Page 39 - Người Hà Nội

Còn ai ăn

cỗ Tết

Hà Nội xưa? Nhà báo Vũ Thị Tuyết Nhung bên mâm cỗ Tết cố truyền.

ngườiđixamớitrởvề,mâmcỗTếtcònlànhững
món ăn gợi nhớ của một thời quá vãng xa xôi.
VŨ THỊ TUYẾT NHUNG Kể từ những năm cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ
Canh bóng thả. XXI, người Hà Nội không mấy nhà còn ăn cỗ Tết
hiều ba mươi Tết, sau khi đã lo xong cỗ cổ truyền nữa. Có đôi vợ chồng trẻ nào sống cùng
bàn cho nhà chồng, trưởng nữ nhà tôi cha mẹ già mà nhớ lệ, giữ phép tắc thì cũng cố
quày quả trở về nhà mẹ. Cô gái tuổi đã biện một mâm cúng tất niên và Nguyên đán cho
Cngoài 40 tay xách nách mang theo mấy tươm tất. Còn thì hễ tụ hội đại gia đình hầu hết
gói quà bánh, hoa quả Tết để mẹ thắp hương gia soạn nồi lẩu thập cẩm, đủ gà, bò, thủy hải sản,
tiên tất niên. Trông thấy tôi vẫn còn đang ngồi rau nấm. Đi đến đâu ăn đến đấy. Nồi lẩu đặt giữa
thái nộm, đứng nấu bóng, trưởng nữ cật vấn: bàn, đun sôi sùng sục, ai thích ăn gì thì nhúng
“Sao đến giờ này mà mẹ vẫn còn nấu nấu nướng món ấy vào nồi mà cho lên bát, chan húp tùy
nướng? Mẹ không đi tắm gội thay quần áo mà đi hứng, thiếu thừa chả câu nệ gì.
chơi phố một lát xem thiên hạ người ta đón Tết thế Lại kể chuyện những bậc phụ huynh trẻ tuổi
nào. Từ năm sau, con đặt cỗ cho nhà con thì con đặt giữ lễ nghĩa, đem con nhỏ về ăn cỗ Tết cùng cha
cỗ cho nhà mình luôn. Mẹ khỏi phải tất bật ra sân Mực nấu rối. mẹ già nhưng đám trẻ nhìn bát bóng nấu thập
vào bếp, mưa rét rồi ốm ra đấy”. cẩm, bát măng ninh chân giò, đĩa xào hạnh nhân
Ô, cô lạ thật! Mẹ cô làm cỗ Tết từ bé đến bây xanh đỏ thấy rất xa lạ. Một người bạn tôi nhà gốc
giờ đã hơn nửa thế kỷ, quen tay quen chân rồi. hoa su hào, cà rốt. Chưa hết, còn thêm đĩa thịt phố Thuốc Bắc, nay đã ngoài 70 tuổi chia sẻ,
Tại sao mà phải đi đặt cỗ nhà ai? Người ta nấu đôngtrongvắt,đĩahànhmuốibóctrắng nõnnà, mồng một Tết bà thường làm mâm cỗ cổ truyền
nướng đơm xới liệu có sạch sẽ tinh tươm được bát nước mắm thơm phức mùi cà cuống, đĩa đón con cháu về, thế nhưng mấy đứa cháu chỉ
như chính nhà mình làm dâng lên gia tiên hay muối tiêu chanh ớt, đĩa rau thơm mùi trên có ngó qua rồi quay sang đòi mẹ gọi pizza với xúc
không? Nghe mẹ giãi bày, trưởng nữ vẫn cố nói dăm ánh hành củ Láng tước nhỏ. Lại còn có xích… Lại có nhà, bố mẹ dẫn con sang nhà ông
với: “Là con thấy mẹ quá vất vả. Bày biện bao nhiêu thêm đĩa cá trắm đen hay cá quả kho riềng tươi bà ăn cỗ hóa vàng, cuốn tôm, bún thang bà
món, bê mâm cúng gãy cả lưng. Nhà có mấy người màu mật mía. Chưa kể bát giả cầy nấu đông, bát chuẩn bị kỳ công là thế mà mẹ bé đã mua sẵn
ăn chả hết, tủ lạnh chất đầy, nom chết ngất!”. Biết miến nấu lòng gà hay đĩa xào thịt bò thập cẩm... hộp cơm Nhật ở siêu thị, cho bé ngồi ăn ở góc
con gái thương mình, mẹ cũng cười cho qua: Trên ban thờ có đĩa chè kho vàng ruộm, đĩa chè bàn. Tay xúc cơm, tay bấm điện thoại, chả biết
“Ngày xưa còn cúng cơm đủ ba ngày Tết, thêm con ong nâu sẫm. ngon nỗi gì?
ngày tất niên nữa là bốn. Bây giờ mẹ cô đã giản tiện Đóchínhlàmâmcỗ30Tếthằngniêncủagia Nói vậy mà mấy năm nay, cứ vào dịp giáp Tết,
đi nhiều. Chỉ còn cúng cơm tất niên và Nguyên đán đìnhtôi,mộtgiađìnhthịdântrunglưulâuđờiở có mấy cô cậu phóng viên báo đài trẻ tuổi tìm đến
thôi. Vất vả gì đâu…” Hà Nội, do chính bà tôi, mẹ tôi và các chị em tôi nằn nì tôi nấu cho mâm cỗ Tết truyền thống Hà
Chiếc mâm đồng vàng óng. Một đĩa giò hoa soạn sửa, nấu nướng, đơm xới. Xa xưa hơn nữa, Nội. Tôi, như thường lệ, lặp lại điệp khúc: “Bây giờ
sắctrắngsắcnâuđanxennhưhoagấm.Mộtđĩa các gia đình giàu có ở Hà Nội còn có những món có nhà nào còn ăn cỗ Tết ngày xưa đâu mà các cháu
giòlụatrắnghồngnõn.Mộtđĩachảquếrựcvàng nấungonnhưvâycá,bàongư,hảisâm...Thờitôi quay phim với chụp ảnh. Đưa lên người ta cười cho
màu hoa hiên. Một đĩa xôi gấc thắm đỏ. Một đĩa lớnlênđãchẳngcònnhưthế nhưngcỗTếtcũng đấy!”. Nhưng lý do các phóng viên đưa ra thật
bánh chưng xanh óng màu ngọc thạch. Một đĩa vẫn thịnh soạn mươi lăm món đầy tràn mâm. thuyết phục “muốn lưu lại tư liệu cỗ Tết Hà Nội
thịt gà vàng rộm lắc rắc mấy sợi lá chanh non. Nghe kể bây giờ thì hơi ngốt ngát, song các gia xưa”. Và tôi chẳng nỡ lòng từ chối, lại sửa soạn đi
Một bát canh măng khô hầm móng giò lơ thơ đình Hà Nội ngày xưa thường rất đông con cái, chợ, nấu nướng, dọn mâm để các bạn có tư liệu
mấy sợi miến dong và đôi ba củ hành chần lấp lại sống chung ba, bốn thế hệ, mâm cỗ Tết quay phim, chụp ảnh viết bài. Cỗ nấu xong rồi
lánh ánh mỡ. Một bát bóng thập cẩm nổi rõ con thường một người bê không nổi mới đủ ăn. mời luôn cả kíp làm phim thưởng thức. Có những
tôm he cong cong, miếng hoa lơ trắng ngà bên Mâm cỗ Tết Hà Nội một thời xa sực nức phóng viên trẻ, từ bé chưa hề được nếm hạnh
nụ nấm hương nâu sẫm, miếng hoa cà rốt đỏ những hương vị thơm ngon, tinh khiết, thảo nhân xào, mực nấu ngũ sắc… nay cứ tấm tắc:
tươi, trái đậu Hà Lan xanh ngắt và miếng thịt lành.Ấychínhlàhươngvịcủaniềmvuiđoàntụ “Màu đẹp mà hương thơm quá. Hạnh phúc mới
thăn nõn trắng ngần. Một đĩa dưa góp đủ loại gia đình sau một năm. Nhất là đối với những được ăn cỗ Tết Hà Nội xưa đó cô ơi!”.

Xuân Ất Tỵ 2025
42