Page 173 -
P. 173
TẢN MẠN ĐẦU XUÂN ẤT TỴ NĂM 2025
Ngày Tết tìm hiểu về chữ "Xuân"
Chữ/từ "Xuân" gốc Hán nhưng xưa đã gửi vào chữ/từ "Xuân" một ý
đã được Việt hóa từ lâu đời, trở thành niệm triết lý sâu sắc: Xuân thể hiện quan
từ thông dụng hàm chứa nhiều nghĩa điểm "tam tài hợp nhất", tam tài là
khi kết hợp với một từ/chữ khác. Tết Thiên, Địa, Nhân, tượng trưng bởi ba
đến, Xuân về tìm hiểu về ý nghĩa triết nét ngang, hợp nhất tượng trưng bởi nét
lý và nhân sinh của từ này cũng là điều phẩy xuyên qua ba nét ngang. Mùa
thú vị. Xuân khí dương bắt đầu lên, mọi vật còn
tươi non nên chữ "Nhật" (Mặt trời = khí
dương) mới đặt ở dưới hai bên che bởi
nét mác, nét phẩy. Như vậy, chữ "Xuân"
không chỉ đơn thuần chỉ một mùa trong
năm mà đã tiềm ẩn chiều sâu văn hóa.
Khảo sát những từ phái sinh, chúng
ta thấy thêm được nhiều điều, xin dẫn ra
một số trường hợp.
Xuân tiết nghĩa Hán - Việt chỉ Tết
Nguyên đán âm lịch, "Tết cả" quan
Trước hết, hãy xem xét tự dạng.
trọng nhất trong một năm kết thúc và
Chữ "Xuân" được cấu tạo với ba nét
mở đầu cho một vòng chuyển vận của
ngang ở trên, nét phẩy ở bên trái kéo dài
Thiên, Địa, Nhân, để rồi đến tiết "Xuân
nối ba nét ngang; bên dưới ba nét ngang
phân" (ngày 20 hay 21 tháng 3 dương
là chữ nhật và ở bên phải là nét mác đầu
lịch) thì có sự cân bằng tương đối giữa
chấm nét ngang cuối cùng. Trong cách
âm dương.
thức tạo chữ Hán, chữ "Xuân" thuộc
kiểu "hội ý: tức là phối hợp các yếu tố Chỉ những gì tươi, mới, đang lên,
để tạo nên nghĩa". bắt đầu thịnh của trời đất, con người, có
Mùa Xuân đánh dấu một chu kỳ các từ: xuân lan (hoa Lan), xuân thiên
trọn vẹn của chuyển vận thời khí. Người (ngày Xuân), thanh xuân (tươi trẻ), xuân
167
