Page 8 - Tạp chí Cửa Việt

Đầu tháng chạp tranh thủ những ngày tạnh ráo người ta cuốc
đất lên phơi ải một hai hôm, lại lên luống đánh tơi đất để trồng trỉa
những thứ rau và hoa màu. Cả một kỳ đông mưa gió rau ráng hư hoại,
giờ là lúc bắt đầu một vụ rau mới. Những thứ rau màu, rau mùi làm
gia vị nấu nướng cho mấy ngày sum họp. Rồi thì rau cải cay, thứ này
lên rất nhanh, chỉ gieo độ dăm hôm đã xanh mơn mởn. Các loại sâu bọ
cũng rất thích cắn phá lá cải non, nếu thu hoạch không kịp thì lá lấm
chấm lỗ thủng dày đặc, đến lúc ấy chỉ có bỏ đi. Nhưng cứ để cải mọc
vô tư như thế, đến qua Tết sẽ có một vườn hoa vàng đẹp mắt và cũng
thật bâng khuâng như trong thơ Nghiêm Thị Hằng: Có một mùa hoa cải
/ Nở vàng bên bến sông / Em đương thì con gái / Đợi tôi chưa lấy chồng…
Tôi lại gieo hạt cải / Lại âm thầm đợi mong / Có một người con gái / Đợi tôi
chưa lấy chồng.
2. Những lùm cây rậm rạp trong vườn cũng bắt đầu ra lứa lá
non mới. Bụi cây lá gai, thứ cây mọc hoang không hề chăm sóc, nhưng
đến lúc này lại rất được việc. Lá gai được ngắt đem vào luộc, nấu, giã,
nhồi để làm bánh ít lá gai - một đặc sản bình dị của quê tôi và ngày Tết
nhất quyết phải có trên mâm cúng. Món bánh mà nguyên liệu chính lại
từ thứ lá mọc hoang dại, ngờ đâu thơm ngon đáo để.
Đúng là người quê, cái gì cũng có thể tận dụng. Hãy xem những
cây chuối trong vườn thì biết, cũng không cần mất công trồng hay
chăm sóc gì, tự nó “nhảy” thành bụi. Vậy mà thân chuối thì làm thức
ăn cho lợn, cho vịt. Bắp chuối làm đủ món từ ăn sống, món nộm đến
nấu chín. Nải chuối để thờ cúng, tới Tết hầu như nhà nào cũng phải
đặt lên bàn thờ một nải thật đẹp nhất, ưng ý nhất. Ở đây, xin kể thêm
một quan niệm, không hiểu sao người ta lại thích số trái trên nải chuối
thờ ngày xuân phải là số lẻ, được mười bảy quả càng quý. Nghe đồn
nhau dân kinh doanh rất thích nải chuối có mười bảy quả, giá bán đến
cả triệu bạc. Thêm nữa, đi chọn chuối không được sờ tay lên đếm quả,
mà phải đếm bằng mắt. Mắt thật tinh rõ mới đếm được vì các nải chuối
mọc xen kẽ so le trên mỗi buồng. Nếu ra chợ mua chuối thì phải đếm
thật nhanh để không bị người khác chọn trước.
Nói về sự an ổn của một ngôi nhà nông thôn có thành ngữ: Trước
cau sau chuối. Hẳn vì điều này nên trong vườn quê hầu như đều có bụi
chuối, được trồng tranh thủ những chỗ đất không biết phải làm gì,
không trồng được thứ gì. Ấy vậy mà giữa tháng chạp, nếu tiết trời còn
mưa gió mạnh thì chợ cuối năm lá chuối cũng… đắt! Độ này, ta có thể
bắt gặp trong vườn quê những người đi rọc lá. Họ cầm cây sào tre dài,
phía trên cột tháp một cây dao, bằng một động tác nhanh nhẹn dứt
khoát và cũng thật khéo léo, khứa một nhát để tấm lá chuối rơi nhẹ

6

Trẻ con thích thú ngồi canh lửa
Trẻ con thích thú ngồi canh lửa
nấu bánh - Ảnh: T.A
nấu bánh - Ảnh: T.A