàng hóa vừa tươi, vừa ngon và mang tính trao đổi
nhiều hơn là mua bán. Chợ cũng có hàng thịt heo, hàng cá
theo chân các rẩu (rổi) từ làng biển Lò Ba gánh lên và một
số hàng hóa khác nhưng không nhiều. Ngày thường chợ
chỉ họp một buổi từ sáng sớm và tan rất nhanh vì ai cũng
Minh họa: HOÀNG HÀ THẾ
tranh thủ thời gian lo việc đồng áng, ruộng vườn. Những
