Page 38 -
P. 38

Hoa Sen ở Hồ Tây - Hà Nội



                                                                                                     MINH CHÁNH-
               en ở Hồ Tây không biết có tự                                                           Người  Hà thành  sử dụng  hầu   hơn bốn mươi năm. Bà rất yêu nghề
               bao giờ. Đại Việt sử ký đã nói   Người Việt Nam xem trà sen là “Thiên cổ đệ nhất trà”. Người Hà   hết các sản vật từ sen Tây Hồ: Lá   ướp trà truyền thống. Năm nay tuổi
           Sđến ly cung, biệt điện, tư thất   Nội coi trà sen là một báu vật để nâng niu và cái thú thưởng   sen nấu nước uống; nhụy sen dùng   hơn 80 nhưng vẫn gắn bó với việc
           bên cạnh những vạt sen thơm ngát   thức trà sen được coi là sự hội tụ đỉnh cao của nền văn hóa Việt.  làm nguyên liệu thuốc bắc; đài sen   làm trà. Bà làm không chỉ vì thú vui
           ở các làng ven Hồ Tây của các vương                                                     ngâm rượu; gạo sen (hạt trắng hình   tuổi già mà còn mong muốn giữ lửa
           hầu, công chúa, quan đại thần triều                                                     hạt gạo, trên đầu nhụy đực của hoa   truyền thống trong dân gian không
           Lý xây vào đầu Thế kỷ XI. Nhà Lý                                                        sen) dùng để ướp trà; củ sen, hạt sen   bị lụi tàn. Hỏi về quy trình làm trà
           được coi là triều đại quân chủ Phật                                                     dùng để nấu chè, làm mứt; cánh hoa   sen, bà được trải lòng: “Làm nghề
           giáo. Hoa sen có giá trị biểu tượng                                                     sen dùng để cuốn nem (chả giò) hay   này vất vả, kỳ công lắm!”.
           nhiều mặt trong đạo Phật.  Trong                                                                                         Quả thế thật, nếu không tận mắt
           kinh Tương Ưng Bộ, Tương Ưng Uẩn,                                                       trang trí nhà cửa; thân, rễ (ngó sen)   chứng kiến sẽ không thể cảm nhận
           Phẩm Hoa, Đức Phật Thích Ca dạy:                                                        chế biến nhiều loại món  ăn như:   được sự tinh tế, tỉ mỉ và phức tạp để
           “Này các Tỳ kheo, ví như bông sen                                                       súp, canh, món xào, nộm (gỏi)...
           xanh, bông sen hồng hay bông sen                                                           Mẹ vợ tôi, nghệ nhân Nguyễn   làm nên loại trà được mệnh danh là
           trắng sinh ra trong nước, vươn lên                                                      Thị Ngọ, ở ngõ 72 phố Đặng Thai   “Thiên cổ đệ nhất trà” này. Khi trời
                                                                                                                                 tờ mờ sáng, những giọt sương còn
           khỏi nước và đứng thẳng không bị                 Chè ướp trong bông sen.                Mai (Xóm Chùa), phường Quảng An,
           nước nhiễm ướt. Cũng vậy, này các                                                       quận Tây Hồ, là một trong ít những   đọng long lanh trên lá, những ánh
           Tỳ kheo, Như Lai sinh ở trong đời, lớn                                                  nghệ nhân làm trà sen thâm niên   mặt trời còn chưa kịp chiếu rọi thứ
           lên trong đời, vươn lên khỏi đời và                                                                                   ánh nắng gay gắt của mùa hè, bà
           sống không bị đời ô nhiễm”.                                                                                           và vợ chồng cậu Út đã tranh thủ ra
                                                                                                                                 Đầm Trị chọn vội những hoa sen và
              Sen Hồ Tây hiện nay vốn là loại                                                                                    đưa về nhà trước khi bình minh kịp ló
           sen ở Đầm Trị cạnh Phủ Tây Hồ. Sen                                                                                    dạng. Những hoa sen được tách nhụy
           quý vì bông lớn, khi nở to như hai                                                                                    và sàng lấy hạt gạo sen. Đây là công
           bàn tay, có trăm cánh (nên còn gọi                                                                                    đoạn quan trọng nhất để giữ được
           là Bách Diệp). Hoa sen xếp từng                                                                                       mùi hương cho trà sen. Trong một
           lớp cánh bao bọc lấy nhụy, đài và                                                                                     bông sen thì tinh hoa của đất trời
           gạo sen, giữ cho sen một mùi thơm                                                                                     đều hội tụ vào nhụy. Cho nên nhụy
           thuần khiết, ngát đượm. Sen Hồ Tây                                                                                    hoa quý nhất. Lúc hoa sen vừa chớm
           mọc nhiều nhất là ven bờ giáp các                                                                                     nở cũng là khi mùi hương thơm nhất.
           làng Nghi Tàm, Yên Phụ, Quảng Bá,                                                                                     Thời điểm này sẽ hái để làm trà. Cứ
           nhất là làng Tây Hồ. Vì đáy hồ nơi                                                                                    mỗi cân trà cần đến 1.200 hoa sen.
           đây không sâu, thoai thoải và còn có                                                                                  Mỗi  đợt ướp  sáu lượt. Mỗi  lượt ba
           nhiều đầm, ao.                                                                                                        hôm (hai ngày ủ kín bằng hơi nước

              Điểm độc đáo là cách Người Hà                                                                                      nóng, một ngày sấy khô thủ công).
           Nội tính mùa: Đúng sinh nhật Bác,                                                                                     Cứ mỗi lượt ướp phải thay gạo sen
           19/5 là sen Tây Hồ vào mùa và Quốc                                                                                    mới để mười tám ngày sau được một
           Khánh  2/9  là  kết  thúc  mùa  sen.                                                                                  cân chè sen thành phẩm. Dù trời
           Những năm gần đây, vì thời tiết thất                                                                                  nóng cũng không dám bật quạt vì sợ
           thường mà mùa sen thay đổi: bông                                                                                      hương thơm của sen sẽ bay đi mất.
           ra muộn hơn và kết thúc sớm hơn                                                                                       Tất cả quy trình từ  chọn trà, sàng
           chứ không kéo dài như trước.  Ông Trần Trung Thành (Cậu Út) thu hoạch sen.                                            vụn, ướp, ủ bằng hơi nước nóng đều

                                                                                  38
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43