Page 40 -

Bài và ảnh XUÂN CƯỜNG -

Ở miệt vườn miền Tây Nam Bộ, khắp các kênh ngang mương dọc,
sông lớn sông nhỏ, không ở nơi đâu là không thấy bóng dáng
quen thuộc của chiếc xuồng ba lá. Bao đời nay, từ việc làm
ăn, đi lại, phương tiện chủ yếu của người dân nơi đây chỉ
là ghe xuồng.

hiếc xuồng ba lá mang nét đặc Vì thế mà không lạ gì khi xuồng cách khoét lõm hình bán nguyệt gọi
trưng rất độc đáo, gắn liền với ba lá còn được mệnh danh là “đôi là những “lỗ lù”, có nhiệm vụ thông
Cngười dân miền sông nước Nam chân của người dân vùng sông nước nước giữa các khoang xuồng, giúp
bộ từ lúc nhỏ cho đến trưởng thành. Nam Bộ” hay họ thường đùa nhau là nước gom lại một chỗ cho dễ tát.
Có người lúc lọt lòng mẹ đã nằm trong “đi bằng tay” chỉ cần hai tay chèo là dù Những chiếc xuồng ba lá tỏ ra có
xuồng rồi. Và từ đó, mọi việc hết thảy gần, dù xa cũng có xuồng nâng bước. ưu thế khi cần thiết phải di chuyển
đều lấy chiếc xuồng để đi tới đi lui, nó Nhà ai không có xuồng là cứ như bị trong mương, rạch nhỏ. Xuồng ba
gắn liền như bóng với hình. cột tay cột chân, nên dù nghèo mấy, lá có kết cấu mũi và lái giống nhau,
gia tài cũng phải có chiếc xuồng nho
Không như bóng với hình sao nên không cần quay mũi như các loại
được, xuồng ba lá đưa người nông nhỏ này. xuồng, ghe khác, mà chỉ cần thay đổi
dân đi làm vườn, làm ruộng, giăng Hơn ba trăm năm qua, ở cái vùng chiều dọc chiếc xuồng. Thế là ba vị trí ngồi chèo là được, nhờ vậy mà
lưới, câu cá, học hành, làm việc, đám quanh năm chỉ thấy mênh mông đồng xuồng, được đóng lá. Từ ngày họ sinh xuồng ba lá, dễ luồn lách ở những
tiệc, hội hè, vận chuyển hàng hóa, trắng nước trong, khởi thuỷ từ chiếc bằng ba mảnh ván phẳng, đẹp ra, lớn lên, dựng vợ gả chồng vùng kinh, rạch chằng chịt và nhỏ
mua bán lưu động. Hàng xóm đến với xuồng độc mộc của tổ tiên, ngày nay và chắc. Một mảnh rộng (to bản) hơn rồi lại sinh con đẻ cái, đi chợ, đi đám, hẹp. Ngoài cây chèo, xuồng ba lá còn
nhau cũng bằng xuồng. Thậm chí hai chiếc xuồng ba lá là cả một sự sáng được dùng làm đáy xuồng, hay còn thăm viếng nhau... mọi việc đều được có cây sào nạng để chống, cây dầm để
nhà gần nhau vài mươi mét thôi, cũng tạo tuyệt vời của người dân nơi đây. gọi là lồng xuồng. Hai mảnh hai bên xuồng vận chuyển. Nói không ngoa bơi, thuận tiện mọi bề. Cho dù lúc bơi,
phải lấy xuồng chèo qua. Xuồng ba lá nguyên gốc ban đầu, theo làm mạn xuồng, địa phương gọi là be thì, xuồng ba lá như “đôi chân, đôi lúc chèo hay cách nào đi nữa, muốn
tay” của người dân miền sông nước. giữ cho xuồng được thăng bằng
không bị lật úp cũng không hề đơn
Xuồng ba lá hay còn gọi là
thuyền tam bản, là một loại thuyền giản. Nhờ nhỏ, gọn, nhẹ nên xuồng
gỗ có xuất xứ từ Trung Quốc, có đáy có thể dễ dàng luồn lách trên những
tương đối bằng phẳng và dài từ 3,5m đoạn đường chật hẹp. Đồng thời, do
đến 4,5m. diện tích mặt tiếp xúc với nước nhỏ
làm hạn chế sức cản của nước nên
Còn theo người dân Nam Bộ thì xuồng có khả năng di chuyển nhanh
xuồng ba lá là tên gọi dựa trên cấu ngay cả ở nơi nước cạn.
tạo của loại xuồng được ghép bởi
ba tấm ván. Gồm có hai tấm ván be Các tay thợ xem chiếc xuồng ba
và một tấm ván đáy. Để xuồng được lá là một mẫu chuẩn, từ đó phát triển
cứng chắc, người ta dùng những chiếc thành các loại xuồng với kích cỡ khác
“cong” tạo thành bộ khung mô phỏng nhau: xuồng be sáu, be bảy, be tám,
bộ xương cá. Bộ cong này có nhiệm be chín, be mười, be mười thước, be
vụ cố định thân xuồng, chống đỡ sức mười kèm (còn gọi be mười chụp vó).
ép của nước từ bên ngoài vào, đồng Trọng tải của xuồng ba lá được
thời giữ chặt ván xuồng, giúp xuồng tính bằng kích cỡ của bộ ván be.
không bị biến dạng. Dưới các thanh Phổ biến là xuồng các cỡ từ khoảng
Xuồng ba lá để di chuyển chăm sóc hoa. cong, người thợ đóng xuồng nghĩ ra be sáu đến be mười. Xuồng có số

40