Page 188 - Văn hoá Huế

PHÁT HUY GIÁ TRỊ CA HUẾ THÍNH PHÒNG

NHÌN TỪ CÔNG TÁC BẢO TỒN DI TÍCH CHÂU HƯƠNG VIÊN

nBài và ảnh: LÊ THỊ MAI AN*

uế là vùng đất hội tụ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử. Với vị trí trọng yếu, địa bàn
Hchiến lược nên Huế luôn được lựa chọn để xây dựng trung tâm chính trị, kinh
tế, văn hóa của cả nước, chính điều này làm cho Huế có mật độ di sản văn hóa phong
phú. Sự hội tụ, kết tinh của di sản văn hóa Huế còn được thể hiện qua loại hình ca Huế
tồn tại qua nhiều thế kỷ, đã gắn liền, ăn sâu vào đời sống văn hóa của con người mảnh
đất Cố đô, góp phần làm phong phú hơn kho tàng di sản âm nhạc truyền thống quý báu
của dân tộc.
1. Vài nét về ca Huế và ca Huế thính phòng
Ca Huế là một loại hình nghệ thuật âm nhạc cổ truyền của xứ Huế. Ca Huế gồm ca
và đàn, ở nhiều góc độ tương đối giống và gần gũi với ca trù. Kỹ thuật đàn và hát ca
Huế đòi hỏi kỹ thuật đặc biệt, không chỉ cần tập luyện kỹ thuật hát, ca Huế còn đòi hỏi
phải có chất giọng địa phương vì thế nếu không phải là người dân xứ Huế dù có luyện
tập thế nào cũng không thể ra được “chất” riêng của ca Huế. Như cụ Ưng Bình Thúc
Giạ cho rằng: “Gọi là Ca Huế, vì thanh âm người Huế hợp với điệu ca này, mà xứ
Huế như người Quảng Trị với Quảng Bình cũng ca được, còn từ Linh Giang dĩ Bắc,
Hải Vân quan dĩ Nam đều có người ca, mà ca giỏi thế nào cũng có nơi trạy bẹ, ấy là
câu chuyện ai cũng biết rồi”.
Ca Huế còn có một không gian khác là không gian thính phòng, ca Huế thính phòng
có sự trang trọng, uy nghi của dòng nhạc bác học với tiết tấu, cấu trúc rất chặt chẽ,
nghiêm ngặt. Ca Huế thính phòng đến với khán giả nhẹ nhàng theo từng cung bậc réo
rắt của đàn tranh, đàn tỳ, đàn nhị, đàn nguyệt, sáo trúc, đàn bầu… kèm theo đó là hơn
20 bài bản ca Huế được các nghệ nhân, nghệ sỹ thể hiện bằng chất giọng mượt mà, sâu
lắng. Ca Huế chính là “đặc sản” văn hoá phi vật thể của vùng đất Cố đô. “Đặc sản” này
đã đem đến cho du khách nhiều cảm giác mới lạ khi họ đến thăm Huế, nơi có nhiều giá
trị di sản vật thể và phi vật thể đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới.
Xa xưa, ca Huế thính phòng được biểu diễn trong tư dinh của vua, quan, những gia
đình quyền quý, giàu có. Trong một không gian nhỏ thường là ở phòng khách của tư
gia, người biểu diễn và người thưởng thức thường ngồi gần với nhau, không khí gần gũi
và ấm cúng càng làm cho giai điệu ngọt ngào của ca Huế thêm phần mượt mà, khiến
con người say đắm.
Ngoài các chương trình biểu diễn ca Huế trên sông Hương, nay được sự quan tâm
của Thành ủy, UBND thành phố Huế (thời điểm chưa chia tách), CLB Ca Huế thính
phòng dù mới thành lập không lâu nhưng đã mạnh dạn mở một thính phòng Ca Huế
với đêm diễn đầu tiên vào tối 20/8/2013 tại Bảo tàng Văn hóa Huế (25 Lê Lợi, Huế)
nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Câu lạc bộ Ca Huế thuộc Trung tâm Văn
hóa, Thông tin và Thể thao thành phố Huế lúc bấy giờ. Cùng với thính phòng ca Huế,
Trung tâm đã khai trương phòng trưng bày các tư liệu, nhạc cụ dân tộc của các nghệ

------------------------------
* Bảo tàng Lịch sử

186 SỞ VĂN HÓA VÀ THỂ THAO THÀNH PHỐ HUẾ