Page 41 -

đo be càng thấp thì càng nhỏ, càng nơi nước nông. Độc đáo hơn, xuồng sông Cửu Long đã qua một quá
nhẹ, khả năng di chuyển cao, nhưng đôi khi còn được sử dụng như một trình hơn ba trăm năm phát triển
sức chở thấp, thích hợp làm phương ngôi nhà lênh đênh trên mặt nước, không ngừng. Suốt dòng lịch sử
tiện đi lại. Xuồng lớn có thể chở một mái ấm tâm linh chở che con này, chiếc xuồng ba lá là cả một
nhiều, nhưng di chuyển chậm nên người trước mưa nắng vô thường sự phát triển đầy tính sáng tạo của
thường được dùng để vận chuyển của đất trời Tây Nam Bộ: người dân Nam bộ.
hàng hóa. Cùng với quá trình hoàn Nay khắp vùng đồng bằng
thiện chiếc xuồng ba lá là quá trình Chiếc xuồng ba lá quê ta châu thổ sông Cửu Long đã mở
sáng tạo ra các công cụ và phương Mảnh mai như chiếc lá đa giữa dòng
pháp điều khiển nó như: cây sào Liềm trăng sông nước cong cong mang nhiều tuyến đường quốc lộ,
nạng dùng để chống, dầm dùng để Nhỏ nhoi mà vẫn ngược dòng lũ dâng. tỉnh lộ, liên ấp, liên xã. Dọc theo
bơi và cuối cùng là cây chèo. Mỗi thứ Từ khởi thủy là chiếc xuồng hai bên bờ kênh nay cũng đường
có cách sử dụng riêng. Nhưng dù cho độc mộc của Tổ tiên đi mở cõi, đến bộ, cầu bê tông, xe gắn máy, xe
điều khiển xuồng bằng bất cứ cách chiếc xuồng làm bằng vật liệu mới đạp chạy vèo vèo. Thế nhưng,
nào, việc giữ thăng bằng cho xuồng composite đương đại, chiếc xuồng ở trên kênh rạch, nhất là các bến
khỏi tròng trành hoặc không bị lật vùng châu thổ đò, chợ nổi vẫn không thể vắng
úp mới là điều quan trọng nhất. Để bóng xuồng ba lá. Du khách mọi
đạt được sự thăng bằng cần thiết miền đất nước và cả khách du lịch
là cả một nghệ thuật và nghệ nước ngoài về với miền Tây Nam
thuật đó chỉ được thành bộ có nhiều người muốn ngồi trên
hình qua một quá trình xuồng ba lá đi du ngoạn trên dòng
rèn luyện. kênh thanh bình, khỏa tay xuống
dòng nước mát lành, hoặc trong
Riết rồi, theo bao đêm miệt vườn ngắm trăng soi
thời cuộc và năm tháng, dòng kênh lấp lánh, một nét quê
gỗ rừng ngày càng khan hương ai cũng lắng đọng nhớ
hiếm và đắt đỏ, người thương làm cho “ai đến miền Tây
đóng xuồng ba lá buộc phải mà chẳng thương, ai xa miền Tây
nghĩ cách ghép nhiều mảnh mà chẳng nhớ”...v
ván lại, mới đóng được chiếc xuồng,
cũng vẫn gọi xuồng ba lá.

Sau này, gỗ sao trở thành quý
hiếm, giá cao, bà con dùng gỗ... xoài
đóng xuồng. Gỗ xoài mềm, dễ uốn
ép nhưng không chịu đựng lâu dài
được. Chiếc xuồng đóng bằng gỗ xoài
gọi là xuồng năm quăng. Năm quăng
có nghĩa là xài một năm rồi... quăng
(bỏ) nó đi để làm củi chụm lửa. Nói
là nói vậy, người nghèo vẫn có cách
bảo dưỡng chiếc xuồng. Làm công
việc xong, bà con nhận xuồng xuống
nước, khi nào cần đi mới kéo lên tát
nước dùng lại. Nhờ vậy, có những
chiếc xuồng năm quăng lại xài được
đến ba năm!
Tính linh hoạt của xuồng ba
lá đặc biệt có ý nghĩa khi được sử
dụng ở trên ruộng hoặc chân rừng
ngập nước, là những nơi mà hầu
như các loại phương tiện khác phải
chào thua. Nhờ nhỏ, gọn, nhẹ nên
xuồng có thể dễ dàng luồn lách
trên những đoạn đường chật hẹp.
Đồng thời, do diện tích mặt tiếp
xúc với nước nhỏ làm hạn chế tối
đa sức cản của nước nên nó có khả
năng di chuyển nhanh ngay cả ở Xuồng ba lá ở chợ nổi Ngã Năm, Sóc Trăng.

41