Page 83 - Tạp chí Cửa Việt

xi măng tôi vừa kể ở trên. Dân Cam Lộ ngày xưa trồng mít không nhằm
bán trái, bởi vườn nhà ai chẳng có mít, trái mít còn non thì dùng làm
rau sống, làm nộm, muối dưa..., không chờ đến mít chín vì vào thời an
bình, có gánh mấy trái mít nặng trịch và tỏa mùi thơm lựng ra ngồi ở
chợ Huyện, chợ Hôm cũng chẳng mấy ai buồn ngó tới. Ở làng quê tôi
xưa, nhà nào làm ăn khá giả nên cũng muốn dựng một ngôi nhà rường
thượng mít hạ gõ (các xà ngang và đòn tay làm bằng gỗ mít nhẹ hơn gỗ
gõ và dễ chạm khắc hơn các đầu con lân con phượng cùng hoa lá, các
cột dựng bằng gỗ gõ sẽ bền vững vô cùng, cha truyền con nối phụng
thờ tiên tổ). Khi viết mấy dòng hồi ức này, để tránh nhầm lẫn tôi lục
tìm cuốn sổ tay bé xíu vẫn đút thường xuyên trong túi áo ngực những
ngày bôn ba trên đất Quảng Trị, Vĩnh Linh những ngày tháng đầu năm
1973 ấy, kiểm tra tư liệu. Gặp một dòng chữ loằng ngoằng: “Tối 29 tết
(1-2-73). Biểu diễn văn nghệ ở Vĩnh Linh. Buổi liên hoan (có) a Lành,
a Lương, a Thành + ĐU VL”. Kỳ lạ thật! Bao năm viết về Vĩ tuyến 17
những ngày lịch sử tháng 1 năm 1973 ấy, không hiểu sao tôi quên bẵng
buổi biểu diễn văn nghệ trong hoàn cảnh đặc biệt, và chưa một lần nhắc
tới trong bao bài viết suốt mấy chục năm qua về những mẩu chuyện kể
đi viết lại hoài không chán. Và cũng thật bất ngờ, đêm biểu diễn nghệ
thuật trên đất Vĩnh Linh trong tiếng đạn pháo tầm xa từ phía nam sông
Thạch Hãn vọng về ấy lại do nhạc sĩ Thuận Yến, anh chàng nghệ sĩ tài
hoa quê ở nam Hải Vân Quan điều hành, và chừng mười lăm năm sau,
khi tôi được điều về Đài Tiếng nói Việt Nam kế nhiệm Tổng Giám đốc
Trần Lâm, tôi đã mời nhạc sĩ Thuận Yến về làm Trưởng Ban biên tập Âm
nhạc của Đài mà không hề nhớ và hai anh em cũng chưa có dịp chuyện
trò với nhau về đêm nhạc bên cầu Hiền Lương ấy.
Trở lại với cuốn sổ tay. Trang tiếp ngay sau: “30 tết (2-1-73). Đài
Hoa Kỳ thừa nhận ở Cửa Việt, 300 LTĐB (lính thủy đánh bộ) - tức 2 C
bị Việt cộng diệt. Vẫn còn 20 xe tăng nhưng (quân Mỹ) đành chịu thất
bại, và tất cả đã rút lui. Trở lại Đông Hà, tôi gặp mấy bà con người xã
Hải Thượng sơ tán ra Cam Lộ đang đi dự mít tinh...”.
Đó là cuộc mít tinh trong khu vườn mít bên bờ sông Hiếu tôi vừa
kể ở trên.
Trận đánh quyết liệt ở Cửa Việt đã kết thúc, Mỹ chịu thất bại, ta
cũng tổn thất nhiều, dù súng đại bác của một số đơn vị quân Sài Gòn

81