Page 24 -
P. 24
TẢN MẠN ĐẦU XUÂN ẤT TỴ NĂM 2025
Bài 2: Lạng Sơn
Tục thờ rắn và tín ngưỡng thờ bản Mòng. Đền Kỳ Cùng Tỉnh Lạng
thần sông của người Xứ Lạng thì rắn Sơn có một số di tích thờ rắn.
là vật linh được thờ với ý nghĩa là biểu Đền Kỳ Cùng, đền Khác Uyên
tượng của vị thần sông nước. Thần (đình Vằng Khắc), đền Bạch Đế (đền
sông được thờ dưới nhiều hình thức Cửa Đông), nội dung thờ tự tại di tích
khác nhau như thờ cá chép, rồng, rắn, thường được chép là thờ thủy thần, hoặc
giao long, thuồng luồng nhưng phổ thờ giao long. Sách Sại Nam nhất thống
biến nhất vẫn là thờ rắn và người Việt chí chép về đền Kỳ Cùng như sau: ở bên
cổ xem rắn như là vật tổ của mình. tả sông Kỳ Cùng thuộc xã Vĩnh Trại,
Đối với Lạng Sơn, tục thờ rắn và châu Thoát Lãng có con giao long thành
tín ngưỡng thờ thần Sông có ở cộng thần đào hang ở đây, đền rất thiêng. Đền
đồng cư dân nông nghiệp sinh sống dọc Khác Uyên cũng được nhắc đến tương
theo các con sông lớn: sông Kỳ tự như vậy. Riêng đền Bạch Đế thì được
Cùng, sông Bắc Giang. Ở đây, vật linh chép là thờ Thủy thần đền Bạch Đế ở
được thờ đều là rắn. phía đông tỉnh thành, thuộc địa phận xã
Đây là loại hình tín ngưỡng rất Mai Pha, Châu Ôn, thờ thủy thần.
tiêu biểu, độc đáo và đặc sắc của người Trong truyền thuyết, thần tích về
Xứ Lạng thể hiện qua các truyền thuyết, các di tích này thì đây đều là những di
di tích và lễ hội liên quan đến tục thờ tích thờ rắn với tư cách là vị thần sông
rắn, ở các địa phương có sông lớn chảy nước. Liên quan đến tục thờ rắn có rất
qua, nơi nào cũng có một vài truyền nhiều truyền thuyết, dị bản về nguồn
thuyết, di tích, lễ hội nổi tiếng liên quan gốc các di tích và lễ hội, nội dung của
đến tục thờ rắn: thành phố Lạng Sơn có đền các truyền thuyết khá thống nhất với
Kỳ Cùng, đền Cửa Đông (đền Bạch Đế), ở môtíp truyện ông Dài, ông Cụt là người
huyện Lộc Bình có di tích đình Vằng dân vùng ven sông đi đánh cá vớt được
Khắc (đền Khác Uyên), thần tích xã Vân một quả trứng lạ, cứ vứt xuống sông lại
Mộng, huyện Bình Gia, Tràng Định có lễ vớt được đúng quả trứng đó. Đến lần thứ
hội "phài lừa" Văn Mịch, Nà Lình; ba thì họ đem về nhà cho gà ấp hoặc ủ
huyện Cao Lộc có gia phả họ Đinh ở trong thúng trấu, trứng nở ra rắn, rắn
18
