Page 60 - Văn hoá Huế

Lối vào phủ là một cổng vòm cuốn kiểu nguyệt môn được xây dựng bằng gạch vôi
vữa, có phần trán cổng nhô cao giả kiểu thức cổ lâu. Cổng có 2 cánh cửa bằng gỗ. Ở
mặt trước cổng, phía trên vòm cổng trang trí nề đắp nổi biển ngạch dạng cuốn thư đề 3
chữ “Định Viễn phủ - 定遠府”. Tả hữu cổng trang trí câu đối:
南國王朝封定遠
北河御駕賜親臣
Phiên âm:
Nam quốc vương triều phong Định Viễn;
Bắc hà ngự giá tứ Thân thần.
Tạm dịch:
Vương triều nước Nam phong tước Định Viễn;
Ngự giá Bắc Hà sung chức Thân thần.
Qua cổng chính sẽ thấy bức bình phong che chắn nhà thờ chính. Cấu trúc bình phong
có dạng cuốn thư cách điệu, và nằm trên đế. Chính giữa bình phong trang trí biểu tượng
lưỡng long chầu nhật, thủy ba (sóng nước). Mặt ngoài bình phong có đắp nổi câu đối
bằng chữ Hán viết:
乾坤興再造而江山增媚
日月映重光之景色添春
Phiên âm:
Càn khôn hưng tái tạo nhi giang sơn tăng mị;
Nhật nguyệt ánh trùng quang chi cảnh sắc thiêm xuân.
Tạm dịch:
Trời đất hưng tái tạo mà núi sông thêm đẹp;
Nhật nguyệt sáng càng sáng cho cảnh sắc thêm xuân.
Công trình kiến trúc chính của phủ Định Viễn Quận vương là một tòa nhà theo kiểu
thức trùng thiềm điệp ốc gồm tiền đường ba gian, chính đường ba gian hai chái, theo
đúng phong cách nhà rường Huế, mái lợp ngói liệt, nóc mái đắp các chi tiết trang trí
bằng nghệ thuật khảm sành sứ với chủ đề lưỡng long chầu nhật. Bộ khung sườn nhà
bằng gỗ và những bộ vì kèo được chạm trổ tinh tế. Không gian nội thất chính đường
của phủ Định Viễn tương ứng với ba căn chủ yếu dành cho việc thờ phụng và thực hành
các nghi lễ tế tự. Gian giữa thờ đức ông Định Viễn Quận vương, gian bên trái (nhìn ra)
thờ đức từ Tiệp dư Dương Thị Sự và gian bên phải thờ Đức bà Minh Nghĩa Thái trưởng
công chúa cùng các bà phủ thiếp.
18
Phía trên liên ba gian giữa có treo bức hoành sơn son thếp vàng đề chữ “Định Viễn
Quận vương từ đường - 定遠郡王祠堂”, với dòng lạc khoản: “Tự Đức nhị thập tứ
niên thập nhị nguyệt cát nhật chỉ chuẩn cải tạo - 嗣德二十四年十二月吉日旨準改造
(Ngày lành tháng 12 niên hiệu Tự Đức năm thứ 24 [1871], chuẩn cho sửa sang).

18. Đức bà Minh Nghĩa Thái trưởng công chúa Ngọc Tuyền 明義太長公主玉璿 (1764-1782) là con gái
thứ 3 của Đức Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế, mẹ là Nguyễn Từ phi, chị ruột của Hiếu Khang Hoàng hậu
Nguyễn Thị Hoàn. Đức bà là em khác mẹ với vua Gia Long. Do không có con nên vua Gia Long cho ông
hoàng Định Viễn trông coi việc thờ phụng. Về vai vế, ông hoàng Định Viễn gọi Đức bà bằng cô.

58 SỞ VĂN HÓA VÀ THỂ THAO THÀNH PHỐ HUẾ