Page 124 - Báo Quảng Ninh - Số Tết Âm Lịch

ruyền thuyết lý giải về sự ra đời của núi Bài Thơ Đều mang dáng hình con voi lớn, trong khi núi Bân là lành nên cũng quen mắt. Hàng ngày, bà đi làm đồng, ba
và núi Mằn như sau: Từ xa xưa, khi loài người con voi chúc vòi xuống khe suối uống nước, thì núi Bài ông rắn cũng đi theo.
còn mông muội, ông Khổng Lồ ngồi trên đỉnh Thơ lại như con voi chúc vòi xuống biển Hạ Long. Hằng Một hôm ba ông rắn theo mẹ đi trồng dâu. Ông rắn
núi nhìn ra toàn bộ Vịnh Hạ Long thấy nước ngày, ngắm nhìn hai ngọn núi, người dân địa phương thứ hai nhảy múa trước lưỡi cuốc, không may chặt phải
T biển ăn sâu vào trong đất liền, ngấm tận lên quan niệm là vạn vật trong cõi thế gian này đều được bị cụt mất một mẩu đuôi. Bà liền đặt tên cho người con
vùng rừng sâu, thậm chí nước vào đến tận cả các bản sinh ra bắt nguồn từ đất và nước. thứ hai này là Cộc. Một ông rắn thấy thế sợ quá chui
làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ông nhìn thấy tương Nếu du khách lên đỉnh Kỳ Thượng, gặp hôm trời tọt vào trong đống rơm. Mặc dù đống rơm cháy đã tàn
lai vùng đất này có thể trở thành cánh đồng mênh mông, trong xanh, nhìn xuống toàn bộ thành phố Hạ Long thì nhưng ở dưới vẫn còn lửa nên rắn bị cháy loang lổ thì gọi
đất đai màu mỡ, người dân quanh năm khoai lúa đầy bồ. thấy núi Mằn như một quả trứng khổng lồ nằm chắn giữa là ông Loang. Còn một ông nữa sợ quá chui xuống hang
Tuy nhiên, nếu cứ để tình trạng nước biển ăn sâu nên sẽ Vịnh Cửa Lục trước khi nước biển đổ sâu vào trong đất thì bà mẹ đặt tên là Dài. Dân gian tôn kính nên đều gọi
thường xuyên xảy ra lũ lụt. Vì thương dân nên ông xin liền. Từ lưng chừng núi phóng tầm mắt ra xa, du khách là ông: Ông Loang, ông Cộc và ông Dài.
thiên đình cho 3 ngày để gánh đá đắp đê ngăn lũ lụt. có thể nhận ra được Vịnh Cửa Lục, bến Gạo Rang. Còn Truyền thuyết cũng kể rằng người phụ nữ họ Hoàng
Khi mà ông Khổng Lồ làm đến ngày thứ 2 thì biển hai bên núi Mằn là hai dòng suối (Khe Bân và Khe Đá xinh đẹp là mẹ của 3 ông rắn cực kì thương dân. Vào
động ầm ầm, Long Vương mới sai thủy thần của mình Trắng) nước trong xanh, chảy uốn lượn dưới thung lũng những ngày nước lũ chảy xiết qua núi Thiên Bân, bà sai
lên thám thính. Để đối phó với ông Khổng Lồ, Long tạo nên phong cảnh vừa hữu tình, vừa kỳ vĩ. Gần đó 3 ông rắn vắt mình trên dòng suối, tạo thành một cây
Vương nghĩ ra một kế là tìm thần Kim Kê nhờ thần có có hai tảng đá mang hình dáng như hình cổ vịt. Nhưng cầu cho người dân đi qua. Bà nhường cho dân đi trước,
thể gáy vào canh hai thay vì gáy vào canh ba như mọi người dân thì cho rằng đây chính là đôi ủng của thần người dân dẫm trên lưng của con bà để qua dòng nước
ngày. Việc gánh đất lấp biển còn chưa xong, thì tiếng Khổng Lồ để quên trên núi Mằn. Chính vì vậy, theo quan lũ đi về nhà. Khi đó vùng này đất này vốn trù phú nên
gà gáy, hết thời hạn 3 ngày, nên ông Khổng Lồ sẽ buộc niệm của người xưa, núi Mằn được coi là đại huyệt mạch dân cư đông đúc. Người dân qua rất đông phải 3 ngày
phải dừng lại. của vùng đất Hạ Long nói riêng và rộng hơn là Quảng mới hết. Bà là người đi cuối cùng, vừa mới bước được
Đến ngày thứ 3 đi làm, ông Khổng Lồ mới mang theo Ninh nói chung. một chân sang cầu bên kia thì 3 con rắn kiệt sức và trôi
một nắm cơm. Thấy gà gáy, tưởng là mình hoàn thành Lại nói về câu chuyện liêu trai, kì bí quanh vết chân theo dòng nước.
nhiệm vụ nên ông quay về núi Vua để nghỉ. Nắm cơm ông Khổng Lồ. Ông được coi là vị thần của núi Mằn, Thương xót cho ba người con, đêm bà nằm khóc và
sáng không kịp ăn, ông vội úp nó xuống cạnh núi Mằn. được người dân địa phương truyền tụng về mối tình với vị thần khổng lồ năm xưa lại hiện lên và bảo: "Ngày mai
Nơi ấy bây giờ đất đùn lên tạo thành một ngọn đồi y như một người con gái đẹp nhất Hoành Bồ xưa. Cũng giống nàng giúp ta phong thần cho các con. Ông Cộc đồng
hình nắm cơm. Dân gian đặt tên là đồi Nắm Cơm theo như tên tuổi và lai lịch của ông Khổng Lồ, mỹ nhân ở đất Hang, ông Loang đồng Cài, ông Dài Đá Trắng. Khi phong
hình thù của thế đất. Hoành Bồ xưa cũng không ai biết rõ tên tuổi, chỉ biết bà thần thì dặn các con nhớ phải che chở giúp đỡ người dân
Trước khi dừng hẳn công việc, ở gánh đất cuối cùng, mang họ Hoàng. Đêm nọ, cô gái họ Hoàng nằm mộng vì đây là những khúc sông rất là hiểm trở". Ít lâu sau,
chẳng may cái mắc sọt của ông bị mắc, đất đá rơi xuống thấy vị thần Khổng Lồ trên núi Mằn xuất hiện. Sáng hôm người mẹ vì nhớ thương con mà chết. Người dân cũng lập
tạo thành những hòn đảo lớn nhỏ không đều trên Vịnh sau, khi leo lên núi Mằn bà thấy một vết chân lớn, vì tò đền và gọi là Bạch Thạch linh từ (ngôi đền ở vùng toàn đá
Hạ Long. Chỗ ông đứng tạo thành vết chân ông Khổng mò nên đã ướm chân của mình vào. Kỳ lạ là về nhà bà trắng dưới chân núi Mằn), tôn thành Thánh Mẫu để tưởng
Lồ. Sau này chính là cái vết chân mà cô gái đẹp nhất bỗng dưng mang thai và sinh ra bọc trứng. Truyền thuyết nhớ công ơn của bà. 3 ông rắn thiêng được người dân lập
vùng đất Hoành Bồ ướm phải sinh ra 3 ông thần rắn. này có mô típ giống như sự ra đời của người khổng lồ đền thờ chính là 3 vị Thủy thần, con của ông Khổng Lồ và
Còn chỗ đất trong sọt ông vội trở vai quay cái đòn gánh Thánh Gióng. người con gái đẹp nhất Hoành Bồ xưa.
lại thì bỗng nhiên nó gãy làm đôi. Một bên quang gánh Khi bà họ Hoàng vừa sinh ra bọc trứng, vị thần khổng Vị thần đặt tên và phong cho con rắn cụt đuôi là ông
rơi về xã Xích Thổ tạo thành núi Thiên Bân, một bên rơi lồ trong giấc mộng trước đó hiện lên và bảo: "Ngày mai, Cộc Đồng Hang cai quản khu vực Đồng Hang, chính là
về phía xã Hiệp Khẩu tạo thành núi Bài Thơ. Chính vì lý nàng đem con ra khe Lăn đặt cho ta". Vâng lời thần đã khu vực thác Nhòng, thị trấn Trới hiện nay. Con rắn bị
do đó mà hai ngọn núi đều có hình giống hệt nhau như dặn, người đàn bà họ Hoàng mang bọc trứng ra khe Lăn cháy đặt tên là ông Loang Đồng Cài cai quản khu vực
thể hai con voi lớn và được gọi là anh em song sinh. đặt vào đó. Vừa đặt xuống khe Lăn thì cái bọc ấy nở ra Đồng Cài, nay là thôn Cài, xã Đồng Lâm (thượng nguồn
Trong sách "Đồng Khánh dư địa chí khoán sử" triều 3 ông rắn rất to. Quá sợ hãi, người phụ nữ họ Hoàng vội của khe Bạch Thạch). Con rắn còn lại đặt là ông Dài Đá
Nguyễn có ghi chép lại: "Núi Bân thuộc xã Xích Thổ, chỉ vàng bỏ về làng nhưng 3 ông rắn vẫn nối đuôi đi theo. Trắng (xã Xích Thổ), cai quản khu vực Đá Trắng nay là
có núi này là núi đá lèn cao vách dựng. Phía đông có Thấy thế, bà rất sợ nhưng không thể làm gì khác nên thôn Đá Trắng thuộc xã Thống Nhất. Khu vực các ông
khe Bân, phía tây có khe Bạch Thạch đáng gọi là danh đành để nó đi theo. Dần dà vài ngày sau đó người phụ cai quản và được phong thần đúng như câu phương
thắng. Núi Bài Thơ là một núi đá có cảnh sắc tươi đẹp". nữ họ Hoàng lại thấy chúng tuy là rắn nhưng rất hiền ngôn ở Hoành Bồ xưa đúc kết ngắn gọn:

Núi Mằn, núi Bài Thơ

và những truyền thuyết về

thần rắn
thần rắ
n

u PHẠM HỌC

Truyền thuyết kể rằng, ngày xưa ở Hạ Long, núi Mằn (núi Thiên Bân) và núi Truyền Đăng
(núi Bài Thơ), là một cặp núi song sinh do ông Khổng Lồ gánh đá lấp biển sơ ý đánh rơi.
Điều đặc biệt, nhiều địa danh ở vùng đất này ra đời liên quan đến những truyền thuyết về
rắn thần ân nghĩa và thần Khổng lồ gánh đất giúp dân trị thuỷ.

Cánh đồng màu mỡ dưới chân
núi Mằn được cho là có công lao
to lớn của ông Khổng Lồ.

122 Quảng Ninh Xuân Ất Tỵ 2025
122Quảng Ninh
Xuân Ất Tỵ 2025