Page 53 - Tạp chí Cửa Việt
P. 53
LĂNG KÍNH NGHỆ THUẬT
gian, người dân thờ rắn như một vị giải quyết công việc quan trọng, nếu
thần bảo vệ sông nước và mùa màng. lúc đi đường gặp rắn là may mắn, mọi
Hình tượng rắn gắn liền với các dòng chuyện sẽ hanh thông toại nguyện. Rắn
chảy ao hồ, sông suối, thể hiện sự đi, quy về, nghĩa là gặp rắn thì nên
kết nối với thế giới tự nhiên. Những đi tiếp còn gặp quy (rùa) thì nên quay
câu chuyện về thần rắn thường xoay về vì công việc sẽ không thành. Hoặc
quanh việc giúp đỡ hoặc trừng phạt câu Khi đi gặp rắn thì may / Khi về
con người, phản ánh mối quan hệ gặp rắn thì hay ăn đòn cũng mang ý
tương hỗ nhưng đầy thử thách giữa nghĩa chỉ hên xui, may rủi ở thời điểm
con người với tự nhiên. gặp rắn. Người xưa cũng coi rắn là loài
Trong kho tàng thành ngữ, tục ngữ biết dự báo thời tiết. Vào mùa hè, dù
ca dao của người Việt, rất nhiều câu thời tiết đang oi nắng nhưng thấy rắn
đề cập đến con rắn với ý thâm thúy. ráo bò ra khỏi hang thì hôm sau trời
Thường nghe nhất là câu khẩu phật sẽ có mưa.
tâm xà, nhắc đến những người đạo Nhìn chung, hình tượng con rắn trong
đức giả, miệng nói điều thiện nhưng văn hóa dân gian khá phong phú và
tâm lại độc ác. Vẽ rồng vẽ rắn, ý chỉ sự đều mang ý nghĩa về sức mạnh, quyền
bày vẽ lãng phí, không cần thiết. Rắn uy, mang nghĩa của sự nguy hiểm,
mất đầu, chỉ sự rối loạn, hoang mang, phản trắc. Song, ở khía cạnh nào đó,
mất phương hướng khi không có người rắn luôn là hiện thân của sự huyền bí,
lãnh đạo. Cõng rắn cắn gà nhà, chỉ sự linh thiêng.
phản bội, vì lợi ích mà quay lưng, làm
hại người. Rắn già rắn lột, người già Con rắn trong tôn giáo, tín ngưỡng
người tụt vào săng, ý nhắc đến quy Con rắn là một biểu tượng lâu đời trong
luật sinh lão bệnh tử của con người… nhiều tôn giáo và tín ngưỡng trên thế
Ngoài ra, trò chơi rồng rắn lên mây là giới. Trong Phật giáo, rắn được xem là
một trong những trò chơi dân gian phổ con vật linh thiêng, gắn liền với Đức
biến của trẻ nít. Trò chơi này gắn với Phật từ khi ngài được sinh ra. Tương
bài đồng dao: Rồng rắn lên mây / Cỏ truyền thái tử Tất Đạt Đa vừa chào đời
cây lúc lắc / Có quả đồng hồ / Hỏi thăm đã được vua rắn Naga chín đầu phun
thầy thuốc / Có nhà hay không? Đây là nước tắm. Sau này, rắn thần Naga đã
trò chơi quen thuộc, đòi hỏi sự nhanh bảo vệ và chứng kiến sự đắc đạo của
nhẹn, khéo léo và đoàn kết, tạo không Phật Thích Ca. Vì vậy, trong Phật giáo,
khí vui vẻ, xôm tụ. rắn Naga được xem là hộ pháp, là biểu
Trong dân gian, đôi khi người ta lấy tượng cho sự che chở, bảo vệ. Trong các
con rắn để tượng trưng cho sự may rủi. truyền thuyết về Đức Phật, hình ảnh
Chẳng hạn như quan niệm kiêng kỵ của Naga là một phần quan trọng, thể
khi xuất hành hoặc mỗi khi đi đâu lo hiện sự kết nối giữa các thế giới, từ cõi
Số CĐ 16 (01.2025)
Số CĐ 16 (01.2025) 51
