Page 107 - Nhà Báo & Công Luận

Xuân Ất Tỵ

uối năm, tiết trời ở Krông Nô đỏ chứ không có măng và nhũ đá.
tuyệt đẹp với nắng và những Tại hang C9, hang động núi lửa nằm
Ccơn gió ào ạt đặc trưng của vùng gần núi Chư B’luk nhất, chúng tôi thực
cao Tây Nguyên. Từ thị trấn Đăk Mâm, sự choáng ngợp khi xuống tới đáy hang
trung tâm huyện Krông Nô, chúng tôi sâu cách mặt đất khoảng gần 20m. Qua
nai nịt gọn gàng với đầy đủ ba lô máy luồng ánh sáng chiếu vào từ miệng hang,
móc tác nghiệp, đồ ăn nhẹ, nước uống… một khung cách ngoạn mục hiện ra với
và đương nhiên không thể thiếu những hình ảnh những khối dung nham bazan
chiếc đèn pin đặc dụng để bắt đầu cuộc đông cứng nhiều hình dáng nằm chồng
hành trình khám phá “vương quốc” hang chất lên nhau cùng với một khu rừng
động núi lửa Krông Nô. địa y, dương xỉ và vô số những loài thực
Krông Nô là huyện miền núi nằm vật thân mềm khác mọc lên xanh mướt
ở phía Đông Bắc, cách thành phố Gia khiến cho khung cảnh âm u huyền hoặc
Nghĩa, thủ phủ tỉnh Đăk Nông, khoảng như đưa con người du hành về thuở sơ
100km. Đây được xem là vùng lõi của khai của Trái Đất.
Công viên Địa chất toàn cầu Đăk Nông, Càng đi sâu vào bên trong mọi thứ
là “vương quốc” núi lửa và hang động núi càng trở nên tối tăm. Dưới ánh đèn pin
lửa. Tại đây, các nhà khoa học trong nước một khung cảnh hiện lên khiến cho bất
và quốc tế đã khám phá phát hiện được cứ ai lần đầu chứng kiến cũng phải sững
khoảng 50 hang động núi lửa, đa phần sờ. Đó là những đường hầm khổng lồ
được hình thành qua các đợt phun trào sâu hun hút đủ chỗ cho những chiếc xe Du khách khám phá vẻ đẹp bí ẩn và mới lạ của các hang động núi lửa ở Krông Nô.
cách đây từ 200.000 đến 600.000 năm về buýt 2 tầng có thể chạy thoải mái. Ở đây Ảnh: Thái Hoàng
trước của ngọn núi lửa Chư B’luk. không có măng đá, nhũ đá rực rỡ như
Qua kết quả đo đạc, khảo sát, các nhà hang động núi đá vôi, nhưng những
khoa học thuộc Hội hang động núi lửa vách đá bazan nổi vân nâu đỏ, sản phẩm
Nhật Bản đánh giá, hệ thống hang động của những dòng dung nham đã nguội
núi lửa ở Krông Nô có quy mô, độ dài và lạnh qua hàng triệu năm lại phản chiếu
tính độc đáo bậc nhất Đông Nam Á, là nên những sắc màu kì lạ dưới ánh đèn.
quần thể di sản tiêu biểu, có giá trị khoa Dưới nền hang, nếu để ý kĩ người ta vẫn
học nổi bật và là “linh hồn” của Công còn phát hiện ra những lớp tro xỉ núi lửa
viên Địa chất toàn cầu Đăk Nông. đã bị phong hóa mạnh qua thời gian.
Theo kết quả nghiên cứu của các Đáng kinh ngạc hơn là tại những
nhà khoa học trong và ngoài nước, lịch hang động núi lửa này, các nhà khoa học
sử phát triển địa chất của Đắk Nông có còn phát hiện ra dấu tích rõ ràng về hoạt
từ kỉ Jura cách đây khoảng 200 triệu động sinh sống của người tiền sử cách
năm về trước và vùng đất này vốn từng đây từ 7.000 - 10.000 năm. Đây là một
là một phần của đáy đại dương mênh điều hiếm gặp ở các hang động núi lửa
mông. Mãi đến kỉ Paleogene cách đây từng được phát hiện trên thế giới.
khoảng 60 triệu năm về trước nước biển Đánh giá về quy mô và tính độc đáo
mới rút đi. Mặt đất từ đó nâng cao và của hệ thống hang động núi lửa ở Krông
bắt đầu xuất hiện các ngọn núi lửa, sau Nô, ông Nguyễn Văn Thuấn - nguyên
đó nhiều đợt phun trào bazan diễn ra, Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Đồng bào các dân tộc thiểu số như M’Nông, Mạ, Êđê… sinh sống ở vùng Công viên Địa chất
kéo dài cho đến cách nay khoảng 10.000 Khoáng sản Việt Nam từng nhận xét toàn cầu Đăk Nông. Ảnh: Thái Hoàng
năm mới kết thúc. rằng, so với hang động núi lửa ở một
Đặc biệt, sự phun trào dữ dội của số nước trên thế giới như hang động Độc đáo
ngọn núi lửa Chư B’luk ở khu vực xã núi lửa Manjanggul Lava trên đảo Jeju
Buôn Choa’h, huyện Krông Nô ngày nay - biểu tượng của du lịch Hàn Quốc, thì
được xem là đã tạo ra một hệ thống hang hệ thống hang động núi lửa ở Krông Nô
động núi lửa có một không hai trên thế còn rộng lớn và hấp dẫn hơn nhiều. Hệ
thống hang động núi lửa ở Krông Nô có
giới. Từ miệng ngọn núi lửa này, nhiều quan, địa mạo mà còn cả trên bình diện “vương quốc”
đợt dung nham bazan nóng bỏng đã giá trị rất đặc biệt không chỉ về mặt cảnh
tuôn trào, lớp sau đè lên lớp trước trên
một khu vực có bề rộng gần 5km và văn hóa, khảo cổ, lịch sử.
chiều dài chừng 25km. Đặc biệt, Công viên Địa chất toàn cầu hang động
Dung nham trào ra, gặp địa hình Đăk Nông không chỉ có “vương quốc”
bằng phẳng và nước từ con sông Sêrêpôk hang động núi lửa Krông Nô mà còn là
cũng như các sông hồ nên nhanh chóng nơi quần tụ sinh sống hài hòa lâu đời của
nguội đi đông kết tạo thành những nhiều tộc người bản địa như M’Nông,
cánh đồng dung nham lổn nhổn các Mạ, Êđê… với đời sống văn hóa, phong núi lửa
khối đá bazan bọt như ngày nay. Còn ở tục, tập quán phong phú, đa dạng và độc
khu vực có địa hình trũng thấp, nhiều đáo. Cũng chính từ những cộng đồng cư
khe nứt, rãnh sâu... những đám dung dân này đã sản sinh ra những di sản văn
nham khổng lồ nhiệt độ cao, áp suất hóa đặc sắc của nhân loại, trong đó có
lớn, rất giàu khí và hơi nước đã dồn lại Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Krông Nô
chảy thành dòng. Chúng dồn nén, cuộn Nguyên, kiệt tác văn hóa phi vật thể và
xoắn, lớp sau chồng lên lớp trước khiến truyền khẩu của nhân loại. Và đây cũng
cho dòng dung nham ngày càng phình chính là quê hương của bộ đàn đá cổ
to, tạo thành những đường ống dung được chế tác từ đá bazan có niên đại x THÁI HOÀNG
nham khổng lồ rỗng ở bên trong, cứng khoảng 2.500 năm, một trong những Rất khó để hình dung ra huyện miền núi Krông Nô của
dần từ bên ngoài, từ đó hình thành nên nhạc cụ lâu đời nhất của nhân loại.
các hang động núi lửa. Vì vậy, hiện nay Hiện nay, các hang động núi lửa ở tỉnh Đăk Nông, nơi có độ cao trung bình khoảng 600-
quanh khu vực núi lửa Chư B’luk người Krông Nô hầu hết đều đang ở trạng 700m so với mực nước biển lại từng là một phần của
ta phát hiện rất nhiều hang động núi lửa thái hoang sơ, ít có sự tác động của con
có cấu tạo độc đáo, điển hình như các người. Kể từ khi Công viên Địa chất đáy đại dương mênh mông cách đây khoảng 60 triệu
hang C7, C9, C6.1, C6… Đăk Nông được UNESCO công nhận là năm về trước. Và cũng chính tại đây, sau khi nước biển
Điểm khác biệt lớn giữa hang động Công viên Địa chất toàn cầu vào tháng
núi lửa và hang động núi đá vôi nằm 7/2020, thông tin về việc phát hiện ra rút đi, mặt đất nâng cao hình thành nên các ngọn núi
ở chỗ, nếu như hang động núi đá vôi “vương quốc” hang động núi lửa ở Krông lửa để rồi sau đó nhiều đợt phun trào dung nham dữ dội
thường có cửa hang nổi trên mặt đất, Nô đã thu hút sự quan tâm đặc biệt đối
trong hang có măng đá, nhũ đá thì cửa với du khách, nhất là những người có kéo dài khoảng 10.000 năm mới kết thúc đã vô tình tạo
hang động núi lửa thường là những hố thú đam mê khám phá mạo hiểm. Tất cả nên một “vương quốc” hang động núi lửa có một không
sụt hình miệng giếng âm sâu xuống lòng đều rất ấn tượng về loại hình hang động
đất, bên trong là các vách đá bazan nâu độc đáo này. hai trên thế giới như bây giờ.

www.congluan.vn 101