Page 19 - Tạp chí Cửa Việt
P. 19
CHUYÊN ĐỀ
Bánh beng, đặc sản núi rừng gì. Không biết đến lễ nghi thì không
biết văn hóa. Cũng bởi thế gia đình,
Sản vật đặc trưng của lễ hội mùa dòng họ luôn giáo dục con cháu giữ gìn
màng đó là bánh beng. Có rất nhiều
giai thoại xung quanh chiếc bánh truyền thống của dân tộc mình. Giữ
beng của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô. bánh beng là giữ văn hóa, còn văn hóa
Vân Kiều thì còn người Vân Kiều”, bà
Tùy vùng miền khác nhau mà chuyện Đanh thổ lộ.
bánh beng xuất phát bằng những giai
thoại khác nhau. Đó là tình thân, tình Tùy vùng miền, tùy sở thích, tùy dân
yêu, đó là câu chuyện về tâm linh mà ở tộc khác nhau để có cách làm bánh
đây là thần lúa. Nhưng suy cho cùng, beng khác nhau. Anh Hồ Văn Giỏi,
dù nhiều dị bản thì bánh beng vẫn dân tộc Vân Kiều ở thôn Trăng - Tà
tượng trưng cho sự thuần khiết của Puồng, người luôn dìu dắt cộng đồng
lúa - hạt ngọc trời cho, thể hiện lòng và bản thân giữ gìn bản sắc văn hóa
tôn kính, lòng biết ơn của đồng bào với bằng ẩm thực chia sẻ với chúng tôi:
đất trời, với thiên nhiên, đó cũng là “Về cơ bản nguyên liệu gói bánh beng
giữa các vùng miền, giữa đồng bào
tấm lòng yêu thương của đồng loại với Vân Kiều và Pa Kô đều giống nhau là
nhau giữa non ngàn. dùng lá dong rừng để gói bánh, buộc
Bà Hồ Thị Đanh, 62 tuổi, dân tộc lạt giang, nguyên liệu bánh đều là gạo
Vân Kiều ở bản Trăng - Tà Puồng, xã nếp trắng. Tuy nhiên, bánh beng của
Hướng Việt, huyện Hướng Hóa, tỉnh người Vân Kiều ngắn, đường kính to,
Quảng Trị, hơn nửa thế kỷ ăn mừng bánh beng của người Pa Kô thon dài…”.
lúa mới tự hào rằng, nhiều đời người Xung quanh chiếc bánh beng, đồng bào
rồi, cứ tới lúa mới là gói bánh beng, Vân Kiều Pa Kô giữa núi rừng Trường
cưới xin cũng bánh beng, tưởng nhớ Sơn có rất nhiều chuyện kể. Bà Kăn
người xưa cũng gói bánh beng. Bánh Nghệ, dân tộc Pa Kô ở thôn Cu Tài, xã
beng như tấm lòng, sợi dây kết nối A Bung, huyện Đakrông, tỉnh Quảng
giữa con người với nhau, giữa con Trị cho chúng tôi hay, đầu tiên là tình
người với thần linh, với đất trời. Nếu yêu, sự tôn kính của đồng bào đối với
không có bánh beng trong mâm lễ của thần lúa. Khi tuốt lúa trên nương rẫy
người Vân Kiều thì như người Kinh về thì phải biết nhớ ơn thần lúa, việc
không có bánh chưng, bánh tét trong này xưa nay người Pa Kô vẫn duy trì.
mùa lễ Tết. Bánh beng đã trở thành Hạt lúa nào tốt nhất đem giã làm cơm,
truyền thống của đồng bào Vân Kiều gói bánh cúng thần lúa, trước là tạ ơn,
những dịp quan trọng của gia đình, sau mong thần giúp cho mùa sau cây
dòng họ và bản làng. cối nhiều trái, cây lúa nhiều hạt.
Một câu chuyện khác về cội nguồn của
Duy trì ẩm thực, theo đuổi truyền bánh beng được anh Hồ Văn Giỏi kể,
thống và bám chắc vào nền tảng văn ngày xưa giữa núi rừng Trường Sơn
hóa ẩm thực để di dưỡng sức sống cho cây cối thâm u, thú dữ rất nhiều có hai
dân tộc đó là cách mà bà Đanh đang chị em mồ côi sinh sống, họ hết mực
thực hiện. “Nếu không duy trì được thương yêu nhau. Một ngày, người chị
phong tục tập quán bằng lễ hội, bằng đi vào núi rồi từ đó không thấy về,
thức ăn, lễ nghi thì không còn người người em nhớ chị khóc cạn nước mắt.
Vân Kiều nữa. Con cháu sau này Từ cây lúa hai chị em trồng, người
cũng không biết tổ tiên ăn gì, cúng em bóc hạt lúa, lấy gạo nếp gói bánh
Số CĐ 16 (01.2025)
Số CĐ 16 (01.2025) 17
