Page 138 - Văn Nghệ Phú Yên

Đặc sắc điệu múa Xoang

TRẦN LÊ KHA

hiện nay đồng bào dân tộc Ê Đê ở Phú Yên còn gìn giữ các điệu múa dân
gian trong đó có điệu múa xoang. Điệu múa này trở thành huyền thoại gắn
liền với những sinh hoạt cộng đồng. Khi mùa Xuân về có tiếng cồng chiêng
vang lên là ở đó có điệu múa xoang.
Múa xoang, nghệ thuật dân gian đặc sắc

Đã nhiều thế kỷ nay, điệu múa xoang theo suốt cả một vòng đời người
dân tộc Ê Đê ở hai huyện miền núi Sông Hinh, Sơn Hòa. Không bao giờ vắng
bóng nối vòng xoang mỗi khi sinh hoạt cộng đồng như: ngày hội đại đoàn kết,
mừng vui định cư buôn làng mới, ngày hội văn hóa các dân tộc, lễ hội cúng các
thần linh trong những ngày đầu năm mới…Múa xoang thể hiện tình cảm ở gia
đình, dòng tộc, đoàn kết với mọi người trong làng, buôn. Múa xoang - nghệ
thuật dân gian đặc sắc,đậm tính nhân văn, làm mọi người mê đắm, nguồn cổ
vũ tinh thần lớn lao trong đời sống. Điệu xoang cùng hòa nhịp với tiếng suối
reo, con trai, con gái tay nối tay nhau, đôi chân trần dồn bước, uyển chuyển
quanh ngọn lửa thiêng bừng sáng giữa buôn làng theo điệu cồng chiêng, đàn
T’rưng. Điệu múa này, âm điệu này mạnh mẽ, cuốn hút và gần gũi với cuộc sống
của con người giữa đại ngàn hùng vĩ. Đồng bào dân tộc Ê Đê họ bảo rằng, tiếng
chiêng nó ngân dài như dòng sông còn múa xoang mềm mại như con suối chảy.

Múa xoang là tín ngưỡng-tâm linh
Chị Ra Lan Mẫn ở xã Sơn Phước, huyện Sơn Hòa cho biết:“Múa xoang
không chỉ biểu diễn trong các lễ hội mừng vui mà còn thể hiện trong việc tang
chế, gia đình ai đó có người khuất núi bà con họ hàng mang cồng chinh, a ráp
ra đánh, đem rượu cần đến uống, mọi người cùng múa xoang, lễ nghi này là
làm cho người qua đời được vui, để thanh thản về bên kia phía mặt trời”.
Đồng bào Ê Đê có ý niệm rằng thế giới dành cho người đã chết không khác
gì với thế giới người đang sống, họ cũng biết uống rượu, biết thưởng thức cồng
chiêng, yêu thích múa xoang…Tinh thần đó trở thành tín ngưỡng, tâm linh
mang tính đặc thù, thấm sâu vào đời sồng tinh thần của người Ê Đê. Thiếu
nghi thức này, người ở trần gian cho rằng mình không làm tròn bổn phận với
người đã về cõi vĩnh hằng.
Ông Ma Nhuôn ở xã Ea Trol, huyện Sông Hinh bộc bạch: “Trong những
năm trước đây, người Ê Đê có tập tục lễ đâm trâu để cúng tế các thần linh đã
độ trì cho họ sức khỏe, làng buôn bình yên, thú dữ không rình rập bắt con bò,

132 VĂN NGHỆ PHÚ YÊN