Page 10 - Tạp chí Cửa Việt

thơm. Cứ để cho nó cháy hết lớp ngoài thì bên trong mới chín. Khều củ
khoai ra, hai bàn tay hất qua chuyền về vừa để cho ấm và khoai nhanh
nguội. Bóc hết lớp vỏ cháy cứng ra, bên trong khoai chín vàng rộm. Bẻ
một miếng khoai đưa lên hít hà, mùi thơm bùi.
Tôi nhớ cánh đồng buổi mùa đông, cỏ úa xác xơ, trên những
luống đất đã thu hoạch vẫn còn sót lại những củ khoai đâu đó. Lũ trẻ
chăn trâu dùng cái chét (cái cuốc nhỏ) bớt đất tìm được vài củ khoai
sâu hà rúm ró. Gom củi chất thành một đống bên bãi cỏ để sưởi ấm,
vùi củ khoai vào đợi một lúc khều ra, bóc vỏ chia nhau mỗi đứa một
miếng ăn cho đỡ lạnh. Những đứa trẻ chăn trâu cùng trang lứa tôi
ngày ấy nay đã lập gia đình, có con cái, xây được căn nhà riêng ở trong
làng. Cuối năm nhà đứa nào cũng gói một nồi bánh. Chúng tôi dặn
nhau phải gìn giữ, duy trì việc này để không khí Tết luôn được đậm
đà. Dạo một vòng quanh làng, những bếp lửa đặt trước sân nhà ấm áp.
Ghé thăm nhau một chút cuối năm, kể đôi ba câu chuyện xưa bên bếp
lửa, ký ức những mùa Tết cũ được gợi lại. Nhâm nhi chén trà thơm và
thưởng thức củ khoai vừa nướng xong.
Tết nhất, ăn uống thất thường qua quýt bởi bận bịu bao việc, giờ
khuya tĩnh lặng, bụng thấy đói cồn cào. Miếng khoai mật thơm ngọt lại
là một món ngon không gì hơn vào lúc này. Ngày xuân, ăn một miếng
là nhớ tổ tiên ông bà ta xưa, ấy là tôi nghe các cụ bảo vậy. Miếng bánh
miếng mứt ngày Tết để cúng ông bà, hay đãi khách cũng với ý nghĩa
nhắc nhớ đó. Qua bao nhiêu năm dân ta vẫn cứ phải bánh chưng, bánh
tét mới đầy đủ vị thức xuân. Đấy là món bánh ăn chặt bụng, no lâu,
lại có thể để lâu tận rằm giêng, ngụ ý tinh thần no đủ cần kiệm. Cũng
như củ khoai tôi đang cầm trên tay, đầy nhớ thương bao lớp tiền nhân
một đời gian khó để mong con cháu được khấm khá.
Ước nguyện của tổ tiên nay đã thành hiện thực. Củ khoai gợi lại
câu tục ngữ: Được mùa chớ phụ ngô khoai / đến khi thất bát lấy ai bạn cùng.
Đấy cũng là lời dạy của tiền nhân, một ngụ ngôn dân gian khuyên nhủ
sự khiêm nhường, biết ăn ở, có trước có sau. Những tổn thương của
đại dịch gần đây khiến cả xã hội khó khăn, biết bao nhiêu người mất
việc, bao người không thể trở về đón Tết nơi cội quán. Những ai giờ
này được ở quê nhà, ngồi bên bếp lửa ấm hẳn đã là một may mắn vô
cùng lớn lao. Chúng tôi tận hưởng những thời khắc ý nghĩa này, với
củ khoai nướng bên bếp lửa ấm, khi ngoài trời se lạnh đã sang ngày
ba mươi.
Xung quanh đây, Tết đang về trong mỗi khu vườn, chín thơm.
T.A

8