Page 84 - Đồ uống Việt Nam

Tục đưa lễ tết nhà ngoại

khi tết đến xuân về

Phương Khanh

ăm nào cũng vậy, cứ gần hai mươi cây số, vẫn là trong nội phong tục đẹp đưa lễ Tết nhà bố mẹ vợ
đến Tết là những người huyện. Những năm 80 của thế kỷ trước, ấy. Cố nội tôi sinh ra bốn cụ nam, một
đàn ông Việt dù mới bố tôi làm cán bộ huyện, có cái xe đạp cụ nữ. Khi cụ nữ ấy đi lấy chồng, thì
Nxây dựng gia đình hay đã là oách lắm rồi! Bố tôi đèo mẹ tôi, chồng con của cụ mang lễ tết đến nhà
những người đàn ông đã ở tuổi xưa tôi ngồi sau cùng mẹ, bên sườn xe đạp tôi để thắp hương tổ tiên gia tộc. Đến
nay hiếm, bao giờ cũng chuẩn bị đồ lễ treo một chiếc rọ tre, đan thưa như rọ đời cụ nội tôi, sinh được hai ông, hai bà.
nhà bố mẹ vợ, mang đến trước ngày lợn con, bố nhốt con gà trống vào đó Một người là chị gái ông nội, kế đến là
Tết Nguyên đán để thắp hương Tổ tiên, rồi lấy dây chun buộc chắc vào sườn xe, ông nội tôi, sau ông nội là em trai và
ông bà ông vải nhà vợ, tỏ tấm lòng những lễ vật còn lại, đút vào chiếc làn người em út là gái. Đến ông nội tôi, sinh
thành kính và sự biết ơn tổ tiên nhà vợ to, đan bằng mây treo ở ghi đông trước được một gái, hai trai. Cả nhất là chị gái
và bố mẹ vợ, người đã sinh thành và của xe đạp. Trên đường mang lễ vật bố, sau đến bố tôi và chú út. Đến đời
nuôi dưỡng vợ mình cho tới ngày làm đến nhà ngoại, không may, chân con gà bố tôi, sinh được hai anh em tôi là trai,
dâu nhà chồng. Khi đó người con gái trống mắc vào lan hoa bánh xe sau, và kế sau là hai em gái út.Vậy là cứ đến Tết,
ấy thuộc về nhà chồng theo luật “Tam đùi nó bị bánh xe nghiến chảy máu một những người con gái trong gia tộc đã
tòng tứ đức” của đạo Khổng! Người ấy bên. Khi lên dốc cao, cả bố mẹ tôi đều xuất giá, đều mang lễ vật đến để dâng
có thể ăn đời ở kiếp với mình, người xuống xe dắt bộ, và tôi phát hiện ra chú cúng Tổ tiên ngày Tết. Cứ đến sáng ba
ấy cũng có nhiệm vụ cao cả trong suốt gà trống bị thương ở đùi, bị chảy máu mươi Tết, là con cháu các cụ nữ, con
cuộc đời mình, “nâng khăn sửa túi” mỗi rỏ xuống bánh xe sau. Và đó là hình ảnh cháu của hai bà là chị và em gái ông nội
khi mình đi công tác xa, hay “đầu gối má sâu đậm nhất, nhớ nhất của tuổi thơ tôi, bá tôi và cả hai em gái tôi đều mang
kề” khi còn son cũng như về già. Và sinh tôi khi cùng bố mẹ đưa lễ xuống nhà lễ đến nhà thờ Tổ xong, trước khi làm cỗ
thành cho gia đình mình, gia tộc mình ngoại. Sau này, anh em tôi lớn lên, biết cúng tất niên ở nhà chồng! Không thể
những đứa con, duy trì nòi giống cho đi xe đạp, rồi xe máy và giờ là ô tô, bố đưa lễ tết sau thời khắc ấy, nếu làm như
nhà chồng. Và cứ thế, chuyện lễ tết nhà mẹ tôi giao nhiệm vụ cho tôi đem lễ tết vậy được coi là bất kính với Tổ tiên, ông
bố mẹ vợ vẫn là một phong tục, một đến nhà cụ ngoại, tức là nơi sinh ra bà bà, cha mẹ!
nét đẹp của những người đàn ông Việt nội tôi, và nhà ông bà ngoại, nơi mẹ tôi Sinh ra trong một gia tộc truyền
mỗi khi Tết đến, xuân về! sinh ra và lớn lên. Thường thì đồ lễ được thống như vậy, con cháu cứ thấm dần
Khi tôi lớn, chừng chín, mười tuổi gì bố mẹ tôi chuẩn bị chu đáo, chúng tôi Văn hóa, phong tục làng xã để rồi lớp
đó, tôi còn nhớ, hôm ấy vào khoảng 29 chỉ là người đi đưa lễ. Ngày Tết nhiều sau kế tiếp lớp trước giữ gìn những
Tết cổ truyền, trước ngày 30 Tết cúng việc, bố mẹ còn chăm lo nhiều thứ, và phong tục đẹp của ngày Tết. Phong
Tất niên. Bố mẹ tôi một con gà trống bao nhiêu năm nay, cho tới tận bây giờ, tục đẹp ấy có cội nguồn từ rất xa xưa,
chừng gần hai cân, mấy cân gạo nếp hơn bốn mươi tuổi, vẫn nhận nhiệm vụ được truyền tụng, ghi chép trên bia đá,
ngon và một số lễ vật khác như rượu, thiêng liêng ấy: Đi lễ tết ngoại! và các sắc phong của triều đình phong
trà, thuốc lá, mứt, kẹo để đưa Tết nhà Nhà tôi cũng là trưởng một cành kiến xưa và nay còn được lưu giữ ở đình
ngoại ( hay còn gọi là mang Lễ đến nhà nhánh trong họ, lớn lên tôi cũng được làng Khê Thượng, xã Sơn Đà, huyện
bố mẹ vợ). Nhà nội tôi cách quê ngoại đắm mình trong văn hóa Việt, những Ba Vì, thành phố Hà Nội. Với tư cách là

84 84

S ố 1+2+3/2025
Số 1+2+3/2025