Page 17 - Trí thức Phú Yên

Xuân
Söï kieän - Nhaân vaät ẤT TỴ

Bảo Trung hưng; Sắc hợp phong năm Duy Tân thứ 3 đầu mở đất của bao lớp cư dân Việt. Năm 2024,
(1909) ngày 11 tháng 8 ban cho thần Cao Các thần Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Phú Hòa đã lập
hiệu Cao Các Quảng độ Thượng đẳng thần và các mỹ hồ sơ đề nghị UBND tỉnh công nhận di tích đền thờ
tự Hoằng mô Vĩ lược Đôn hậu Phù hựu Trạc dương Trác Cao Các là di tích lịch sử-văn hóa cấp tỉnh. Đền thờ
vĩ Dực Bảo Trung hưng và Sắc phong năm Khải Định Cao Các là một trong những chứng tích vật chất về
thứ 9 (1824) ngày 25 tháng 7 ban cho thần Cao Các quá trình hình thành cộng đồng dân cư khu vực
thần hiệu Cao Các Quảng độ Thượng đẳng thần và các thị trấn Phú Hòa. Đây cũng là nơi bảo tồn, gìn giữ
mỹ tự Trác vĩ Dực Bảo Trung hưng. Sắc phong năm Tự những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng
Đức thứ 5 (1852) ngày 29 tháng 11 có nội dung: “Sắc dân cư địa phương, góp phần gìn giữ bản sắc văn
phong Cao Các Quảng Độ tôn thần từng được phong
tặng Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phù Hựu Trạc Dương hóa, truyền thống dân tộc 
Thượng đẳng thần, thần đã bảo vệ cho nước che chở
cho muôn dân rất linh ứng. Nay Trẫm vâng mệnh lớn,
nghĩ đến ơn đức của thần nên phong tặng thêm mỹ tự NGỌC MAI
là Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phù Hựu Trạc Dương Trác Chiều hành quân
Vỹ Thượng đẳng thần. Giao cho xã An Nghiệp, huyện
Tuy Hòa phụng thờ như cũ để thần tiếp tục hiển linh trợ
giúp muôn dân. Kính thay!”. Hành quân qua dốc núi
Ngoài 5 sắc phong của triều Nguyễn, năm 2005, Sương khói chiều mênh mang
nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu An (Bảo tàng Phú Yên)
đã đến khảo sát khu vực thôn Định Thọ, xã Hòa Định Bếp nhà sàn ấm lửa
Đông (nay là khu phố Định Thọ 2, thị trấn Phú Hòa) đã Lúa rẫy nhớ lúa đồng
sưu tầm thêm được một văn bản Hán Nôm do cụ Lê
Quang Trị sinh năm 1910 cung cấp có liên quan đến Sông vấn vương trầm tích
việc thờ phụng thần Cao Các . Nội dung văn bản như
3
sau: “Các ông lý hương ở xã An Nghiệp, tổng Hòa Tường, Ôm ấp bóng đoàn quân
phủ Tuy Hòa trình lên thừa nhận đã khai khẩn đất đai, Chùm bèo tây trôi dạt
ghi chép vào trong sổ sách có một khoản là thông quốc Chở theo nhớ thương thầm
thần kỳ đã phong tặng, đã có phong tặng và chưa có
phong tặng. Nay xác nhận những thần nào là chính
thần, biết được sự linh ứng do quan địa phương khảo Chiều hành quân mưa quất
sát, cung cấp, các vị thần đã được ban cấp sắc phong Tiếng cười em vụt tan
theo đẳng cấp và cho phép phụng thờ, trong đó có thần Qua ruộng mùa lúa chín
Cao Các đã được phong tặng Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Vàng rộm những bậc thang
Hậu Phù Hựu Trạc Dương Trác Vỹ Cao Các Quảng Độ
Thượng đẳng thần và Thành hoàng bổn xứ. Nay sao
chép lại để trình báo”. Đoàn quân thầm lặng bước
Thần Cao Các thờ phụng tại làng An Nghiệp xưa, Giữa biên cương thẳm xanh
nay là thị trấn Phú Hòa đã từ lâu đi vào trong tâm Gửi em ngàn yêu dấu
tưởng và niềm tin của cộng đồng dân cư, là một vị Phương xa mãi chờ anh
tướng lĩnh có công lao trong việc mở đất, lập làng
trên vùng đất Phú Yên vào thế kỷ XVI. Việc xây dựng
đền thờ và duy trì việc thờ phụng thần Cao Các đến Đèo cao hun hút gió
nay, dù trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, Một chùm táo ngọt lành
nhưng niềm tin ấy vẫn mãnh liệt như những ngày Đói lòng không nỡ hái

3 Tư liệu khảo sát tại Hòa Định Đông năm 2005 của Nguyễn Đời lính đẹp như tranh!...
Hữu An cung cấp.

Số 25 tháng 12/2024 15