Page 25 - Nhà Báo & Công Luận

Xuân Ất Tỵ

nhu cầu liên tục thay đổi của độc giả? Có lan tỏa trên mạng xã hội thì thực ra đều là thậm chí có những nhân viên công nghệ nhanh chóng được tháo gỡ để thúc đẩy
ý kiến cho rằng: Báo chí đang bước vào từ nguồn báo chí. Và các nghiên cứu cũng phụ trách riêng từng cơ quan báo chí để kinh tế báo chí?
một giai đoạn mới, nơi biên giới giữa khẳng định rằng những người phụ thuộc thực sự hiểu rõ nhu cầu và có các phương - Nhà báo Lê Quốc Minh: Đang có
thông tin, công nghệ và thương mại ngày vào mạng xã hội thì có nhiều nguy cơ tiếp án hỗ trợ phù hợp, chứ không phải là nhiều nỗ lực ở nghị trường để tăng tỷ lệ,
càng mờ nhạt, ông có đồng tình với quan cận tin giả, tin xấu độc. kiểu mua đứt bán đoạn phần mềm và chỉ dung lượng dành cho quảng cáo, đồng
điểm này? Dù có sử dụng AI thì con hỗ trợ kiểu hậu mãi. Trong các cơ quan thời giảm thuế cho báo chí. Đây là điều
- Nhà báo Lê Quốc Minh: Bây giờ là người vẫn phải làm chủ mọi báo chí cũng phải có người am hiểu công cần thiết, nút thắt này lẽ ra phải được
lúc làm báo dễ nhất mà cũng khó nhất. công đoạn trong quá trình nghệ để làm đầu mối phối hợp chặt chẽ. tháo gỡ từ lâu. Tuy nhiên, cần phải thừa
Nói dễ nhất là vì người làm báo giờ đây sản xuất và phát hành nội Đây là cách thức khả thi mà tôi nghĩ hầu nhận một thực tế rằng giai đoạn hiện nay
có rất nhiều công cụ hỗ trợ chứ không chỉ dung báo chí hết các cơ quan báo chí ở Việt Nam có thể quá khó khăn cho báo chí, không chỉ với
có chiếc bút, cuốn sổ và chiếc máy ảnh + Thực tế cho thấy, sự phát triển vũ tham khảo. báo in mà cả phát thanh-truyền hình và
như vài chục năm trước. Nhưng nói khó bão của công nghệ số đang làm thay đổi + Nói tới báo chí Việt Nam trong kỷ điện tử. Sau đại dịch Covid-19, quảng
nhất là bởi vì báo chí đứng trước sự cạnh căn bản cách thức sản xuất, phân phối nguyên phát triển mới không thể không cáo báo in sụt giảm nghiêm trọng, doanh
tranh quá lớn – cạnh tranh giữa các cơ và tiêu thụ thông tin, và nếu các tòa soạn đề cập tới trí tuệ nhân tạo (AI). Xung thu quảng cáo trên nền tảng khác cũng
quan báo chí với nhau và cạnh tranh với không chuyển đổi trọng tâm, mở rộng ra quanh câu chuyện AI và báo chí, tôi nhớ chẳng khá hơn. Cho nên dù có được tăng
hàng tỷ kênh nội dung từ các cá nhân và các nền tảng số, sẽ rất khó để phát triển tới một câu nói của ông “Đừng chờ đợi diện tích quảng cáo trên báo in, tăng thời
tổ chức phi báo chí. Ngày trước các nhà được độc giả. Tuy nhiên việc mở rộng nền mà hãy làm đi”, cái gì thế giới gợi mở, lượng trên phát thanh - truyền hình thì
báo hơn nhau ở chỗ “ngửi” được tin nóng, tảng số chỉ có thể làm được khi các tòa đang làm, chúng ta thay vì đứng ngồi vào thời điểm hiện nay chưa có ý nghĩa
nhưng bây giờ các tòa soạn dùng phần soạn chuyển mình thành công ty báo chí chờ hãy bắt tay vào làm. Báo chí thế nhiều, khi mà số lượng quảng cáo đi
mềm để quét tin từ mọi nguồn trên thế - công nghệ (media-tech). Là người từng giới đang thúc đẩy quá trình tiếp nhận ngang hoặc thậm chí đi xuống. Không
giới. Trước kia còn nói chuyện thông tin đề cập tới xu hướng tòa soạn media-tech và triển khai AI, tại Việt Nam, một số còn hình ảnh về số lượng dày quảng cáo
độc quyền chứ bây giờ khó xảy ra trường từ nhiều năm trước, ông có thể nói rõ hơn cơ quan báo chí bước đầu đã thành công báo in trong các số báo ra hằng ngày,
hợp một thông tin đột xuất mà chỉ có một về những cái được của xu hướng này đối trong việc ứng dụng AI trong quy trình hằng tuần, không còn cảnh “chen chúc”
phóng viên hoặc một tòa soạn tiếp cận với các cơ quan báo chí Việt Nam trong sản xuất thông tin, ông nhìn nhận như để đặt quảng cáo vào các khung giờ vàng
được. Và thực tế chứng minh rằng bây bối cảnh truyền thông hiện nay? Theo thế nào về cơ hội của báo chí Việt Nam trên sóng phát thanh và truyền hình như
giờ nhà báo không phải là những người ông, để chuyển mình thành media-tech, khi bước lên con tàu AI? trước. Các khoản thu của hầu hết các cơ
phát hiện và đăng tải thông tin sớm nhất. các cơ quan báo chí cần hội tụ những yếu - Nhà báo Lê Quốc Minh: Trí tuệ nhân quan báo chí chưa đủ bù chi, nói gì đến
Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là sự tố nào? tạo đã được xác định là công cụ có thể chuyện đóng thuế để mà hưởng lợi từ
phổ biến của mạng xã hội và những thiết - Nhà báo Lê Quốc Minh: Báo chí hỗ trợ rất nhiều cho các cơ quan báo chí, mức giảm. Hy vọng các giải pháp này sẽ
bị cầm tay ngày càng hiện đại với giá cả hiện đại không thể tách rời công nghệ, nhưng áp dụng vào khâu nào, áp dụng phát huy hiệu quả khi kinh tế thế giới và
phải chăng, đang giúp cho mỗi cá nhân đó là điều không phải bàn cãi. Trong mọi đến đâu thì thực sự chưa có bất kỳ định kinh tế Việt Nam khởi sắc hơn, doanh
đều có thể trở thành những nhà báo công khâu của quá trình sản xuất nội dung hướng cụ thể nào. Thế giới cũng đang nghiệp đổ tiền vào các cơ quan báo chí
dân, đưa thông tin từ mọi ngóc ngách của báo chí, công nghệ càng ngày càng chiếm vừa làm vừa thử nghiệm, đồng thời đưa nhiều hơn.
cuộc sống lên Internet. Người dùng thậm một vị trí quan trọng – kể cả báo in cho ra những khuyến cáo để các cơ quan báo Mặt khác, tôi cho rằng các cơ quan
chí không thể nhớ họ tiếp cận một thông đến phát thanh truyền hình và đặc biệt chí thận trọng. Nhưng điều đó không có báo chí không nên thụ động chờ đợi
tin là qua nguồn nào, qua cơ quan báo chí mà thông tin điện tử. Xu hướng từ nhiều nghĩa là chúng ta cứ chờ đợi mà phải chủ nguồn thu quảng cáo cũng như những
nào. Đó là chưa kể đến sự phát triển vô năm trước là các công ty công nghệ cũng động nghiên cứu và ứng dụng tùy theo chính sách ưu đãi. Tuy quảng cáo vẫn là
cùng nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo dần phát triển nội dung để trở thành các năng lực của mình. Chúng tôi biết có một nguồn thu quan trọng cho báo chí, chiếm
tạo sinh (GenAI) mà nhiều chuyên gia công ty tech-media, cạnh tranh với báo số cơ quan báo chí ở Việt Nam đã ứng tỷ trọng không nhỏ, nhưng nhiều hội
cho rằng đang đe dọa cướp đi vị trí trung chí và thu hút người dùng. Ngược lại, các dụng AI khá tốt, nhất là trong việc biên nghị, nghiên cứu trên thế giới đều chỉ ra
gian của báo chí giữa thông tin và người cơ quan báo chí truyền thông cũng đầu tập lỗi chính tả, ngữ pháp, logic ngôn từ, yêu cầu phải đa dạng hóa nguồn thu, và
dùng. tư mạnh mẽ vào công nghệ để trở thành AI cũng được sử dụng hiệu quả trong việc thực tế là nhiều cơ quan báo chí trên thế
Nhưng giữa muôn vàn thách thức các cơ quan media-tech, nhằm chủ động theo dõi và phân tích người dùng, gợi ý giới khá thành công, đặc biệt là chú trọng
thì cũng có rất nhiều cơ hội cho báo chí. về công nghệ. Đã có những người khổng chủ đề, giải băng phỏng vấn, dịch thuật tự nguồn thu từ độc giả, dù dưới hình thức
Sự cạnh tranh khốc liệt sẽ khiến nhiều lồ báo chí làm được điều này, như New động, tóm tắt nội dung, v.v… Có câu nói thu phí đọc báo điện tử hay cơ chế đóng
cơ quan báo chí phải thu hẹp hoạt động York Times, Washington Post, Financial rằng “cái gì máy móc làm tốt thì hãy để cho phí thành viên. Ngoài ra còn rất nhiều
hoặc thậm chí không còn tồn tại, nhưng Times, Reuters, Axel Springer, The Times máy móc làm,” để con người có thời gian mô hình kinh doanh khác dành cho báo
sẽ là bệ phóng cho những cơ quan báo of India, South China Morning Post, hơn cho hoạt động sáng tạo. Nhưng cho chí, ví dụ như tiếp thị liên kết, cấp phép
chí dám đổi mới mạnh mẽ, dám tạo ra Nhân dân Nhật báo, v.v… dù có sử dụng AI thì con người vẫn phải sản phẩm, kinh doanh dịch vụ công nghệ
sự khác biệt. Không ít người có thái độ dè Tuy nhiên, đa số các cơ quan báo chí làm chủ mọi công đoạn trong quá trình thông tin (IT), kinh doanh nội dung,
bỉu, nói rằng họ không cần báo chí nữa khó có thể đi theo con đường này, đơn sản xuất và phát hành nội dung báo chí. tổ chức sự kiện,… Chưa nhiều cơ quan
vì đã có mọi thông tin trên mạng xã hội. giản là vì chi phí quá lớn cho đội ngũ + Kinh tế được xem là yếu tố căn bản báo chí ở Việt Nam thử nghiệm các hình
Nhưng thực tế đã cho thấy rằng những công nghệ. Vì thế, họ sẽ chọn con đường tạo nên sự phát triển lành mạnh của thức tạo nguồn thu mới, vẫn còn quá phụ
thông tin chính thống, chính thức trên hợp tác với các đối tác công nghệ chiến nền Báo chí Cách mạng Việt Nam. Tuy thuộc vào nguồn thu quảng cáo. Tôi cho
báo chí vẫn thu hút sự chú ý của người lược, và có hơn 1 đối tác để đảm bảo sự nhiên, vấn đề kinh tế báo chí - truyền rằng tư duy này cần phải thay đổi, và thay
dùng, dù họ có đọc gì trên mạng xã hội linh hoạt và không bị lệ thuộc. Nhưng sự thông Việt Nam chưa bao giờ nóng bỏng, đổi sớm.
thì cũng tìm đến nguồn chính thống để hợp tác này đòi hỏi các đối tác công nghệ phức tạp và nan giải như những năm gần + Xin trân trọng cảm ơn ông!
thẩm định, tham chiếu. Nhiều thông tin phải đồng hành thường xuyên, liên tục, đây. Theo ông, đâu là những nút thắt cần HỒNG SÂM (Thực hiện)

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh trả lời phỏng vấn Báo Nhà Báo & Công Luận. Ảnh: Đào Lưu Nhân Văn

www.congluan.vn 19