Page 61 - Tạp Chí Văn Nhân
P. 61

NGHIÊN CỨU - PHÊ BÌNH - SƯU TẦM






           Tìm hiểu những khoa thi Hội dưới triều Mạc


           Đạo diễn-NSƯT TRỊNH QUANG KHANH













                ại Việt từ năm 1527 cho tới năm 1693         Tôn thất và các trung thần nhà Lê phải
           Đ(67 năm) tồn tại hai triều đại phong  ly tán đi nhiều nơi, đa phần lặng lẽ kéo về
           kiến:  Triều  Lê  và  triều  Mạc.  Dưới  triều  xứ Thanh Hoa. Tháng 12 năm Nhâm Thìn-
           Chiêu  Tông  Hoàng  đế  (hiệu  là  Quang  1532 (5 năm sau ngày mất ngôi) cận thần
           Thiệu Đế) Mạc Đăng Dung đã được phong  nhà Lê là An hầu Nguyễn Kim tìm được
           Thái phó Nhân Quốc Công (Thái sư, Thái  con trai Lê Chiêu Tông tên là Lê Ninh lập
           phó, Thái Bảo là ba tước danh đứng đầu  lên làm vua, tức Trang Tông Dụ Hoàng đế.
           hàng Công trong triều phong kiến).Trong  Tạo  dựng  nền  móng  cho  triều  Lê Trung
           bài viết này tôi không đi sâu phân tích bối  Hưng bắt đầu từ mùa xuân năm Quý Tỵ
           cảnh lịch sử những năm dưới triều Quang  (1533 ), lấy đất Lam Sơn, Vạn Lại (Thọ
           Thiệu Đế và Cung Hoàng Đế (tên húy là  Xuân-Thanh Hóa ) làm hành tại.
           Xuân) triều Lê mà chỉ xin nêu một sự kiện         Ngày 20 tháng 5 năm  Ất Tỵ (1545)
           lịch sử dẫn đến sự bắt đầu của triều Mạc.    Nguyễn Kim bị hàng tướng Dương Chấp
                Sử sách chép rằng: Ngày 18 tháng 12  Nhất  ám  hại,  nên  tháng  8-1545  vua  Lê
           năm Bính Tuất (1526) Mạc Đăng Dung sai  phong Trịnh Kiểm (con rể Nguyễn Kim)
           thuộc hạ giết chết Quang Thiệu Đế rồi lập  làm Đô tướng tiết chế các dinh quân thủy
           Lê Xuân, em ruột Quang Thiệu Đế lên ngôi  bộ, tước Thái sư Lượng Quốc Công. Như
           tức Cung Hoàng Đế chưa được một năm thì  vậy từ mùa xuân năm 1533 Đại Việt chia
           tháng 6 năm Đinh Hợi (1527) Mạc Đăng  làm hai miền: Bắc triều từ Ninh Bình trở ra
           Dung  vào  cung  cho  tay  chân  là  Nguyễn  do họ Mạc lãnh đạo; Nam triều từ Thanh
           Đăng Thái thảo Chiếu nhường ngôi rồi bắt  Hóa trở vào do tập đoàn phong kiến Lê -
           Cung Hoàng đế phải nhường ngôi!              Trịnh lãnh đạo.
                Mạc  Đăng  Dung  tự  xưng  Hoàng             Mỗi triều đại phong kiến đều có những
           đế,  hiệu  là  “Minh  Đức  năm  thứ  nhất”  việc làm tiến bộ có lợi cho dân, cho nước
           (Đại Việt sử ký toàn thư, Tập III, tr.107-   và những việc làm ngược lại! Bài viết này
           108.Nxb  Khoa  học  xã  hội-HN-1998).                                                                                 tôi không đề cập được tất cả mà chỉ xin
           Thế  là  triều  Mạc  bắt  đầu  từ  năm  Đinh  nêu một việc làm tích cực của triều Mạc.
           Hợi (1527).                                       Khi nghiên cứu chế độ thi cử dưới các



           60                                                                                              VĂN NHÂN SỐ 158+159 NĂM 2025
   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66