Page 40 - Người Hà Nội

ếu mang nắng chiều rẽ vào các cửa hiệu ảnh như Nắng
chiếu nghiêng nghiêng xuân hay các hiệu ảnh quốc tế…
vào ngăn ký ức của để cùng chụp một tấm ảnh. Dù là
Nngười Hà Nội, dễ sẽ tấm ảnh đen trắng (mãi đến sau
thấy gói hàng Tết thời xa vắng, năm 1975 mới có ảnh màu)…
thấy chiếc áo chần bông xúng Chợ hoa Hàng Lược (Hà Nội) Tết Bính Thân 1956. Ảnh: TTXVN nhưng chắc chắn là kỷ niệm khó
xính chờ cái rét ngọt để diện đi quên với bất cứ ai.
chơi… Thời gian có khả năng diệu Thiếu nữ Hà Nội đi chợ hoa Tết Kỷ Hợi 1959. Ảnh: Phạm Tuệ - TTXVN Khác với nhiều người, ký ức
kỳ, đôi khi có thể biến những Tết của chị Nguyễn Thùy Linh -
khoảnh khắc tưởng chừng như CEO Tân Mỹ Design, truyền nhân
thiếu thốn, khó khăn nhất trở đời thứ 3 của cửa hàng thêu có
thành tình cảm nhất, vui vẻ tuổi đời hơn 50 năm tại phố Hàng
nhất; biến những điều răn dạy Gai lại là những lời chỉ dạy mà bà
khắt khe nay trở thành lời vàng ngoại và mẹ trao truyền. Trong
2
thước ngọc muốn gửi gắm lại cho ngôi nhà vỏn vẹn 20m khi ấy, có
thế hệ sau… cô gái nhỏ học bắt đầu học về
53 năm sống và làm việc tại công dung ngôn hạnh, cầm kỳ thi
Hà Nội, PGS.TS Trần Mạnh Tuân họa. “Bà và mẹ tôi là những người
(nguyên giảng viên khoa Công vô cùng kỷ luật, đòi hỏi phải chú ý
trình, trường Đại học Thủy lợi) từ cách ăn, nói, đi lại. Có những
vẫn nhớ như in những cái Tết ngày Tết, vài quy tắc có thể được
thời bao cấp mà các nhà đều có nới lỏng như giờ giấc đi ngủ, cách
hoàn cảnh kinh tế tương đồng ăn uống… nhưng vẫn phải nằm
nhau, đón Tết cũng theo cách trong khuôn khổ”, chị Linh kể.
thật giống nhau. Và nhớ nhất Những phép tắc, lễ nghĩa
trong tâm khảm ông là gói hàng tưởng như khó học, khó nhớ
Tết: “Người người xếp hàng để mua nhưng bây giờ lại trở thành thói
hàng Tết. Gói hàng Tết năm nào quen của chị Linh và được chị
cũng sẽ có: mứt Tết, kẹo, chè cám/ Một thoáng dạy lại cho con gái. Chị thấy biết
chè bồm (chè vụn), 1-2 bao thuốc lá ơn người bà khéo léo, biết đủ
(sang là Điện Biên, còn không là những ngón nghề như thêu
thuốc lá Tam Đảo), miếng bóng bì thùa, may vá, cầm kỳ thi họa và
để nấu canh và một gói nhỏ đựng đã tạo ra một nếp nhà đặc trưng
20 hạt tiêu Bắc. Gói hàng có thể có ký ức Tết phố cổ. Một ký ức Tết khác mà
thêm một gói mì chính cánh chị Linh nhớ mãi không quên là
khoảng 50 gram”. Hà Nội xưa có năm, cả gia đình đang chuẩn
Theo dòng ký ức của ông bị đón giao thừa bỗng một vị
Tuân, ngày ấy bánh kẹo rất hiếm, khách nước ngoài gõ cửa. Thì ra
các nhà thường chuẩn bị nguyên ÁNH DƯƠNG đó là lần đầu tiên ông ở lại Hà
liệu gồm bột mì, 1-2 quả trứng gà Nội dịp Tết, ông không biết là các
mà nếu không có thì thay bằng cửa hàng sẽ đóng cửa. Dù trước
trứng vịt rồi mang đến nhà làm đó gia đình chị Linh đã nhờ một
bánh kẹo gia công để làm bánh người đến xông đất nhưng cũng
quy gai và bánh quy xốp. Nếu bao kỷ niệm. Ông bảo, xưa các người ta bán thêm nhiều áo lụa, không cảm thấy phiền hà vì vị
nhà ai mua được thêm 1-2 lạng bơ nhà dù khó khăn đến mấy cũng áo bay, áo gió đủ màu sặc sỡ… Cả khách lạ đến mà không báo
ở chỗ có nhiều người nước ngoài không thể thiếu cành đào, chậu phố Khâm Thiên bán quần áo, trước, ngược lại còn mời ông
sống như gần khách sạn Kim Liên quất, bình hoa nhỏ với vài bông gần Tết là nô nức người dân qua cùng ăn cơm.
thì bánh quy sẽ giòn, thơm hơn thược dược điểm thêm nhành violet lại. Ngày ấy, có chiếc áo khoác để Chính vì mối duyên lành đặc
rất nhiều. Bánh quy xốp nhỏ nhỏ tím. Và công việc gói bánh chưng diện Tết là hãnh diện lắm! Ông biệt ấy, đến sau này, nhà chị Linh
vuông vuông, bánh quy gai cũng rộn ràng không kém khi Tuân bồi hồi kể về chiếc cái áo duy trì phong tục là sẽ mời khách
thuôn thuôn như ngón tay, viền nhà nhà chuẩn bị lá dong, gạo mút đặc biệt mà ông phải dành 3 nước ngoài đến dùng bữa trưa và
ngoài có gai như con kỳ nhông. nếp, thịt, đậu xanh, hạt tiêu… tháng lương để mua: “Hồi đó lương tối ngày mùng hai. Những người
Đám trẻ con háo hức, chỉ cần cùng nhau gói bánh rồi nấu bằng của tôi chỉ có 64 đồng còn áo là 180 khách đã trở thành bạn bè của gia
thấy những chiếc bánh quy bố bất cứ xoong nồi nào nhà mình đồng. Cũng buồn cười là có những đình chị, cũng yêu luôn văn hóa
mẹ mang về là mắt sáng như sao, có. Nhưng ít hay nhiều, nồi nào năm dành tiền để mua được cái áo Việt Nam và ngày Tết cổ truyền
háo hức chờ đến Tết để được cũng phải có đôi ba chiếc bánh khoác diện Tết, đến Tết thì trời lại Hà Nội. Nay bà ngoại đã khuất
thưởng thức. chưng cóc cho đám trẻ con. nóng, vậy là chán lắm!”. bóng nhưng chị Linh và mẹ vẫn
Gắn bó với phố cổ Hàng Ấn tượng khó phai nhất với Khung cảnh Hà Nội ngày Tết giữ những phong tục xưa, cùng
Đường từ những ngày thơ ấu, cho những người đàn ông Hà Nội tóc đỏ thắm, tưng bừng. Các gia đình nhau đi chợ hoa để chọn từng
đến giờ đã xấp xỉ tuổi thất tuần, nay đã hoa tiêu còn là chuyện ăn đi du xuân, lên bờ Hồ, đi vào Bách bông hoa về cắm, kỹ càng trong
mỗi khi Tết đến xuân về, ông mặc. Sau ngày miền Nam giải hóa Tổng hợp (nay là Tràng Tiền chuẩn bị từng món ăn như lời bà
Hoàng Văn Ngọc vẫn hoài niệm phóng, có thêm nhiều loại vải, plaza) nhìn ngắm đủ loại hàng hóa, dặn năm nào.
Người Hà Nội
43