Page 107 - Đồ uống Việt Nam

Ông Bàn Triều Vánh -
Người giữ nhiều sách cổ
của đồng bàn Dao Tiền.
Dân tộc Dao Tiền.

của thịt mới, thanh mát của rau, tất cả hoà Thời khắc năm mới đến, người trong người trong nhà, tượng trưng cho đón
quyện tạo nên hương vị đặc biệt của mâm nhà quây quần bên bếp lửa hồng đượm, may mắn, ấm áp và xua đuổi đi những
cỗ đoàn viên. nhấp chén chè xanh, rộn rã dành cho nhau điều không vui.
Vào ngày cuối cùng của năm cũ, không lời chúc đẹp nhất. Câu chuyện đầu năm nói Sớm mùng 1, cả nhà sẽ cùng sum họp,
khí Xuân mới đã gõ cửa mỗi ngôi nhà, gia nhiều về những điều tốt đẹp sắp đến, người quây quần bên mâm cỗ đón năm mới, dành
đình nào cũng rộn rã tiếng nói cười, hân già lẳng lặng nghe sương rơi ngoài sân, trọn thời gian cho những người thân trong
hoan chuẩn bị đón Tết. Các cụ ông, cụ bà cắt mong ngóng tiếng gà gáy đầu tiên gọi đất nhà. Mùng 2 Tết, các gia đình có điều kiện
giấy đỏ thành những phiến nhỏ bằng bàn trời thức giấc. sẽ chuẩn bị một mâm lễ đơn giản gồm thịt
tay, tỉ mẩn dán trang trí khắp nhà. Người Khoảng 4h sáng, mỗi nhà đều bày trước gà và thịt lợn, đón thầy về làm lễ cầu tài lộc
Dao Tiền quan niệm rằng, màu đỏ là màu bàn thờ một cái bàn nhỏ, bên trên đặt ống cho cả năm thuận buồm xuôi gió, phát tài,
của may mắn, tài lộc, thịnh vượng. Năm hương, một bát nước gừng đường, một con phát lộc. Lễ cầu tài lộc chỉ có thể làm trước
mới Tết đến, không chỉ con người, các đồ dao và có thêm một bó đuốc. ngày 15 tháng Giêng, nếu làm muộn hơn sẽ
vật, con vật nuôi cũng đều vui Xuân. Chính Chủ nhà sẽ thắp hương, gọi tổ tiên về không còn được hiệu nghiệm.
vì vậy, trước cửa nhà, bàn thờ, đồ dùng, xe hỗ trợ đi đuổi những điều xấu. Sau khi Từ mùng 2 Tết trở đi, mọi người sẽ đi
cộ, bồ đựng thóc… đều được dán giấy đỏ khấn xong, người làm lễ sẽ đốt bó đuốc, ra chúc Tết bên nội, bên ngoại, giao lưu với anh
trang trí. Đặc biệt hơn, chuồng gia súc, gia khỏi nhà và đi về hướng đại lợi nhất trong em bạn bè. Ngoài ra cũng không quên lên
cầm không chỉ dán giấy đỏ mà còn được năm mới, vừa đi vừa xua đuổi tà ma, đen nương, rẫy vào ngày khai công mà thầy đã
treo thêm một chiếc bánh có hình như bánh đủi. Ngọn đuốc ấm áp xua đi sương mù xem cho mỗi gia đình từ trước. Đến mùng
chưng, nếu là chuồng gà thì bên trong là đêm đông, dẫn người chủ nhà đến những 4 Tết, các gia đình sẽ làm lễ hạ bàn, thông
thóc, ngô, nếu là chuồng lợn sẽ gói cám, còn cành hoa mận trắng muốt, đón lộc về nhà. báo với tổ tiên rằng đã sang năm mới được
chuồng trâu sẽ là bánh chuối… Hoa mận sau khi đưa về sẽ chia thành 04 ngày, con cháu xin phép tiếp tục đi làm,
Nhà cửa sạch đẹp, hoa đào đón Xuân, nhiều nhánh nhỏ, dâng lên bàn thờ, cắm mong các cụ phù hộ cho công việc thuận lợi,
bày bàn thờ với hoa đào, bánh kẹo, bánh trước cửa nhà, cài vào bồ thóc, chuồng gia phúc lộc đầy nhà, mùa màng bội thu…
chưng, bánh chuối. Báo với tổ tiên rằng súc, gia cầm… tất cả đều có lộc đầu năm Một mùa xuân mới lại đến với những
“Hôm nay là 30 Tết, mời tổ tiên về ăn Tết, mới. Cuối cùng, gia chủ sẽ báo lại với tổ yêu thương, hy vọng âm vang trong tiếng
sum họp cùng con cháu”. Đúng thời điểm tiên, rằng việc đã xong, cảm ơn các cụ đã khèn, tiếng hát của đồng bào các dân tộc. Và
Giao thừa, gia chủ làm một mâm cỗ thật phù hộ độ trì, mong xuân mới cầu tài lộc, những phong tục đón Tết của đồng bào Dao
tươm tất với bún ép tay, gà luộc, bánh giò, thịnh vượng, thóc đầy bồ, vật nuôi béo Tiền đã góp phần tô điểm cho bức tranh văn
thịt áp chảo mời tổ tiên mừng năm mới. khoẻ. Bát nước gừng ấm sẽ chia cho mọi hóa thêm đa dạng, đặc sắc. n

107

Số 1+2+3/2025