Page 51 - Người Hà Nội

Mùa xuân

đậm hồn Hà Nội

trong tùy bút đương đại

HOÀNG KHÁNH DUY
à Nội - Thủ đô văn hiến, mảnh đất động và cao quý ấy vào trang viết. Nhớ về chóng vánh của cuộc sống. “Nếp cổ truyền”
cổ giàu trầm tích mấy ngàn năm ngày Tết Hà Nội, Đỗ Phấn không sao quên trong mắt Nguyễn Trương Quý là dù cho “có
qua đã hình thành và nuôi dưỡng được cái không khí của khu chợ giữa lòng Thủ nhiều cửa hàng tiện ích” nhưng “người ta vẫn
Hmột nền văn hóa mang đậm bản sắc đô, mang nét đẹp đặc trưng của chợ Tết vùng nườm nượp ra chợ Tết”, “chợ Tết truyền thống vẫn
Thăng Long - Hà Nội, một vùng đất “hội thủy”, đồng bằng Bắc bộ: “Vẫn còn cảm thấy ấm áp tưng bừng họp ở ngoài đường cho đến tận tối ba
“hội nhân” và “hội tụ văn hóa” vô cùng phong không khí một ngôi làng trong phố. Phiên chợ mươi”; là Hà Nội những ngày cuối năm “vẫn
phú, đa dạng. Trong văn học hiện đại, có một Bưởi ngày mười chín tháng Một trên đường mang một dáng hình cổ xưa, vừa lam lũ trong sự
dòng tùy bút viết về phong tục Tết cổ truyền Hoàng Hoa Thám đã bắt đầu thấp thoáng màu chải chuốt, vừa ơ hờ trong sự hối hả bộn bề”; là
của người Hà Nội, theo thời gian, dòng tùy bút sắc của Tết. Vài gốc mai tuốt lá trơ trụi gói buộc “con gà sống cúng giao thừa hay cành đào mua ở
ấy đã trở thành “mảnh ghép” không thể thiếu kỹ càng. Những lồng chim cầu kỳ chạm trổ ngày chợ Tết” vẫn hiện diện trong từng gia đình mỗi
của văn học Việt Nam. Nhiều cây bút đã bước thường không thấy có. Mấy chậu địa lan nhú dịp xuân về Tết đến...
những bước thật vững chãi trên sợi dây văn những mầm hoa xanh trong ngọc thạch. Những Trong tùy bút “Xúc cảm về Tết Hà Nội”, đi
hoá dân tộc. Mùa xuân đất Bắc nói chung, cốc thủy tinh cao chân đựng thủy tiên đã có mặt qua thanh âm của mùa xuân Hà Nội, tác giả Đỗ
mùa xuân Hà Nội nói riêng lấp lánh trên trên sạp hàng. Đó là một cái chợ cây cảnh trong Văn Hải đã xúc động chia sẻ: “Bất giác tôi chợt
trang viết của Vũ Bằng (qua “Thương nhớ thành phố. Người làng vào phố bán mua với thị nhận ra một Hà Nội bao dung là miền đất hứa
mười hai”, “Miếng ngon Hà Nội”...), Thạch dân. Một dấu nối đậm nét giữa văn hóa chợ mang thương mến trong trái tim mọi người. Tâm
Lam (qua “Hà Nội băm sáu phố phường”, phiên đồng bằng Bắc bộ và đô thị hiện đại còn hồn Hà Nội đã tưới mát những hạnh phúc ấm no,
Nguyễn Ngọc Tiến (qua “Đi ngang Hà Nội”, sót lại ở Hà Nội” (Chơi Tết). Nhà văn Đỗ Phấn an vui cho bao người dân tỉnh lẻ. Và rồi mỗi lần Tết
“Đi dọc Hà Nội”, “Hà Nội còn một chút này”...), đã mở đầu bài tùy bút của mình bằng những đến, họ lại trở về quê tận hưởng niềm vui sum vầy,
Đỗ Phấn (qua “Hà Nội chút bụi trên vai loài hoa, loài cây không thể vắng mặt trong đoàn tụ bên gia đình để mặc cho Hà Nội sống giữa
người”, “Hà Nội thì không có tuyết”, “Ngồi lê ngày Tết cổ truyền của người Hà Nội, đặc biệt nỗi cô đơn, vắng vẻ. Bồi hồi trong xúc cảm về Tết,
đôi mách với Hà Nội”...), Lữ Mai (qua “Hà Nội là hình ảnh chậu thủy tiên được gọt tỉa kỹ về phố phường Hà Nội, tôi thấy những mảng màu
không vội được đâu”)... Mỗi cây bút - nói như càng đợi ngày nở hoa - vốn là một hiện hữu ấy đã vô tình dệt nên cho Hà Nội một tấm áo rất
Paustovsky - cần mẫn như “người thợ kim mang đậm hồn cốt của mùa xuân cổ truyền riêng của mình”. Với một người vốn được sinh ra
hoàn” đã góp nhặt từng “hạt bụi vàng” vương Hà Nội. Văn Đỗ Phấn nhẹ nhàng, trữ tình, gợi và lớn lên ở phương xa nào, có lẽ, chỉ cần đến
trên mảnh đất Hà Thành để kết thành những nhớ, gợi thương về một thời gian, không gian Hà Nội vào ngày Tết thôi cũng thấy được cả
“bông hồng vàng” lấp lánh. nào trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc. một vùng văn hoá đẹp đẽ, trù phú và giàu sức
Tiếp nối dòng tùy bút mang đậm phong vị Đi qua thời áo trắng, ai mà không một lần sống gói cả vào trong khoảng thời gian ngắn
ngày Tết cổ truyền Hà Nội, các tác giả đương đọc bài thơ “Chợ Tết” của thi sĩ Đoàn Văn Cừ - ngủi đó, trong mâm cỗ hiện diện trên bàn ăn
đại đã thổi vào trang viết luồng gió mới. Vẫn một gương mặt xuất sắc của phong trào Thơ trong nhà, trong cành đào tươi thắm lung linh
là những nét cũ thềm xưa nồng đượm hương mới với hồn thơ đậm đà phong vị dân tộc, trên bàn thờ gia tiên và những chiếc bánh
rêu loang trên những mảng tường trải qua truyền thống. Trong đó có những câu: “Người chưng vuông vức đang chờ đôi bàn tay khéo léo
bao trầm luân, còn mất, nhưng những nét đẹp các ấp tưng bừng ra chợ Tết/ Họ vui vẻ kéo hàng xẻ ra thành tám phần đều đặn.
của đất và người, của những giá trị tinh thần trên cỏ biếc/ Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon/ Mỗi thể loại văn học có một ưu thế riêng
tồn tại trong lòng phố cổ đã được phủ lên bởi Vài cụ già chống gậy bước lom khom/ Cô yếm trong việc chuyển tải vẻ đẹp của thiên nhiên,
cảm quan của con người thời đại mới. Bởi thế, thắm che môi cười lặng lẽ...”. Thời gian trôi qua, con người của từng vùng miền trên khắp đất
tùy bút viết về văn hóa Hà Nội của các tác giả nhịp sống hiện đại đã biến những ngôi làng cổ nước. Tùy bút đã tự nó tổng hòa, dung hợp nhiều
đương đại lại gây sự cuốn hút mãnh liệt, đưa thành phố, những nét văn hóa xưa cũng mờ thể loại khác để chuyển tải tốt nhất văn hóa
độc giả vào một miền nhớ miên man, da diết dưới lớp bụi thời gian ít nhiều. Những tưởng cái ngày Tết truyền thống của người Hà Nội, in đậm
về một thời Hà Nội vàng son. chợ mùa xuân ấy cũng được thay bằng siêu thị, dấu ấn phong cách tác giả. Tùy bút đương đại
Đỗ Phấn là nhà văn luôn đau đáu về trung tâm thương mại sầm uất và sôi động, viết về mùa xuân Hà Nội đã tiếp nối dòng mạch
những giá trị xưa cũ. Trong cuộc đời mình, nhưng không, khi đọc tùy bút “Một chốn vui tùy bút của Vũ Bằng, Thạch Lam, Nguyễn
dường như Đỗ Phấn “mắc nợ” với văn hóa nương náu” của nhà văn Nguyễn Trương Quý, Tuân... thời kỳ trước, làm đầy hơn mảng tùy bút
truyền thống, đặc biệt là văn hóa Hà Nội, nên ta lại thấy vui và có niềm tin vào những giá trị ít nhiều vẫn còn “lép vế” so với thơ ca, truyện
đã chọn cách chuyển tải những giá trị sống truyền thống vẫn còn sau những đổi thay ngắn, tiểu thuyết trong nền văn học dân tộc.

Xuân Ất Tỵ 2025
54