Page 60 - Báo Thái Nguyên
P. 60
Những câu chuyện
thú vị về rắn
Trong văn hóa dân gian của người Việt, rắn là biểu
tượng quen thuộc, góp mặt sinh động trong phong
tục, tín ngưỡng. Rắn có lúc đại diện cho cái ác, sự
hung dữ, gian xảo; nhưng có lúc khác lại là biểu
tượng của quyền uy, sự che chở hay điều may mắn,
và có nhiều chuyện về rắn mà ít người biết đến.
HOÀNG LỆ MẬT, ÔNG TỔ NGHỀ RẮN săn bắt rắn, nuôi rắn, chế biến rượu rắn và
làm các món đặc sản từ rắn. Lễ hội tưởng
niệm Thành hoàng ở làng Lệ Mật ngày càng
được cải tiến và có tác dụng thiết thực đối với
việc xây dựng đời sống văn hóa.
RẮN KHIÊU VŨ, RẮN BAY cha ông, con rắn Việt sẽ đem tới hạnh phúc
Các nhà làm lịch xếp năm rắn kề với năm cho muôn nhà và nó sẽ là rắn độc với những
kẻ tham nhũng, quan liêu sống vô luân
rồng thật là thú vị. Trong các con vật cầm thường đạo lý, để xã hội ngày một tốt đẹp
tinh của 12 chi, thì chỉ có con rồng và con hơn.
rắn là có mình dài, uốn éo. Rồng có thể bay
lên mây, lặn xuống biển thì rắn cũng có mặt NỌC ĐỘC CỦA RẮN
khắp nơi, chẳng ngán chỗ nào. Núi cao, rừng
rậm, trên cây, dưới nước, trong sông, ngoài
biển…, đâu đâu cũng có rắn.
Một số nước trên thế giới có tục thờ rắn,
coi rắn là vị thần đầy quyền năng. Ở nhiều
nơi, người ta lại thích đùa giỡn với rắn. Con
Nuôi rắn ở làng nghề Lệ Mật rắn đi sâu vào đời sống tâm linh của người
Ấn Độ. Người da đỏ ở Bắc Mỹ coi rắn là biểu
Ở Việt Nam ta, làng Lệ Mật (Long Biên - Hà tượng của sự sung mãn và thường tổ chức các
Nội) được coi là làng nuôi rắn, chế biến rượu rắn “vũ điệu rắn” để thể hiện sự sung mãn ấy.
và các đặc sản từ rắn lớn nhất nước và cũng lâu Tại nhiều vùng xích đạo lại có loài rắn
đời nhất. Tại làng này còn lưu truyền câu “bay” có thể phóng từ cây này sang cây khác.
chuyện nói về chàng trai họ Hoàng, được gọi là Loài rắn này dài gần 2m. Nó uốn mình thành
Hoàng Lệ Mật không ham danh lợi, hết lòng vì nhiều lớp, ép vào cành cây, hàng trăm đầu Theo nghiên cứu của các nhà khoa học,
dân làng và trở thành ông tổ nghề rắn ở Việt xương sườn của nó bành ngang ra, tạo một nọc độc của rắn có nguồn gốc từ protein, có
Nam. sức ép mạnh, rồi bung ra tạo sức bật, đẩy rắn hoạt tính sinh học rất mạnh, có thể phá hủy tế
Chuyện kể rằng: Vua Lý Thái Tông (1028- phóng từ cành cây này sang cành cây khác bào thần kinh, tế bào máu, làm đông máu và
1054) có nàng công chúa xinh đẹp, đi thuyền nhanh như bay. Khi rắn “bay”, nếu nhìn từ tắc các mao mạch, hoặc làm xuất huyết nội
dạo chơi trên sông Ðuống, chẳng may thuyền bị bên dưới, thấy nó giống hình một chiếc lá dài, tạng. Bởi vậy, người bị rắn độc cắn thường
đắm và công chúa bị chết mất xác. Vua ban đầu nhọn, lướt rất nhanh. Rắn nhắm hướng rất nhanh tử vong (khoảng vài phút đến vài giờ,
truyền, ai vớt được xác công chúa sẽ được chính xác và không bao giờ đáp xuống những tùy loại rắn độc). Mỗi loài rắn có nọc độc
thưởng lộc và phong tước. Biết bao nhiêu người cành cây yếu. Nó “thắng lại” bằng cách uốn khác nhau. Nọc rắn hổ mang, hổ chúa tác
lao xuống sông tìm kiếm nhưng không thấy, chỉ cong phần thân trước và nhẹ nhàng đáp động ngay lên hệ thần kinh, khiến nạn nhân
có chàng trai họ Hoàng ở làng Lệ Mật tìm được. xuống một cành cây chắc chắn. mệt mỏi, tê buốt, tim đập nhanh, khó thở, ói
Vua y lời, ban thưởng chức tước và vàng bạc, Điểm qua vài nét về rắn trong văn hóa để mửa, hôn mê rồi chết. Nọc rắn lục tác động
nhưng chàng trai họ Hoàng không ham chức thấy yếu tố tích cực mà con người đã trông mạnh đến hệ tuần hoàn, vết cắn tím bầm,
tước, vàng bạc mà chỉ xin vua cho dân làng Lệ chờ ở nó. Năm Tỵ đến, theo truyền thống của sưng tấy và đau nhức. Nạn nhân mệt lả, khát
Mật và các làng lân cận được sang khai khẩn nước, nôn ọe, toàn thân lạnh run rồi chết...
vùng đất phía tây Thăng Long. Vua chấp thuận. Ở châu Phi có loài rắn Mamba, khi săn
Từ đó, nhân dân làng Lệ Mật và cả khu vực đã đuổi con mồi, có thể phóng nhanh hơn 30km/
sang khẩn hoang lập ấp ở bên kia sông Nhị, lập giờ. Nọc độc của rắn Mamba có thể giết chết
thành khu thập tam trại (mười ba trại). một con voi.
Hoàng Lệ Mật giỏi nghề sông nước, lại bắt Tại châu Á, có loài rắn Cobra (nước ta
rắn rất tài. Ông đã truyền cho dân chúng nghề thường gọi là Hổ mang bành) không những
bắt rắn và cách chế biến các món ăn ngon từ thịt cắn mà còn phun nọc độc vào mục tiêu. Nó
rắn. Sau khi ông mất, dân làng đã lập đền thờ, thường nhằm vào mắt của đối thủ để phóng
tôn ông làm Thành hoàng. Hàng năm, vào ngày nọc và nọc có thể phun cao đến 4m. Nọc rắn
23-3 Âm lịch, dân làng Lệ Mật tổ chức lễ hội nằm trong tuyến nước bọt. Khi cắn, nước bọt
tưởng niệm Thành hoàng với những nghi thức chứa nọc tuôn ra ống dẫn nọc và phóng vào
rất trang trọng. Nổi bật là hình nộm một con rắn con mồi. Ðối với những loài rắn phun nọc thì
khổng lồ, tượng trưng cho thủy quái. Một phụ nọc từ tuyến nước bọt phun qua kẽ răng và bị
nữ xinh đẹp được chọn đóng vai công chúa. Các ép mạnh bởi các lớp cơ đầu rồi bắn tới con
thanh niên to khỏe làm những động tác tiêu diệt mồi.
thủy quái, cứu công chúa. V.Q (B/s)
Dân làng Lệ Mật vẫn gìn giữ, lưu truyền nghề
