Page 87 - Văn Nghệ Phú Yên

Tết xưa trong ký ức người xa quê

NGUYỄN HOÀI SƠN Tản văn


Trong bài thơ “Quê hương” nhà thơ Đỗ Trung Quân có viết: Quê hương mỗi
người chỉ một/ Như là chỉ một mẹ thôi/ Quê hương nếu ai không nhớ/ Sẽ không lớn
nổi thành người…những câu thơ da diết, thấm đẫm tình quê ấy luôn là nỗi nhớ
không thể rời xa với mỗi người xa quê. Nỗi nhớ đắp bồi theo thời gian tháng
năm, bởi quê hương là ký ức, là tâm hồn, ở nơi đó còn có tình yêu thương của
bạn bè, gia đình, thầy cô và biết bao kỷ niệm ấu thơ ùa đến mỗi khi Tết đến
Xuân về.
Lúc còn nhỏ, như mọi đứa trẻ ở quê, tôi luôn háo hức mong chờ Tết đến.
Trong ký ức tuổi thơ tôi, Tết cổ truyền xưa vẫn không hề nhạt phai. Trước
Tết cả tháng, người dân quê tôi đã có sự chuẩn bị khá rộn ràng trong từng gia
đình, từng ngõ xóm. Nhất là những ngày cuối năm âm lịch, công việc chuẩn bị
Tết thật khẩn trương, nhộn nhịp. Từ 20 tháng chạp không khí Tết đã náo nức
lắm rồi. Mọi người, mọi nhà đều tất bật việc mua sắm thêm lương thực, thực
phẩm, các loại bánh, mứt; dọn dẹp vệ sinh đường làng ngõ xóm, chăm sóc chậu
hoa, cây cảnh, trang trí, sửa sang nhà cửa mới hơn, khang trang hơn, chuẩn
bị cỗ bàn và háo hức đón người thân đi làm xa trở về. Với gia đình tôi, Tết đến
mẹ không quên may mặc cho anh em tôi mỗi đứa một bộ áo quần mới, dép,
mũ đều mua mới để đi chơi Tết. Mỗi lần sắm đồ Tết cho các con, mẹ tôi vẫn
thường nhắc đến câu ví dân gian: Gìa bát canh, trẻ manh áo mới. Đúng là với
người cao tuổi bữa ăn có bát canh sẽ ăn ngon miệng hơn, còn trẻ nhỏ mỗi khi
có quần áo mới thì không vui nào bằng. Khi xưa điều kiện kinh tế gia đình tôi
khó khăn, tất cả mọi việc cho ngày Tết đều được cha mẹ chuẩn bị chu đáo trước
hai ba tháng trời. Gọi là chu đáo vì có thêm các món ăn, thức uống hơn ngày
thường một chút, chứ đủ đầy như Tết nay thì không sao sánh được. Khởi đầu
trong nhiều nghi lễ thờ cúng tại gia đình vào dịp Tết cổ truyền là lễ đưa ông
Công, ông Táo chầu trời vào 23 tháng chạp. Cha mẹ tôi chuẩn bị hương, nến,
hoa quả còn có hai mũ đàn ông, một mũ đàn bà và cá chép để cúng ông Công,
ông Táo. Quan niệm dân gian của người Việt, Cá chép sẽ đưa ông Táo vượt qua
Vũ Môn để lên thiên đình gặp Ngọc Hoàng. Ông Táo là người ghi chép tất cả
những việc làm của gia chủ đã thực hiện trong năm và nắm tình hình ở dưới
trần gian để bẩm báo cho Ngọc Hoàng biết. Ở quê tôi lễ đưa ông Công, ông
Táo chầu trời không cầu kỳ, nhưng cần phải trang trọng, thể hiện tấm lòng và
sự tôn kính của gia chủ. Phiên chợ ngày 25 tháng chạp (tháng 12 âm lịch) ở

VĂN NGHỆ PHÚ YÊN 81