Page 26 - Báo Quảng Nam - Số Tết Âm Lịch

dựng Hội An thành phố “sinh thái - văn hóa - du
lịch”. So với Đồ án quy hoạch năm 2005, quy Thách thức bảo tồn
hoạch lần này sẽ giải quyết tốt hơn các vấn đề liên
quan môi trường và sinh thái của thành phố; trong
đó cốt lõi vẫn là giữ tối đa quỹ đất ruộng, sông hồ,
kênh rạch, cồn bãi”. biển Tam Hải
Với Tam Kỳ, tháng 5/2024, Bảo tàng đa dạng
sinh học tỉnh Quảng Nam (là bảo tàng đa dạng
sinh học cấp tỉnh đầu tiên trong cả nước) chính
thức ra mắt là bước tiến trong việc khơi dậy, lan
tỏa ý thức, trách nhiệm của mỗi người trong việc
giữ gìn, bảo tồn đa dạng sinh học cho Tam Kỳ nói
riêng và cả tỉnh nói chung. Ông Nguyễn Minh
Nam - Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.Tam Kỳ
cho hay, địa phương định hướng phát triển Sông
Đầm trở thành khu bảo tồn đất ngập nước cấp tỉnh
theo hướng lồng ghép công viên thiên nhiên cảnh
quan, hoạt động cộng đồng; làm cơ sở để triển khai
các kế hoạch, hoạt động bảo tồn.
Thương hiệu đô thị đa dạng sinh học Tam Kỳ
của tương lai gần rất có thể sẽ không chỉ có điểm
nhấn Sông Đầm. Định hướng phát triển TP.Tam Kỳ
trở thành đô thị loại I trên cơ sở sáp nhập toàn bộ
địa giới TP.Tam Kỳ và huyện Núi Thành đã “tái
khởi động”. Nếu điều này thành hiện thực, vùng
nội thị của Tam Kỳ của tương lai sẽ được bao bọc
bởi nhiều hệ sinh thái đầy bản sắc “từ rừng xuống
biển”.
Theo Sở TN-MT, sẽ có nhiều mục tiêu về quản
lý đa dạng sinh học đến năm 2030 tại Quảng Nam
ảnh hưởng trực tiếp đến TP.Tam Kỳ nếu đô thị này
mở rộng trong tương lai như thành lập mới khu
bảo tồn loài và sinh cảnh voọc chà vá chân xám
Tam Mỹ Tây, khu bảo tồn biển Tam Hải - Tam Tiến Nguồn lợi thủy sản tại Tam Hải và vùng lân cận cạn kiệt nhanh vì sự khai thác quá mức. Ảnh: H.QUANG
(Núi Thành). Ngoài ra, cả 3 vùng đất ngập nước
quan trọng được xác lập trong quy hoạch tỉnh đều ⁄ HÀ QUANG hệ sinh thái ven biển quý giá trong bối cảnh sự
nằm trong khu vực này là Vũng An Hòa; Bãi Sậy - phát triển kinh tế - xã hội và khai thác tài nguyên
Sông Đầm; khu vực sông Trầu và sông Bến Đình. ngày càng gia tăng. Theo Ths.Phạm Bá Trung
Theo toan tính quy hoạch, cả Tam Kỳ và Hội An Vùng biển Tam Hải (Núi Thành) (chủ nhiệm đề tài), vùng biển ven bờ Tam Hải
sẽ trở thành đô thị với khá nhiều khu bảo tồn. Đô đã được nghiên cứu kỹ lưỡng là nơi có nhiều hoạt động kinh tế - xã hội diễn ra
thị đa dạng sinh học có lẽ không chỉ là ước vọng với cường độ cao. Các tác động tài nguyên môi
mà hoàn toàn nằm trong tầm tay của hai thành cùng với đề xuất thành lập khu trường có tính tích lũy và có thể gây ra những
phố này. bảo tồn, nhưng việc triển khai thiệt hại không chỉ đối với đa dạng sinh học, môi
được dự báo sẽ gặp nhiều thách trường mà còn có thể gây hại trực tiếp cho hoạt
động kinh tế, nhất là du lịch và thủy sản. Đây
thức. cũng là nỗi lo của những người nhận thấy trách
học, Đại học Huế) cho hay, với diện tích mặt nước
đủ lớn, Sông Đầm còn đáp ứng các tiêu chí về vùng ẾT quả đề tài nghiên cứu cơ sở khoa học nhiệm phải giữ gìn tài nguyên ở địa phương.
Ông Nguyễn Ngọc Thọ - Bí thư Chi bộ thôn
đất ngập nước quan trọng nội địa. Đây cũng là khu để đề xuất thiết lập khu bảo tồn biển Thuận An (xã Tam Hải) chỉ ra một vấn đề nhức
vực dự trữ, phòng lũ cho thành phố. khu vực Tam Hải (do Viện Hải dương
Bà Lê Thủy Trinh - Phó Giám đốc Sở TN-MT Khọc thực hiện) được xem là “dữ liệu” nhối: sự tác động của nghề lặn và khai thác thủy
cho biết, theo Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học sản tới các rạn san hô. Rạn san hô, một trong
quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm chủ yếu để xúc tiến xây dựng hồ sơ khu bảo tồn những hệ sinh thái quan trọng nhất của biển
biển này giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến
2050 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bãi năm 2030. Cụ thể, các nhà khoa học đề xuất khu Tam Hải, đang dần biến dạng, thậm chí bị tàn
phá nghiêm trọng vì bị giẫm đạp và khai thác
Sậy - Sông Đầm là vùng đất ngập nước tự nhiên vực bảo tồn biển của xã Tam Hải và vùng lân quá mức. Sự biến mất của các rạn san hô này
quan trọng có tính đặc thù, thuộc phân loại đất cận với tổng diện tích 8.260ha, được chia làm 4 không chỉ làm suy yếu khả năng phục hồi hệ
ngập nước cửa sông. Theo phương án bảo tồn thiên
nhiên và đa dạng sinh học trong Quy hoạch tỉnh khu vực; trong đó phân khu bảo vệ nghiêm ngặt sinh thái, mà còn gia tăng nguy cơ sóng biển
ở phía đông Hòn Mang - Hòn Dứa với diện tích
xâm lấn vào đất liền.
Quảng Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm
2050, mục tiêu đến năm 2030 Quảng Nam sẽ quy 200ha. Có thể nhận thấy sự đồng thuận mạnh mẽ từ
hoạch 3 vùng đất ngập nước quan trọng; trong đó Tuy nhiên, nơi được đề xuất bảo tồn đang đối phía cộng đồng địa phương trong việc thành lập
có vùng đất ngập nước Bãi Sậy - Sông Đầm. Quy mặt với thách thức lớn: làm sao để bảo tồn được khu bảo tồn biển ở Tam Hải, tuy nhiên, việc thực
hoạch chung TP.Tam Kỳ đến năm 2030, tầm nhìn thi được dự báo không hề đơn giản. Ông Lê Ngọc
đến năm 2050 cũng khẳng định Sông Đầm đóng Thảo - Trưởng ban Thư ký Khu dự trữ sinh quyển
thế giới Cù Lao Chàm Hội An, cho rằng mặc dù
vai trò quan trọng trong việc xây dựng đô thị sinh
thái. Nhiều giải pháp bảo vệ hệ sinh thái khu vực cộng đồng đã đồng ý bảo tồn, nhưng thách thức
lớn nhất là phải đối mặt với sự xung đột lợi ích
này đã và đang được triển khai. khi chưa có chiến lược phân vùng hợp lý. Câu
Quảng Nam đã từng bước tiến hành khảo sát,
xây dựng hồ sơ trình thẩm định, thành lập khu chuyện phân vùng bảo vệ ở Cù Lao Chàm cách
đây 20 năm là một bài học đắt giá: mặc dù người
bảo tồn đất ngập nước cấp tỉnh theo đúng tiến độ; dân đồng thuận trong các cuộc họp, nhưng khi
làm cơ sở để triển khai các kế hoạch, hoạt động
bảo tồn. “Song song các hoạt động phục hồi, bảo chính sách bảo vệ nghiêm ngặt được triển khai,
họ lại tìm cách vi phạm để duy trì kế sinh nhai.
tồn, phát triển hệ sinh thái, chính quyền TP.Tam Một thách thức nữa, theo bà Lê Thủy Trinh
Kỳ cùng các cơ quan chức năng đang phối hợp để
tuyên truyền, nâng cao nhận thức bảo tồn gắn với - Phó Giám đốc Sở TN-MT, hiện nay tại khu vực
biển Tam Hải trong “tầm ảnh hưởng” của 3 quy
thực thi pháp luật liên quan; xây dựng, triển khai hoạch, đó là quy hoạch tỉnh, quy hoạch bảo tồn
mô hình đồng quản lý, các hoạt động sinh kế bền và quy hoạch khai thác thủy sản, vì vậy việc đề
vững...” - bà Lê Thủy Trinh cho hay. xuất mô hình khu bảo tồn cần rà soát lại cơ sở
GS. Kwi-Gon Kim khuyến nghị cần cân nhắc pháp lý và cần dự lường, đánh giá những tác
các yếu tố tác động đến Sông Đầm toàn diện, tính động. Và mô hình bảo tồn phù hợp ở Tam Hải,
toán đến cả quá trình phát triển của TP.Tam Kỳ dù ở quy mô như thế nào thì các giải pháp bảo
trong tương lai. “Chúng ta vừa bảo tồn, vừa song tồn phải được thực hiện một cách hài hòa với lợi
hành phát triển nên cần tận dụng tối đa các công ích kinh tế mới có thể duy trì được sự sống động
cụ tài chính và khoa học, chính sách, thông qua của hệ sinh thái biển, đồng thời đảm bảo sự phát
quá trình hợp tác quốc tế để có thể tiếp nhận sự hỗ triển bền vững trong tương lai.
trợ cần thiết từ các quốc gia trong khu vực và quốc
tế” - GS. Kwi-Gon Kim nói. Người dân Tam Hải chuẩn bị ngư cụ khai thác ở vùng biển ven bờ.
Ảnh: H.QUANG

27 Xuân Ất Tỵ