Page 18 - Báo Quảng Nam - Số Tết Âm Lịch

với cán bộ và xã viên HTX,
Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ
“Đây là bài học lớn trong vấn Hành trình
trưởng Tố Hữu nhận định:
đề thâm canh lúa mà các địa
phương cần nghiên cứu, học
Đặc biệt, vào tháng gian nan
tập”.
4/1985, Tổng Bí thư Lê Duẩn
đã đến thăm HTX Đại Phước
và căn dặn: “Cả nước vui
mừng vì Đại Phước. Các đồng
chí hãy cố gắng nhiều hơn
nữa, giành thắng lợi lớn hơn
nữa”.
VĨ THANH
Do sự thay đổi cơ chế quản
lý, HTX Nông nghiệp Đại
Phước không còn, song ý chí
và khát vọng Đại Phước ngày
ấy vẫn đang hiển hiện ở hậu
thân của nó.
Sau khi thị trấn Ái Nghĩa
được thành lập (1984), HTX
Đại Phước nhập với các HTX
khác thành HTX dịch vụ nông
nghiệp - kinh doanh tổng hợp
Ái Nghĩa. Đến năm 2013 thì
chuyển sang hoạt động theo
Luật HTX với danh xưng: HTX
Nông nghiệp Ái Nghĩa cho
đến nay.
Ông Trương Cảm, từng
là một lao động của HTX Đại
Phước, nay là Chủ tịch HĐQT
kiêm Giám đốc HTX Nông
nghiệp Ái Nghĩa, “bật mí”
với chúng tôi: “Trong biểu
trưng (logo) của HTX, chúng
tôi thể hiện hình tượng chiếc
máy cày hiệu MTZ50 - phần
thưởng của Chủ tịch Hội đồng
Bộ trưởng Phạm Văn Đồng,
như nhắc nhớ về một thời
vang bóng của cha anh mà
các thế hệ cán bộ HTX hôm
nay phải tiếp nối xứng đáng”.
Theo ông Trương Cảm, ở
chuỗi giá trị sản xuất gạo an
toàn Ái Nghĩa, các dịch vụ
đầu vào như phân bón, giống,
vật tư, dịch vụ làm đất... được
HTX cung cấp đảm bảo chất
lượng, giá cả phù hợp với từng
thời vụ sản xuất, nông dân
được trả chậm, thể hiện sự
gắn kết giữa HTX và xã viên.
HTX là đầu mối tổ chức liên
kết sản xuất giữa các doanh
nghiệp cung ứng vật tư đầu
vào và bao tiêu toàn bộ sản
phẩm, qua đó giúp giảm chi
phí sản xuất, tăng thu nhập
cho thành viên. Bên cạnh gạo
an toàn Ái Nghĩa được gắn
hạng 3 sao OCOP cấp tỉnh,
HTX còn có sản phẩm bánh
tráng Đại Lộc được gắn 4 sao
OCOP cấp tỉnh...
Nhạy bén, năng động, đổi
mới trong hoạt động, HTX
Nông nghiệp Ái Nghĩa đạt
doanh thu hằng năm 25 - 30
tỷ đồng, trở thành một trong
những HTX điển hình tiêu
biểu trong loại hình kinh tế
tập thể của tỉnh. Năm 2023, vị
“thủ lĩnh” HTX - Trương Cảm
vinh dự được tặng danh hiệu
“Nông dân Việt Nam xuất
sắc”.
của cây lúa
⁄ LÊ MUỘN
Quảng Nam có cơ cấu
cây trồng phong phú
nhưng lúa vẫn là cây
trồng chính. Kết quả sản
xuất lúa ảnh hưởng rõ nét
đến đời sống nông dân,
nhất là những gia đình
thuần nông. Những thay
đổi về mùa vụ, thời vụ với
cây lúa là một hành trình
đầy gian nan, cũng một
nắng hai sương như nông
dân vậy.
LÚA 3 VỤ CỦA NHỮNG Chuyển đổi canh tác từ 3 vụ sang 2 vụ giúp giảm sức ép suy thoái đất do canh tác lúa ngập nước liên tục.
Ảnh: PHAN VŨ TRỌNG
NGÀY GIAN KHÓ
Thành tựu lớn nhất có tính quyết Ở góc nhìn lịch sử, cần ghi nhận những năm 3 vụ cho thấy chưa có
định đến sản xuất, đời sống là ngay tinh thần dám nghĩ dám làm của các năm nào được mùa lúa trọn vẹn cả 3
từ những năm 1976, 1977 trong bộn thế hệ cán bộ nông học trong vai trò vụ và dường như mất mùa theo chu kỳ
bề khó khăn của thời kỳ tái thiết sau “khuyến nông” lúa 3 vụ. 3 năm một lần. Vì thế, từ sau “khoán
chiến tranh, Đảng bộ, chính quyền QUAY LẠI CANH TÁC 2 VỤ 10”, sức ép thiếu lương thực đã được
Quảng Nam - Đà Nẵng đã huy động giải quyết, từ những năm 1995 - 1996
sức dân và mọi nguồn lực xây dựng Để có được những tấn thóc tăng đã có nhiều cán bộ nông học đề xuất
công trình đại thủy nông Phú Ninh và thêm, cái giá phải trả cho rủi ro của bỏ canh tác 3 vụ để trở về với lúa 2
nhiều công trình thủy lợi khác; đến sản xuất 3 vụ là quá lớn. Do quỹ thời vụ. Mặc dù sản xuất 3 vụ dễ rủi ro
cuối thập niên 1980, đã tưới chủ động gian ít nên khung thời vụ cho 3 vụ lúa nhưng một số nơi ở Thăng Bình nông
cho phần lớn diện tích lúa của tỉnh. đòi hỏi rất nghiêm ngặt. dân còn tự phát sản xuất thêm lúa vụ
Những năm 1970 về trước, Quảng Vụ đông xuân phải gieo sạ trong đông (vụ 4). Địa phương này sau khi
Nam chủ yếu gieo cấy bằng các giống nửa sau tháng 11 để lúa trổ từ hạ tuần tuyên truyền, vận động không được,
lúa địa phương, lấy thời gian thu tháng 2 đến thượng tuần tháng 3 nên phải mạnh tay cưỡng chế phá bỏ; cho
hoạch theo âm lịch đặt tên cho vụ lúa, dễ bị lũ lụt trôi giống và gặp lạnh lúc thấy sẽ không thể bỏ 3 vụ lúa nếu chỉ
là lúa Tháng Ba, lúa Tháng Tám và lúa đòng trổ. Vụ xuân hè sạ từ ngày 5 - tuyên truyền, vận động.
Tháng Mười. Cạnh đó, từ những năm 15/4, trổ 5 - 15/6, dễ bị nắng nóng Các biện pháp chủ động can thiệp
1970, những vùng ruộng có nước tưới lúc đòng trổ. Vụ 3 sạ ngay sau khi thu được áp dụng, vào năm 1999 ngành
đã sử dụng giống mới Thần nông 8 hoạch xuân hè, từ 5 - 15/7; yêu cầu nông nghiệp tỉnh Quảng Nam tham
(IR8), sau đó có thêm Thần nông 20 phải kết thúc thu hoạch xong trước mưu UBND tỉnh chỉ thị chuyển đổi từ
(IR20) cho cả hai vụ trong năm. Vụ ngày 15/10 nhưng thực tế nhiều năm, sản xuất 3 vụ sang 2 vụ; cùng với đó,
đông xuân gieo mạ từ giữa tháng 11, sau 20/10 vẫn còn khoảng 15 - 20% đợt lụt lớn tháng 11/1999 gây ngập
cấy vào hạ tuần tháng 12 và thu hoạch diện tích chưa thu hoạch kịp, thường kéo dài không thể gieo sạ đông xuân
vào hạ tuần tháng 4. Vụ hè thu gieo xuyên bị lũ lụt gây hư hại. và tiếp tục không cấp nước tưới để gieo
mạ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5, cấy Theo dõi diễn biến sản xuất lúa sạ đông xuân, xuân hè theo khung 3
vào trung tuần tháng 6 và thu hoạch vụ lúa. Thế nhưng đã có không ít ý
vào thượng tuần tháng 9. kiến phản đối, phê phán chủ trương
Từ đầu những năm 1980, khi có chuyển đổi sang 2 vụ, và phải đến năm
nước tưới, diện tích thâm canh bằng 2003 mới cơ bản chuyển đổi sang 2 vụ.
các giống mới tăng lên đã tạo sự nhảy Lợi ích của canh tác 2 vụ lúa thì đã
vọt về năng suất, sản lượng lúa của quá rõ ràng, lợi ích trực tiếp là giảm
tỉnh. Mặc dù vậy, do nhiều tác động thiểu những rủi ro do thời tiết xấu
tiêu cực của cơ chế quan liêu bao cấp, gây hại; diện tích gieo trồng giảm, chi
đã thủ tiêu động lực sản xuất của nông phí đầu tư giảm nhưng sản lượng chỉ
dân, dẫn đến tình trạng cả nước thiếu giảm nhẹ những năm đầu và tăng dần
lương thực. Để giải quyết tình thế này, ở những năm về sau. Giảm sức ép suy
ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Nam thoái đất do canh tác lúa ngập nước
- Đà Nẵng đã nghiên cứu đề xuất và liên tục, tình trạng lúa bị vàng đỏ sinh
hoàn thiện dần thời vụ của hệ thống lý do ngộ độc giảm hẳn. Canh tác 2 vụ
canh tác 3 vụ lúa trong năm. còn tạo điều kiện cho chuyển đổi cơ
Chủ trương sản xuất 3 vụ lúa được cấu cây trồng trên đất lúa theo hướng
nông dân đón nhận và nhanh chóng tăng hiệu quả sản xuất...
mở rộng diện tích. Sản xuất 3 vụ lúa Trong xu thế sản xuất nông nghiệp
dựa vào tăng diện tích gieo trồng, nhờ ngày càng bị ảnh hưởng của biến đổi
các tiến bộ kỹ thuật về giống mới và khí hậu, việc cơ cấu giống và các biện
các biện pháp thâm canh để tăng sản pháp kỹ thuật được áp dụng, nhưng
lượng thóc; tạo nên điển hình năng vẫn còn đó những thách thức. Và hành
suất 21 tấn/ha/năm được cả nước biết trình của cây lúa lại tiếp tục đối mặt
đến của xã Đại Phước (Đại Lộc). Mùa vàng xứ Quảng. Ảnh: PHAN VŨ TRỌNG thêm một chặng gian nan...
19 Xuân Ất Tỵ