Page 37 - Báo Hải Dương - Số Tết Âm Lịch

Trò chơi rồng rắn lên mây hấp dẫn trẻ nhỏ
bởi sự vui nhộn và gay cấn lúc đuổi bắt

không có hồi kết, luôn không chán. Nay chơi, mai
lại chơi vẫn vui như thường.
Trở lại với trò chơi rồng rắn lên mây, trước hết
tên của trò chơi là hai con vật (rồng và rắn) đều có
đặc điểm chung thân dài, uốn lượn rất linh hoạt,
nhanh nhẹn. Đội hình các cháu chơi linh hoạt và
nhanh nhẹn như rồng rắn lúc di chuyển. Số lượng
người chơi không cố định.
Trong số ấy có hai người quan trọng, đó là thầy
thuốc và người làm đầu rồng rắn. Đây là một trò
chơi vừa phải hát bài đồng dao, vừa đối đáp.
Đồng dao thì tất cả các cháu trong vai rồng rắn
đều hát. Còn đối thoại chỉ có hai cháu ở vai thầy
thuốc và vai đầu rồng rắn mà thôi.
Bài đồng dao thế này: “Rồng rắn lên mây/
Gặp cây lúc lắc/Trống tùng tùng/Điểm binh". Lời
đối thoại gồm rồng rắn hỏi: "Thầy thuốc có nhà
không?". Thầy thuốc trả lời có hoặc không. Nếu có
ở nhà thì thầy thuốc hỏi thêm:
- Rồng rắn đi đâu?
Thỏa sức vui chơi - Đi lấy thuốc cho con.
- Con lên mấy?
- Con lên 1.
- Thuốc thầy không hay.
- Con lên 2.
rồng rắn lên mây - Thuốc thầy không hay...
Cứ như thế cho đến khi rồng rắn khai: “con
lên 10” thì thầy thuốc nói “thuốc thầy hay vậy?”.
Sau đó, thầy thuốc nói: “xin khúc đầu”. Rồng

VĂN DUY rắn đáp: “những xương cùng xẩu”. Thầy thuốc
tiếp “xin khúc giữa”. Rồng rắn đáp: “những máu
những me”. Thầy thuốc nói nốt: “xin khúc đuôi”.
Rồng rắn lên mây là trò chơi tập thể của trẻ con. Trò chơi ấy rất thú vị, Rồng rắn đáp: “tha hồ thầy đuổi” (hoặc đuổi

gắn với nhiều thế hệ tuổi thơ. được thì ăn).
Thế là trò chơi vào cao trào. Thầy thuốc đuổi
bắt lấy đuôi.
ừ xa xưa, khi trường học chưa ra đời, trẻ Đó chính là sự hấp dẫn lâu dài với trẻ. Nhiều trò Đầu rồng rắn phải dang tay xoay lấy tư thế ngăn
em Việt Nam, nhất là trẻ ở nông thôn đã không cần dụng cụ hoặc nếu có thì rất giản đơn, dễ thầy thuốc bảo vệ cái đuôi của mình. Các cháu ở
biết sáng tạo rất nhiều trò chơi. Có loại làm, dễ tìm. Chẳng hạn trò chơi đánh chuyền thì thân rồng rắn vừa phải bám chặt vào hai bên cạnh
chơi theo nhóm nhỏ như: đánh bi, đánh chỉ cần vài chục chiếc que với hòn đất dẻo vê tròn sườn nhau (ai rời ra là hỏng) lại vừa phải nhanh
T cù (gụ), đánh đáo, đánh khăng, thả diều, hoặc quả cà nhỏ là xong. Đồ để chơi đánh cù (gụ) nhẹn di chuyển vị trí để giấu kín cái đuôi, kẻo thầy
đánh chuyền, chồng nụ chồng hoa, ú tim (đi nấp), được đẽo khéo léo từ các khúc gỗ bỏ đi. Đánh bi thì thuốc cắt mất. Lúc này rất vui. Các cháu mải cười
bơi lặn, đánh cờ, ô ăn quan... Có trò chơi thích hợp viên bi có thể bằng đất nung ở trong bếp cho rắn nên cái đuôi không giấu kịp đã bị thầy thuốc cắt
với tập thể như: thả đỉa ba ba, nu na nu nống, rồng lại hoặc viên đá xanh mài tròn… Các đồng xu, viên mất.
rắn lên mây, đánh trận giả, kéo co… sỏi, hạt gấc, sợi dây cao su, tờ giấy, sợi chỉ, khúc Cháu kế tiếp lại thành vị trí đuôi rồng rắn và
Có trò chơi chỉ bằng hành động là đủ (tức là que, cái vành rổ hỏng…. đều có thể trở thành dụng lại bị thầy thuốc bắt. Cứ thế trò chơi tiếp tục. Thầy
không cần lời trong khi chơi vẫn vui, vẫn hấp dẫn). cụ chơi. Vì vậy chơi mà không tốn kém. thuốc bắt lần lượt đến hết thì thôi. Các cháu chạy
Có những trò chơi cần có lời kèm từng động tác Số lượng người chơi cũng rất linh hoạt, có thể cười, nói liên tục, mệt mà vui. Trò chơi này có thể
như đánh chuyền. Lại có những trò cần một bài thêm bớt vài người vẫn chơi được. Địa điểm và thời kéo dài tới 30 phút tùy vào rồng rắn dài hay ngắn
hát để khi hết bài hát cũng là lúc biết được kết thúc gian chơi cũng vậy, có thể chơi ở bất kỳ thời gian và thầy thuốc khéo lừa túm được đuôi nhanh hay
được hay không trò chơi như: thả đỉa ba ba, nu na nào, ban ngày, ban đêm nhất là những đêm trăng chậm.
nu nống, rồng rắn lên mây... Những bài hát của trẻ sáng. Trẻ có thể chọn trong nhà, ngoài sân, cổng Rồng rắn lên mây là trò chơi tập thể của trẻ
con kèm trò chơi sau này người ta gọi là đồng dao. ngõ, bờ đê, bãi cỏ, ruộng mạ (đã nhổ hết mạ) ven em. Cái lợi của trò chơi này là các cháu được vui
Những trò chơi ấy cũng xếp vào trò chơi dân gian đường, trên đống, trên đồi… để chơi. Có thể thấy chơi thỏa sức, vừa biết gắn kết với bạn lại vừa phải
của Việt Nam. trò nào cũng vui. Vui vì trẻ được chơi bằng chân, nhanh nhẹn, linh hoạt khi di chuyển. Trò chơi giúp
Trò chơi dân gian của trẻ em thường không khó tay, mắt, tai, toàn thân hoạt động. Các cháu được trẻ bớt áp lực học hành, nâng cao tính tập thể. Đây
chơi, không cầu kỳ, phức tạp, không phải tập luyện. nói, cười, reo, hát... Vì những lý do ấy mà trò chơi chính là lợi ích của vui chơi.

Hình tượng con rắn

trong văn hóa bốn phương

HẢI MINH (st)

Hình tượng rắn không chỉ xuất hiện trong hầu hết các nền văn hóa mà còn mang nhiều ý nghĩa khác nhau.

ắn biểu trưng cho cả giới tính nam và nữ, người ta dựng lại hình thức chị em Vauvaluk (tổ tiên Khi người Pháp mô tả ai với cái lưỡi chẻ đôi tức là
là một vị thần sáng thế, biểu trưng cho vũ của bộ tộc Dua) với một người bị rắn ngũ sắc nuốt, sau muốn nói người ấy mồm miệng toàn nói điều độc địa
trụ thời hỗn mang nhưng đôi khi lại là một đó rắn khạc ra đứa trẻ - tượng trưng cho cái chết tạm như loài rắn độc. Cũng với ý nghĩa đó, kẻ tiểu nhân bị
thành viên hay vị thần bảo hộ của gia đình, thời của người lên bậc trưởng thành. ví là ở dưới thấp hơn cả bụng rắn.
Rlà nguồn nước và cũng là lửa, là phúc thần Ở châu Âu, tại Hy Lạp, thần Ở châu Mỹ, một số bộ lạc thổ dân tôn
nhưng cũng là ác thần, điều tốt và cái xấu, tượng trưng Apollo lần đầu tiên được thờ ở Delphi kính loài rắn chuông như ông vua của
cho sự sống bất tử và cái chết, dương thế và âm ty, sự dưới biểu tượng rắn. Trong tôn giáo loài này, là vị thần có khả năng cung
hủy diệt và tái sinh, tình yêu, nhục dục và tội lỗi... của người Hy Lạp, rắn luôn được xem cấp nguồn năng lượng gió hoặc gây
Ở châu Úc, các thổ dân tôn sùng và thờ rắn khổng là một biểu tượng thiêng liêng. Rắn ra cơn bão lớn. Rắn chuông được thờ
lồ. Sự đồng nhất hình tượng cầu vồng với rắn xuất không chỉ tượng trưng cho sự trong đền Natchez thờ thần mặt trời và
phát từ quan niệm liên quan đến nước và đời sống khôn ngoan mà còn là biểu các vị thần của Aztec.
nông nghiệp. Vùng bắc Australia, hình tượng rắn ngũ hiện về khả năng sinh sản Ở châu Phi, hình tượng rắn được
sắc lại được gắn với các nghi lễ trưởng thành. Ở đó, trong tín ngưỡng phồn thực. thờ phụng ở rất nhiều quốc gia, dưới
40 Xuân Ất Tỵ