Page 129 - Báo Quảng Ninh - Số Tết Âm Lịch

Yagi “chém” ngang gẫy gục. Những nỗ lực của con người Đoàn chúng tôi qua Khe Giấy đến trung tâm xã Bà Hoa luôn nhắc với tôi: “Thể nào cũng có dịp chị về
luôn phải đối mặt với thiên tai. “Còn da lông mọc, còn 3. Lương Mông được ông Khúc Minh Tề cùng các Ba Chẽ thăm lại nơi bố chị từng công tác”.
chồi nảy cây”, rồi sẽ trở lại những cánh rừng thắm mắt cán bộ xã tiếp đón. Ông Tề làm Bí thư xã Lương Mông Trở lại thăm Ba Chẽ không chỉ tìm lại ký ức mà vui
khi ta lần nữa qua đây. Tôi chỉ biết mong thế, còn thực nhiều khóa, làm Chủ tịch MTTQ huyện một khóa, trước mừng về một vùng đất đang đổi mới, từ những cung
tế khi đã “trắng tay” để vực dậy thì vô cùng khó khăn. khi nghỉ hưu ông làm Bí thư Đảng ủy xã Đạp Thanh. đường mới, không gian mới, đến những sản phẩm mới
Từ vị trí cổng trụ sở UBND xã Lương Mông mà mấy từ rừng.
Trong các chuyến đi công tác tới Ba Chẽ, lần hôm nữa là xã Lương Minh, ông Tề chỉ tay giới thiệu Rời Lương Mông, chúng tôi trên xe bon bon về trung
2. tới Khe Giấy, Lương Mông luôn được tôi nhớ lại, đỉnh núi cao “đấy là đỉnh Đèo Giang, đỉnh tiếp giáp của tâm huyện. Anh Chu Văn Lạng rẽ xe về thôn để giới thiệu
kể lại, mỗi khi nhớ về nghề báo của mình. Đó là chuyến ba tỉnh Quảng Ninh (Ba Chẽ), Bắc Giang (Sơn Động) khung cảnh làng quê với chúng tôi. Con đường từ trung
đi đầu năm 1994. Tôi đi nhờ xe ô tô công tác của huyện và Lạng Sơn (Đình Lập). Lần công tác 30 năm trước tôi tâm xã đến các thôn khang trang không kém miền xuôi.
dọc theo tuyến đường 330, tới xã Đạp Thanh xe phải từng nghĩ cắt một ít đất của ba tỉnh này lập thành một Bí thư Huyện ủy Vũ Thành Long tâm đắc nói về việc hoàn
dừng lại, không thể đi tiếp, do đường quá xấu. Một cán huyện mới để đầu tư phát triển cho người dân đỡ khổ. thành nâng cấp các tuyến đường trục các thôn lên tiêu
bộ xã Đạp Thanh đánh vật với chiếc xe máy Minsk, vượt Và nay thì không cần phải làm thế khi các tuyến tỉnh lộ chuẩn hai làn xe, khi dành thời gian tiếp chúng tôi.
qua những “ổ trâu”, “ổ voi”, mới đưa tôi tới được trung 342 và 330 được đầu tư nâng cấp qua Ba Chẽ nối với Ba Chẽ đặt mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế lâm
tâm xã Lương Mông. hai tỉnh Lạng Sơn và Bắc Giang. Đấy là chưa kể Ba Chẽ nghiệp và cây dược liệu của tỉnh. Quảng Ninh có đề án
Tôi hỏi thăm tới được nhà Bí thư Đảng ủy xã Khúc không xa các lối lên cao tốc Hạ Long - Móng Cái cùng phát triển trồng rừng gỗ lớn và Ba Chẽ là địa phương
Minh Tề, thì vợ bí thư nói ông đi ăn giỗ. Lang thang ở tỉnh lộ 329, Quốc lộ 279. Từ thế đường cùng, nay Ba đi đầu trong thực hiện. Ba Chẽ đã có được những sản
đường xã, tôi đã mua hết số trứng vịt của một quán Chẽ đã trở thành một trung tâm giao thông của Quảng phẩm OCOP nổi tiếng như trà hoa vàng, ba kích, nấm
hàng. Sau tôi mới biết người bán hàng là ông Vi Toàn, Ninh. Các tỉnh Bắc Giang và Lạng Sơn vì thế cũng gần lim, măng mai...
nguyên Trưởng phòng Giáo dục của huyện. Số trứng biển hơn. Hai ông Khúc Văn Bài và Vũ Điều quan tâm việc
đó tôi góp vào ăn bữa tối với hai cô giáo và một cháu Cũng từ vị trí cổng trụ sở UBND xã, nhìn ra phía trước thực hiện trồng rừng gỗ lớn của huyện, đã trao đổi với Bí
bé ở khu tập thể trường học. Lúc đầu hai cô tưởng tôi là công trường xây dựng chợ, Trung tâm Văn hóa - Thể thư Huyện ủy. Thâm canh kinh doanh rừng gỗ lớn, kết
là người đi buôn gỗ. thao xã. Đây là những công trình mới cho xã mới Lương hợp trồng cây dược liệu, là hướng phát triển bền vững,
Ông Tề vốn là hiệu trưởng, từ khu tập thể giáo viên Minh. Một cán bộ xã nói: Chợ vùng cao của chúng tôi rồi ổn định đời sống cho người dân. Như vậy, mới thực sự
đi qua sân trường là tới nhà ông. Tối đó tôi ngủ ở nhà sẽ đông vui như chợ Bắc Hà ở tỉnh Lào Cai. Du khách “rừng là vàng” của hôm nay và của cả mai sau. Tôi nhớ,
ông và sáng dậy sớm. Nhìn bếp đỏ lửa, tôi ra bờ giếng đến Hạ Long rồi tiếp tục tới đây cũng dễ dàng. Nói đến ông Nguyễn Xuân Ký khi đảm nhiệm Bí thư Tỉnh ủy đã
đánh răng, rửa mặt và thấy lông gà vương vãi. Sáng nay hội tụ, một cán bộ xã cho biết có hộ gia đình trước đây di say sưa nói về Ba Chẽ trồng cây gỗ lớn gồm lim, lát,
chắc ăn xôi với thịt gà đây. Tôi nghĩ thế và thầm mong cư vào Tây Nguyên, giờ đã quay trở lại quê nhà. giổi, thông... “mong các nhà văn, nhà báo tới phản ánh”.
giá là món bánh đa nấu nước luộc gà thì thích hơn. Ông Ông Nguyễn Ngọc Minh dẫn mọi người tham quan
Tề cũng đã dậy vệ sinh cá nhân tinh tơm. Ông nhìn tôi nhà văn hóa xã Lương Mông to đẹp như nhà văn hóa Lần đầu tiên tôi biết “huyện Ba Chẽ” vào năm
rồi nói: Xong chưa, chúng ta đi Khe Giấy. huyện ở phía sau trụ sở UBND xã. Trường học của xã có 5. 1987, khi tôi được Sở Giáo dục phân công về
Thế là không ăn sáng tại nhà, tôi và ông Tề đi bộ ra cả khu nội trú cho học sinh phía sau khu giảng đường. Hoành Bồ, còn bạn tôi, thầy Đặng Thế Cần được phân
ngã ba thì dừng lại một quán tạp hóa. Lẽ nào vào đây để Chợ hiện tại cũng rất lớn và từng có đám cưới được tổ công về huyện Ba Chẽ. Giờ thì vèo một cái có thể thăm
ăn cái gì đó. Tôi đang phân vân thì ông Tề đã mua xong chức tại chợ này. Hướng dẫn cho chúng tôi tham quan, nhau, nhưng ngày ấy phải dăm năm sau mới tình cờ lần
hai bao thuốc lá. Hút hết một bao thì đi bộ tới Khe Giấy, ông Minh như sống lại một thời tâm huyết sôi nổi với đầu gặp lại ở bến phà Bãi Cháy. Thầy Cần ngày hè về
ông Tề nói thế và tôi nhanh chóng đi bên ông. Quãng vùng đất này. quê và mang theo mấy chai mật ong...
đường tới Khe Giấy tôi cảm thấy rất dài, nhưng ông Tề Chúng tôi tới thăm đình Đồng Chức, hồ Khe Lừa Thầy Cần dạy học làm đến Trưởng phòng Giáo dục
bảo chỉ khoảng 5km. dưới chân Đèo Giang khi gần trưa, trời nắng trong rồi lại sang làm Giám đốc Trung tâm Giáo dục thường
Công việc tìm hiểu để viết bài báo phản ánh điển xanh. Lễ hội đình Đồng Chức được tổ chức vào đầu xuyên huyện. Quả là đất thơm cò đậu, đến đây thì ở lại
hình trồng rừng ở Khe Giấy đến quá trưa mới xong, xuân gắn với hội Lồng tồng (Xuống đồng) thỏa mãn đời đây. Không cần phải thực hiện chính sách “kinh tế mới’,
chúng tôi được mời cơm rượu. Vừa dứt bữa, ông Tề đã sống văn hóa tâm linh cho người dân cả vùng. Hồ Khe Ba Chẽ cũng như nhiều địa phương khác của Quảng
giục về “lúc nào mệt thì nghỉ”. Có chút rượu tôi hăng hái Lừa hoàn thành năm 2021, là công trình kỷ niệm 75 Ninh là nơi thu hút nhiều người từ các tỉnh vùng đồng
quên cả mệt. Khi về không ngược theo đường vào mà năm thành lập huyện Ba Chẽ, cấp nước sinh hoạt, sản bằng Bắc bộ đến sinh sống, lập nghiệp và giờ coi đây
ông Tề dẫn qua những cánh rừng cảnh sắc thật sung xuất tập trung cho 4 xã vùng cao: Lương Mông, Minh là quê hương.
mãn. Lần đầu tiên tôi được chứng kiến rừng cây sau Cầm, Đạp Thanh, Thanh Lâm. Có nước, cây trồng sẽ Nhớ lại chuyến đi đầu tiên vào Ba Chẽ, tối hôm trước
lá đỏ trong ánh chiều “sao mà tuyệt thế”. Ông Tề cũng được đổi khác. Những đổi khác như Sơn La là “vựa trái tôi và đồng nghiệp tới nhà ông Nhuần, lái xe khách, để
ngất ngây với cảnh vật mà ông quen thuộc. Tôi nghĩ cây”, biến điều không thể thành có thể... đang trong dự “đặt chỗ”, hẹn giờ, địa điểm đón xe. Hạ Long vào Ba Chẽ
rằng ông giáo này cũng lãng mạn lắm đây. cảm của cán bộ nơi đây. mà xe chùng chình, đến Cửa Ông cũng phải nghỉ, già nửa
Từ Lương Mông để về Hạ Long, thuận lợi nhất cho tôi Bữa cơm trưa các món đặc sản rừng ở trung tâm xã ngày mới tới nơi. Nay Ba Chẽ đã đổi mới, Quảng Ninh đã
là thẳng tỉnh lộ 330 sang huyện Sơn Động (Bắc Giang), Lương Mông chủ và khách hơn chục người. Chủ nhà có đổi mới, đất nước đã đổi mới. Nhắc lại những chuyện của
cua vào Quốc lộ 279 để vòng về đèo Hạ My. Từ đây tôi cả cán bộ xã Lương Mông và xã Minh Cầm. Nói theo 30 năm trước để thấy chúng ta đã từng vượt khó như thế
xuôi xuống Hoành Bồ tiếp ra Hạ Long. Một thời ông Tề ông Nguyễn Ngọc Minh thì “đây đều là các cán bộ chủ nào và trân trọng hơn những gì có được hôm nay.
từ xã về huyện họp, do mưa lũ, cũng phải đi theo lối này, chốt của xã Lương Minh”. Sau chén rượu mời, quan hệ Sau chuyến đi của chúng tôi, ngày 1/11/2024, huyện
qua tỉnh Bắc Giang và các huyện, thị Hoành Bồ, Hạ công tác, đồng hương, bạn bè thân quen được giới thiệu, Ba Chẽ long trọng tổ chức Lễ công bố Nghị quyết của
Long và Cẩm Phả. chuyện xưa được nhắc lại, chuyện tới được hẹn hò. Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập xã Lương
Đưa tôi từ Lương Mông sang Sơn Động bằng xe máy Tôi nhắc lại chuyện mua trứng quán ông Vi Toàn, Minh trên cơ sở sáp nhập xã Minh Cầm vào xã Lương
là thầy giáo giới thiệu quê Nam Khê, Uông Bí. Tôi hỏi mọi người bảo ông giờ vẫn khỏe, con trai Vi Văn Diễn Mông. Sau sáp nhập, huyện Ba Chẽ có 7 đơn vị hành
thầy đã biết về vụ cháy xăng ở Nam Khê chưa. Thầy nói của ông đang là cán bộ xã. Tôi không nhớ ra tên thầy chính cấp xã, gồm 6 xã và 1 thị trấn, với 66 thôn, khe
đã biết rồi, tin đầu tiên nghe từ Đài BBC. Nói thêm ở đây: giáo quê Nam Khê, Uông Bí đã lái xe máy đưa tôi sang bản, khu phố. Dân số toàn huyện 23.517 người (tính đến
Vụ cháy xăng xảy ra ngày 2/11/1993 tại Nam Khê là một Sơn Động. Mọi người ồ lên “Thầy Phong”, Nguyễn Thái hết ngày 31/12/2022 theo số liệu thống kê của huyện),
thảm họa lớn, làm chết cháy và bị thương rất nhiều người. Phong. Thầy Phong dạy học ở Lương Mông từ cuối năm 80,3% là dân tộc thiểu số (Dao, Tày, Hoa, Sán Dìu, Sán
1992, đến đầu năm 2006 làm Bí thư Đảng ủy xã. Giờ Chỉ, Nùng, Cao Lan, Mường, Thái).
thầy làm Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy. Ba Chẽ đang hoàn thành giai đoạn 2 hạ tầng Cụm
Rồi ông Khúc Văn Bài với Khúc Minh Tề nói về dòng công nghiệp Nam Sơn và hình thành Cụm công nghiệp
họ Khúc. Hóa ra ông Khúc Minh Tề không phải người Thanh Lâm 1. Năm 2024 huyện đã thu hút đầu tư dự
gốc ở Ba Chẽ, mà bố ông từ Nam Định đi hoạt động án Nhà máy chế biến quế tại xã Đồn Đạc quy mô 40 tỷ
cách mạng rồi ở lại đây. đồng. Đây là nền tảng mới để Ba Chẽ tiếp tục vươn lên.
Với vị trí giáp hai tỉnh Lạng Sơn và Bắc Giang, giáp
Không riêng bố ông Khúc Minh Tề, trong kháng hai thành phố Hạ Long và Cẩm Phả, giáp huyện Tiên
4. chiến chống Pháp nhiều cán bộ đã tới Ba Chẽ Yên, cùng với các tuyến giao thông được khai mở, Ba
hoạt động. Chẽ có địa thế “cửa ngõ”, “hội tụ” cho cả vùng Quảng
Bà Trịnh Thanh Hoa, bạn cùng học báo chí với tôi Ninh - Bắc Giang - Lạng Sơn. Vì thế phát triển của Ba
quê tỉnh Bắc Giang nhờ tìm thông tin về người cha Trần Chẽ cần được gắn với phát triển chung cả vùng để biến
Quốc Hoàn (tên thật Trịnh Đình Tĩnh) “từng hoạt động vị thế thành giá trị kinh tế - văn hóa.
ở tỉnh Hải Ninh trong kháng chiến chống Pháp”. Tôi đã Khi mong muốn xây dựng chợ Lương Mông như chợ
hỏi nhiều năm mà không được, rồi chính bà Hoa đã tìm Bắc Hà là người nói đã mơ ước, tính đến sức quy tụ cả
thấy chi tiết “làm Bí thư Huyện ủy Ba Chẽ” trong hồi ký một vùng tam giác Quảng Ninh - Bắc Giang - Lạng Sơn.
của cha mình: “Tháng tám năm 1948, tôi lại được điều Tôi đã đến Bắc Hà, từng mời nữ du khách người Úc cùng
ra tỉnh Hải Ninh (nay là Quảng Ninh) làm Bí thư Huyện thưởng thức món thắng cố ở chợ, nghe được chuyện
ủy Ba Chẽ. Chính tại nơi đây tôi đã dùng lại những bài mận tam hoa nơi đây có gốc ở Hoành Bồ. Những chắp
thuốc của người Mán ngày nào chữa cho một Bí thư xã nối, liên kết tự nó nảy sinh cùng mở ra các cơ hội... Kỷ
thuộc huyện Ba Chẽ. Được hai năm gắn bó với đồng niệm về Ba Chẽ rồi sẽ được kể như thế, ở đâu đó, trên
bào, nhân dân Ba Chẽ, tôi mắc bệnh sốt rét trầm trọng, đất nước ta...
lãnh đạo tỉnh Hải Ninh quyết định đưa tôi trở về khu Việt Sau 30 năm bài báo “Ba Chẽ bao giờ phú tại sơn
Bắc điều trị”. Trong sách “Lịch sử Đảng bộ huyện Ba lâm”, tôi cũng không ngờ chính mình lại được viết bài
Chẽ (1947-2013), tại mục “Danh sách Bí thư Huyện ủy báo này: “Ba Chẽ bây giờ phú tại sơn lâm”n
qua các thời kỳ” có ghi tên ông Trần Quốc Hoàn, là Bí
thư Huyện ủy thứ ba, thời gian từ 10/1948 đến 6/1949. Hạ Long, Xuân 2025

Tuyến tỉnh lộ 329 đi qua những cánh rừng xanh mát.
Ảnh: HÙNG SƠN

Quảng Ninh 127
Xuân Ất Tỵ 2025