Page 125 - Báo Quảng Ninh - Số Tết Âm Lịch

Núi Bài Thơ nhìn từ trên cao.

"Ông Cộc đồng Hang, ông Loang đồng Cài, ông Dài Đá Sách Đồng Khánh Địa Dư địa chí (do Quốc sử quán Long Hải chi thần, Đệ nhị Long vương tôn thần, Tam vị
Trắng". Còn người mẹ của các ông rắn chính là biểu triều Nguyễn biên soạn năm 1886 đến 1888), trang 406 Long vương Long mẫu tôn thần và Đại càn quốc gia tứ vị
tượng nhân từ của Thánh Mẫu, là hiện thân của những ghi rõ: "Núi Bân thuộc xã Xích Thổ. Xung quanh toàn là tôn thần. Làng cũng còn lưu giữ được 5 đạo sắc phong:
phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam. núi đất, chỉ riêng núi này là núi đá lèn cao vách dựng. 1 sắc năm Đồng Khánh thứ 2 (1887), 1 sắc năm Khải
Nếu soi chiếu dưới góc nhìn văn hóa, thì sự tích Phía Đông núi có Khe Bân, phía Tây có khe Đá Trắng Định thứ 3 (1918) và 3 sắc năm Tự Đức thứ 3 (1850).
ông Khổng Lồ, vị thần núi Mằn, thánh mẫu và 3 ông (Bạch Thạch khe) đáng gọi là danh thắng”. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, đến nay, đền không
rắn đã góp phần giải thích rõ tín ngưỡng thờ Thủy thần Không chỉ là danh thắng, núi Thiên Bân còn có di còn thờ Cao Sơn, Quý Minh Đại Vương và Long Hải sơn
của người dân địa phương. Người Việt rất coi trọng vị tích thờ thần núi Mằn (Cao Sơn, Quý Minh Đại Vương), thần mà nhân dân đã xây dựng thêm am thờ Phật và
thần Mẫu Thủy (đọc chệch là Mẫu Thoải) bởi xuất phát Long Hải sơn thần (vị thần cả cai quản vùng sông nước). thờ Mẫu Thượng Ngàn, Tam toà Thánh Mẫu, chính cung
từ nền văn minh canh tác lúa nước. Sự tích miếu ông Theo sách Di sản Hán Nôm tỉnh Quảng Ninh NXB Hà chúa bà Đá Trắng. Như vậy, theo các tài liệu bên trên,
Cộc, ông Loang, ông Dài cũng giải thích một quy luật Nội ấn hành năm 2020 thì thôn Bạch Thạch, xã Xích việc thờ thánh mẫu theo tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ
tự nhiên của dòng sông ngầm, xuyên qua các dãy núi, Thổ, tổng Yên Mỹ, huyện Hoành Bồ, phủ Sơn Định, tỉnh của người Việt, di sản văn hóa phi vật thể đại diện của
giải thích về quy luật dòng sông chảy ngược, quy luật Quảng Yên có phối thờ 6 vị thành hoàng làng là Cao nhân loại, đã có ở đền Đá Trắng từ rất lâu.
về dòng thủy lưu. Sơn thượng đẳng thần, Quý Minh thượng đẳng thần, Bạch Thạch linh từ là công trình tín ngưỡng được
cha ông xưa xây dựng hài hòa với cảnh quan thiên
nhiên đậm đà nét văn hóa tôn giáo đạo Mẫu và gắn
với sự tích núi Mằn. Trong cung cấm ngôi đền phụng
thờ vị chính thần thượng cổ trấn giữ Bạch ngọc kinh
trên trời và là chính thần của núi Mằn. Thần có tôn
hiệu Thiên cung Thượng tiên, Mằn Sơn lão mẫu, Bạch
ngọc nương nương.
Đền Bạch Thạch nằm trong cụm Di tích Quốc gia
núi Mằn, điểm đến tiêu biểu trong chuỗi du lịch sinh thái
tâm linh bên bờ Bắc vịnh Cửa Lục thuộc xã Thống Nhất,
TP Hạ Long. Quần thể di tích gồm có nhiều điểm di tích
như: Núi Mằn, các miếu ông Lang, ông Dài, ông Cộc,
Thánh Mẫu, đình Xích Thổ và cả di tích khảo cổ thành
Nhà Mạc.
Miếu ông Dài cũng nằm ngay cạnh dòng sông (xã
Thống Nhất), nơi hợp long của 3 dòng nước ngọt. Ông
Cộc là con thứ hai vì có công giúp nhiều người dân trong
Đền Đá Trắng dưới chân núi Mằn. vùng nên được sắc phong Đệ Nhị Long Vương Thượng
Đẳng Thần. Miếu ông Loang ở tận thượng nguồn suối
Bạch Thạch tại xã Đồng Lâm. Ông Nguyễn Văn Giáp,
thủ nhang đền Đá Trắng, nhân dân cảm tạ vị nữ thần và
3 ông rắn nên đã lập miếu thờ. Chỉ tiếc rằng do sự băng
hoại của thời gian, mưa nắng, đặc biệt là cơn bão số 3
vừa qua nhiều nền móng chỉ còn là phế tích, có nơi thì
bị bùn đất vùi lấp.
Việc thờ tự ở núi Mằn mang đặc trưng sự hội nhập
văn hóa thế kỷ thứ VI tam giáo đồng nguyên, chính điện
thờ pho tượng nữ thần tôn hiệu Bạch Ngọc nương nương,
Thượng tiên đạo giáo, có phối thờ Hội đồng tứ phủ, Ngọc
hoàng thượng đế, Tam Thanh và am thờ Phật. Đó là
sự dung hợp hài hòa giữa Đạo giáo, Phật giáo và tín
ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt.
Vào các ngày 13, 14, 15 tháng 11 âm lịch hằng năm,
người dân khu vực núi Mằn tổ chức lễ Đại Kỳ Phúc.
Trong ngày lễ này, người ta khắc vào 3 quả bưởi và thả
xuống dòng sông ngầm ở miếu ông Cộc, ông Loang,
chỗ dòng sông thờ Mẫu ở núi Mằn. Tương truyền rằng,
Du khách đốt lửa trại và ca hát tại làng sinh thái Mans Farm dưới 3 ngày sau tất cả các quả bưởi đó đều chảy về miếu
chân núi Mằn. ông Dài, nơi hợp long của 3 dòng sông. Khi 3 quả bưởi
cùng chảy về một điểm, theo quan niệm của người dân
đó chính là lời cầu khẩn đến thần linh đã ứng nghiệm.
Vách đá núi Mằn nhìn từ trên cao. Những truyền thuyết bảng lảng sắc màu hư thực về
núi Mằn, núi Bài Thơ đã góp thêm một sự kiến giải sinh
động cho tín ngưỡng thờ Mẫu, thờ thủy thần hình thành
xuất phát ở vùng đất Quảng Ninh từ thời xa xưa. Truyền
thuyết dân gian cũng làm phong phú thêm kho tàng văn
hoá phi vật thể và làm cho chúng ta thêm yêu, thêm gắn
bó với nơi mình đang sốngn

Quảng Ninh 123
Xuân Ất Tỵ 2025