Page 71 -
P. 71
TẢN MẠN ĐẦU XUÂN ẤT TỴ NĂM 2025
đoán và đa nghi… Chính nét đặc trưng và của trí tưởng tượng, rắn đã duy trì nơi
sinh học của loài rắn đã góp phần quyết các nền văn hoá trên thế giới các giá trị
định ý nghĩa biểu tượng của nó: cách di của biểu tượng. Nơi các quốc gia phương
chuyển uyển chuyển và sự siết chặt Đông, đặc biệt là các nền văn hoá gắn với
trong động tác bắt mồi khiến nó biểu nông nghiệp vốn rất quan tâm đến các hiện
trưng cho sức mạnh; sự lột da biểu tượng thời tiết, rắn có một vị trí quan trọng
trưng cho sự tái sinh; nọc độc của rắn trong thế giới biểu tượng.
có liên hệ đến đặc tính xấu; tính lưỡng Ấn Độ được xem là một nền văn
giới tượng trưng cho khởi nguồn của vũ hoá lớn ở phương Đông, là cái nôi của
trụ; thân hình rắn là một đường ngoằn nhiều tôn giáo, tín ngưỡng và dĩ nhiên
ngoèo không đầu không đuôi kéo dài vô đó là nơi xuất phát của nhiều biểu tượng
tận hoặc là một đường tròn thể hiện tín ngưỡng và tâm linh. Từ Ấn Độ, các
tính luân hồi của sống và chết. tôn giáo và biểu tượng tâm linh được
Ý nghĩa biểu tượng quan trọng truyền nhập vào văn hoá bản địa của các
nhất của rắn chính là sự thể hiện nguồn quốc gia khác, đặc biệt là văn hoá một
gốc của sự sống và vũ trụ: “Con rắn hữu số quốc gia Đông Nam Á, làm nên bản
hình chỉ là hiện thân thoáng chốc của sắc của các quốc gia.
một Con Rắn Vĩ đại Vô hình, mang tính Trong tiếng Phạn, Naga có nghĩa
nhân quả và Phi - thời gian, chủ tể của là con rắn lớn, cũng là tên gọi của vị
bản thể sống và tất cả các sức mạnh tự thần rắn trong Ấn Độ giáo
nhiên. Đó là một vị thần cổ đầu tiên ta (Hindouisme). Rắn Naga được gắn với
gặp lại ở buổi khởi đầu của tất cả các hai vị thần quan trọng là Vishnu và
truyền thuyết về hình thành vũ trụ, trước Shiva, với ý nghĩa cuộn tròn lấy cái gốc
khi bị những tôn giáo trí tuệ của con của trục thế gian, biểu trưng cho sự sinh
người truất phế. thành, phát triển và huỷ diệt, nâng đỡ và
Đấy là cái thổi sinh khí vào và cái bảo đảm sự ổn định của thế giới. Người
duy trì. Trên bình diện con người, đấy là Ấn cho rằng mọi ngôi nhà phải nằm ở vị
biểu tượng kép của linh hồn và nhục dục trí trung tâm của thế giới và được một
(…) Rắn là mẫu gốc quan trọng nhất của con rắn Naga cõng. Do vậy, muốn cất
tâm hồn con người”[1]. Là mẫu gốc căn nhà, “người ta đóng một chiếc cọc vào
bản, gắn với cội nguồn của vũ trụ, sự sống đầu con Naga nằm dưới mặt đất tại vị trí
65