Page 155 - Tạp chí Giao thông Vận Tải - Số Tết Dương Lịch

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ Tập 64
4
Tập
6
Số 12/2024 (748)
Nghiên cứu hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá

hoạt động vận tải hành khách (đối với tuyến đường sắt

phục vụ an sinh xã hội) cho đường sắt Việt Nam

theo phương pháp kinh tế mở rộng

n PGS. TS. LÊ QUÂN
Trường Đại học Giao thông vận tải
Email: lequan@utc.edu.vn

1. SỰ CẦN THIẾT HOÀN THIỆN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU
TÓM TẮT: Từ năm 2016, hoạt động vận tải hành ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG VTHK TRÊN CÁC TUYẾN ĐSVN
khách (VTHK) trên đường sắt Việt Nam (ĐSVN) do
các Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt (Công ty PHỤC VỤ ASXH
CP VTĐS) quản lý, tổ chức và chịu trách nhiệm bảo Trong cơ chế thị trường định hướng XHCN, quyết định
toàn, phát triển nguồn vốn Nhà nước giao, vì vậy có điều hành sản xuất vận tải của doanh nghiệp nhà nước
thời kỳ Công ty phải giảm tần suất và từ năm 2020 phải có hiệu quả về tài chính, vì vậy để giảm/cắt lỗ, đôi khi,
đến nay dừng chạy tàu khách khu đoạn trên một số doanh nghiệp vận tải phải đưa ra quyết định “đau xót” là
tuyến đường vì không bảo đảm hiệu quả tài chính giảm số toa, giảm tần suất chạy tàu khách, thậm chí là đình
kỳ vọng. Thực tế đó cho thấy, nếu chỉ dựa vào các chỉ hoạt động VTHK trên tuyến. Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều
chỉ tiêu tài chính để đánh giá hoạt động VTHK là 58 Luật Đường sắt 2017 đã nêu rõ: “Vận tải phục vụ nhiệm
không đầy đủ và không phản ánh chính xác vai trò vụ ASXH là VTHK trên tuyến, đoạn tuyến, khu đoạn đường
của tuyến đường sắt đối với xã hội. Bài báo giới sắt nhằm phục vụ cộng đồng dân cư của một khu vực lãnh
thiệu kết quả nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung hệ thổ mà Nhà nước cần bảo đảm vì lợi ích chung và việc vận
thống chỉ tiêu theo phương pháp kinh tế mở rộng tải này theo cơ chế thị trường khó có khả năng bù đắp chi
để đánh giá hoạt động VTHK trên các tuyến đường
sắt an sinh xã hội (ASXH). phí” [1], có nghĩa là đánh giá hoạt động VTHK nếu chỉ dựa
trên các chỉ tiêu tài chính là không đầy đủ [2].
TỪ KHÓA: Chỉ tiêu, an sinh xã hội, đường sắt Việt ĐSVN đã ban hành hệ thống chỉ tiêu liên quan đến
Nam, phương pháp kinh tế mở rộng. công tác VTHK và vận dụng đầu máy, toa xe khách [2, 3]
ABSTRACT: Since 2016, passenger transport phục vụ cho công tác lập kế hoạch VTHK; sửa chữa bảo
activities on Vietnam Railways will be menaged, dưỡng phương tiện; thống kê, hạch toán, phân tích kinh
organized and responsible for preseving and tế. Hệ thống chỉ tiêu này có hạn chế là không lượng hóa
developing the State capital assigned by the Railway được các tác động gián tiếp đối với vùng thu hút và bản
Transport Joint Stock Companies, so there was a thân người lao động đường sắt, vì vậy việc hoạch định
period when the company had to reduce frequency chiến lược phát triển, quy hoạch lâu dài mạng lưới GTVT
and from 2020 until now stopped running regional trong vùng không đầy đủ, do đó cần phải đánh giá hoạt
passenger trains on some routes because it did động VTHK theo phương pháp kinh tế mở rộng [2].
not ensure the expected financial perfomance.
That reality shows that relying only on financial
indicators to evaluate passenger transport activities 2. HOÀN THIỆN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HOẠT
is incomplete and does not accurately reflect ĐỘNG VTHK TRÊN CÁC TUYẾN ĐSVN PHỤC VỤ ASXH
the role of the railway line in society. This article 2.1. Yêu cầu và nguyên tắc đề xuất hệ thống chỉ
introduces the results of research to complete and tiêu bổ sung
supplement the indicator system according to the 2.1.1. Yêu cầu đối với hệ thống chỉ tiêu
expanded economic method to evaluate passenger “Kinh tế - xã hội” là khái niệm rất rộng, tuy nhiên hệ
transport activities on social security railway. thống chỉ tiêu đề xuất chỉ phản ánh tác động từ hoạt động
KEYWORDS: Target, social security, Vietnam VTHK đến những mặt quan trọng nhất của vùng thu hút,
railways, extensive economic method. thông qua đó đánh giá trung thực về tuyến đường sắt đối
với đời sống kinh tế - xã hội của vùng. Hệ thống chỉ tiêu bổ

154