Page 115 - Tạp chí Nha Trang
P. 115
TẾT VỀ KỂ CHUYỆN
NGUYỄN CÔNG TRỨ VIẾT CÂU ĐỐI
NGUYỄN ĐĂNG HẢI
âu đối là một thể loại văn giả ấy.
Cchương biền ngẫu, có nguồn Nguyễn Công Trứ (1778-
gốc từ Trung Quốc. Đây là thể loại 1859), tên tục là Củng, tự là Tồn
được kết cấu đặc biệt, ngôn ngữ Chất, hiệu là Ngộ Trai, biệt hiệu
ngắn gọn nhưng cô đọng, thâm là Hy Văn, người làng Uy Viễn,
thuý, trí tuệ và tao nhã. Mỗi câu huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
đối có hai vế, nội dung hàm súc Từ bé đã sống trong cảnh nghèo
nhưng phải đúng luật về đối ý, đối khổ, mãi tới khi nhà Nguyễn đang
lời, đối từ, đối cảnh, đối tình, đối tích cực củng cố địa vị thống trị
thanh…). Chữ của câu đối thường của mình, xã hội có vẻ ổn định,
được dùng một cách chọn lọc Nguyễn Công Trứ mới hăm hở đi
nên rất đắt. Do vậy, qua câu đối, thi. Năm 1819, ông thi đậu Giải
người ta thường chọn chữ, dùng nguyên và được bổ đi làm quan.
cách chơi chữ đắc địa và thể hiện Là người thông minh, tài giỏi,
ý chí mạnh mẽ, lớn lao, gửi gắm, Nguyễn Công Trứ được nhà
thể hiện tình cảm nồng thắm, sâu Nguyễn bổ nhiệm giữ những chức
xa, chí khí... Câu có nhiều dạng: vụ trọng đại, trong đó có cả chức
câu đối mừng, câu đối phúng, như Tổng đốc, Thượng thư. Dưới
câu đối Tết, câu đối thờ, câu đối triều Nguyễn không mấy người
tự thuật, câu đối đề tặng, câu đối lập được công lớn như ông, lúc
tức cảnh, câu đối trào phúng, câu thì lãnh quân đi đánh đuổi quân
đối tập cú, câu đối thách (đối hay Xiêm hay đánh dẹp các cuộc bạo
đố). Ở nước ta câu đối xuất hiện loạn, để ổn định chính trị; khi thì
đã lâu đời, qua các thời đại lịch nhận trọng trách đi khai khẩn đất
sử có rất nhiều tác giả nổi tiếng hoang lập nên các huyện như
để lại nhiều câu đối cùng nhiều Kim Sơn, Tiền Hải. Không chỉ
giai thoại nổi tiếng, và Nguyễn giỏi về quân sự, kinh tế, Nguyễn
Công Trứ là một trong những tác Công Trứ còn là nhà văn hóa,
114
