Page 55 - Người Hà Nội

ắn người xưa còn gọi là rồng con, người chỉ là vài tính cách cá biệt chứ rắn phần nhiều của loài rắn là giỏi thích nghi (thuận) với hoàn
tuổi rắn cũng gọi là tuổi rồng con. Trong tượng trưng của sự may mắn, tốt đẹp, thần thánh, cảnh sống, bất kể là rừng rậm gai góc hay khe đá
12 con giáp, rắn xếp hàng Tỵ, đứng thứ sống thọ, sinh sôi nòi giống, của cải và cứu giúp gập ghềnh, trong xó tối âm u hay bãi cát trơ trọi...
R6 trong 12 địa chi. Trong chữ Hán chỉ 12 con người qua vị thuốc bằng thân xác của mình. chẳng có nơi nào mà rắn không thể vượt qua.
địa chi ấy, chỉ duy nhất có chữ Tỵ ( ) là mang Chẳng thế mà người dân ở một số nơi như Ai Cập, Trong địa chi, rắn (Tỵ) đứng hàng thứ 6 mà 6 là con
hình con giáp ấy tức là con rắn. Nếu tính thời châu Âu cổ đại, rắn còn là tượng trưng cho đất số âm tính, may mắn, cát tường theo quan niệm
gian theo cách tính xưa (một ngày có 12 canh giờ) nước và pháp quyền; hay trong câu chuyện cổ của văn hóa Trung Quốc, 6 lại là 6 vạch của ba hào
thì giờ Tỵ vào tầm từ 9 giờ sáng đến 11 giờ; nếu dân gian của Trung Quốc - “Chuyện bạch xà”, rắn âm trong quẻ Khôn trong Kinh Dịch mang tính
tính thời gian theo bốn mùa thì tháng Tỵ là còn tượng trưng cho sự theo đuổi tình yêu và nhu thuận, thế mới sinh ra câu “thần chú” là “lục
tháng 4 đầu mùa hè bởi có thuyết nói rằng chữ hạnh phúc. lục đại thuận”. Năm rắn là năm của sức mạnh: Bởi
Tỵ người Trung Quốc phát âm là “si” đồng âm với Khi con người còn sống trong thế giới mông đã gọi là “rồng nhỏ” nên tuy rắn không thể bay như
chữ “tứ” là bốn nên bảo tháng Tỵ là tháng Tư. muội, người và loài vật sống lẫn lộn với nhau, trên rồng, nhảy như hổ nhưng từ xưa đến nay người ta
Nhưng cách nói này không thuyết phục bằng mặt đất đâu đâu cũng thấy rắn cho nên với con vẫn cho rằng rắn có sức mạnh thần kỳ. Với tấm
thuyết cho rằng thời xưa lịch âm năm mới bắt người thời đó, rắn trở nên một con vật đầy vẻ kỳ thân mềm dẻo lại giỏi biến hóa lúc co lúc duỗi, lặng
đầu từ ngày Đông chí - là ngày ngắn nhất trong bí. Rắn vừa mang vẻ trí tuệ khôn ngoan, lại là hóa lẽ náu mình nhưng trong nháy mắt có thể quăng
một năm - vào tháng 11 âm lịch và tháng ấy gọi thân của mưu mô thâm hiểm; rắn đi không ai biết, mình tới mục tiêu, nhanh nhẹn vô cùng.
là tháng Tý, cứ thế tính thì tháng Chạp là tháng đến chẳng ai hay, sống được cả ở trên cạn lẫn dưới Năm rắn cũng là năm của mạng sống, sinh sôi.
Sửu, tháng Giêng là tháng “Dần”… Cũng vì vậy nước lại biết lột xác biến dạng, biết chui luồn Trong những thư tịch cổ của Trung Quốc như
mà trong hai bài thơ với nhan đề là “Trêu đùa nhưng cũng biết leo cao, khi giận dữ thậm chí có Kinh Thi, như Sơn Hải Kinh tả thế giới thượng cổ
bạn”, Đỗ Phủ đều mở đầu bằng câu: “ thể nuốt sống con người và loài hoang sơ ta đều thấy cảnh nằm mơ thấy rắn rồi
”(“Nguyên niên kiến Tỵ nguyệt” nghĩa là vật, nham hiểm hơn có thể sinh con quý. Rắn là biểu tượng của sự sống lâu
năm đầu vừa tháng Tư) thế mà một số người dùng nọc độc giết chết cả mãnh dài. Ngay trong truyền thuyết mà ta được bà,
lầm tưởng là tháng Sáu vì cho rằng Tỵ là thú... Tất cả những thứ đó khiến được mẹ kể cho nghe đã miêu tả rằng chỉ vì Thiên
ngôi thứ 6. Tháng Tỵ là tháng con người mông muội vô cùng Lôi lơ đễnh rao nhầm lệnh của Thiên đình, rắn đã
Tư mang tinh khiếp sợ, cho rằng rắn tượng trưng cướp mất quyền lột xác của con người, trở thành
Năm Tỵ xuất hiện nơi tay hoặc quấn quanh tai trong nhiều truyền thuyết là sứ giả của cải,
loài rắn trong những bức tranh cổ, rắn thường con vật sống nhiều kiếp và như thế nó tượng
cho oai phong. Bởi vậy, ta còn thấy
trưng cho sự sống lâu.
Năm rắn là năm của may mắn, của cải. Rắn
các vị thần, uy linh không kể xiết.
chuyện dân gian thường có cảnh vàng bạc biến
Những thiên thần oai phong lẫm
liệt trong các truyền thuyết cổ
sâu tìm ra kho báu.
xưa nổi tiếng cũng thường có cơ hóa kỳ ảo thành con rắn dẫn con người vào hang
thể lẫn lộn giữa người và rắn. Văn hóa về các con giáp là văn hóa truyền
Lại nói đến quan niệm về 12 thống của dân tộc ta (và nhiều dân tộc khác), mang
con giáp, không những nước ta những nét đẹp riêng và có những mặt tác động
mà ngay những nước có nền tích cực trong đời sống con người. Vậy nên không
văn minh cổ đại tiêu biểu như có lẽ gì chúng ta không lan tỏa nó đến với các dân
Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp, Ai tộc khác để thành tài sản chung của loài người. Và
NGUYỄN BÁ THÍNH
Cập đều có rắn trong 12 con sau hết, với năm rắn này, ta hãy nghĩ theo tinh
giáp và đều đứng ở hàng thứ 6. thần của câu chuyện Bạch Xà là luôn khát khao,
Năm rắn là năm của yên bình, hy vọng, đón chờ những kết quả tốt đẹp, đưa cuộc
êm thuận. Đặc tính sinh vật sống người dân, đất nước Việt Nam đi lên.

nói chuyện

rắn

nên cũng là tháng đầu mùa hạ, muôn vật đều ở
trạng thái phơi phới vươn lên, rầm rộ sinh trưởng
mang ý nghĩa tự mình trỗi dậy như rắn tự bò ra
khỏi hang.
Vì rắn hay thích ở những nơi tăm tối như
hang hốc hoặc vắng vẻ như gốc cây, bụi cỏ nên có
người gán cho loài rắn những đặc tính như thâm
hiểm, lạnh lùng, xảo quyệt. Ngoài những ý nghĩa
không tốt đó ra, số đông người ta lại cho rằng đấy

Xuân Ất Tỵ 2025 Vũ khúc rắn mừng xuân - tranh của họa sĩ Đào Nguyên Tài
58