Page 36 - Báo Phú Yên - Số Tết Âm Lịch

HƯƠNG VỊ TẾT
RỘN RÀNG CHUẨN BỊ TẾT
Lúc còn nhỏ, như mọi đứa trẻ
ở quê, tôi luôn háo hức mong chờ
tết đến. Trong ký ức tuổi thơ tôi, tết
cổ truyền vẫn không hề nhạt phai.
Trước tết cả tháng, người dân quê tôi
đã có sự chuẩn bị khá rộn ràng trong
từng gia đình, ngõ xóm. Nhất là
những ngày cuối năm âm lịch, công
việc chuẩn bị tết thật khẩn trương.
Từ 20 tháng Chạp, không khí tết đã
náo nức lắm rồi. Mọi người, mọi nhà
đều tất bật với việc mua sắm thêm
lương thực, thực phẩm, các loại bánh
mứt; vệ sinh đường làng ngõ xóm;
chăm sóc hoa, cây cảnh; trang trí,
sửa sang nhà cửa mới hơn, khang
trang hơn; chuẩn bị cỗ bàn và háo
hức đón người thân đi làm xa trở về.
Với gia đình tôi, tết đến mẹ
không quên may cho anh em tôi mỗi
đứa một bộ quần áo mới; dép, mũ
cũng đều mua mới để đi chơi tết.
Mỗi lần sắm đồ tết cho các con, mẹ
tôi vẫn thường nhắc đến câu ví dân
 NGUYỄN HOÀI SƠN
Tết xưa
TRONG KÝ ỨC
người xa quê
Gia đình rộn ràng gói bánh chưng
ngày giáp tết. Ảnh:LÊ MINH
34
gian: Già bát canh, trẻ manh áo mới.
Đúng là với người cao tuổi, bữa ăn
có bát canh sẽ ăn ngon miệng hơn,
còn trẻ nhỏ mỗi khi có quần áo mới
thì không vui nào bằng. Khi xưa điều
kiện kinh tế gia đình tôi khó khăn,
mọi việc cho ngày tết đều được cha
mẹ chuẩn bị chu đáo trước hai ba
tháng trời. Gọi là chu đáo vì có thêm
các món ăn, thức uống hơn ngày
thường một chút, chứ đủ đầy như tết
nay thì không sao sánh được.
Khởi đầu trong nhiều nghi lễ
thờ cúng tại gia đình vào dịp tết cổ
truyền là lễ đưa ông Công, ông Táo
chầu trời vào 23 tháng Chạp. Cha
mẹ tôi chuẩn bị hương, nến, hoa quả,
còn có hai mũ đàn ông, một mũ đàn
bà và cá chép để cúng ông Công,
Trong bài thơ “Quê hương”, nhà
thơ Đỗ Trung Quân có viết: Quê
hương mỗi người chỉ một/ Như
là chỉ một mẹ thôi/ Quê hương
nếu ai không nhớ/ Sẽ không
lớn nổi thành người… Đối với
mỗi người xa quê, nỗi nhớ quê
hương luôn đắp bồi theo năm
tháng, bởi quê hương là ký ức,
là tâm hồn. Nơi đó còn có tình
yêu thương của bạn bè, gia
đình, thầy cô và biết bao kỷ
niệm ấu thơ ùa đến mỗi khi tết
đến xuân về.
ông Táo. Quan niệm dân gian của hay lẽ phải, anh em phải biết nhường
người Việt, cá chép sẽ đưa ông Táo nhịn, thương yêu, đùm bọc nhau.
vượt qua vũ môn để lên thiên đình Những điều không vui, không vừa
gặp Ngọc Hoàng. Ông Táo là người lòng của năm cũ đều bỏ qua để đón
ghi chép những việc làm của gia năm mới với nhiều điều tốt đẹp…
chủ đã thực hiện trong năm và nắm Người Việt quan niệm thời
tình hình ở trần gian để bẩm báo cho khắc giao
Ngọc Hoàng biết. Ở thừa là thời
quê tôi, lễ đưa điểm thiêng
ông Công, ông Trong ký ức tuổi thơ tôi, tết liêng hoán
Táo chầu trời Nguyên đán cổ truyền thấm đẫm ý đổi giữa
không cầu kỳ, nghĩa nhân văn, để mỗi khi tết đến năm cũ
nhưng phải xuân về lòng tôi lại nhớ khôn nguôi. và năm
trang trọng, thể mới. Khi
hiện tấm lòng và đó đất trời
sự tôn kính của giao cảm, muôn vật như
gia chủ. ngừng chuyển động “nín thở” trong
Ở quê tôi, những ngày cuối một thời khắc để rồi bừng lên một
năm, mỗi gia đình đông con cháu sức sống mới, một sự tái sinh kỳ
đều mổ một con lợn và gói nhiều diệu. Cũng vào thời điểm giao thừa,
bánh chưng, bánh tẻ. Còn gia đình cha mẹ tôi có chuẩn bị mâm cỗ cúng
ít người thì dăm ba nhà, bà con láng giao thừa, cầu mong cho gia đình
giềng rủ nhau “đụng lợn”, tức là năm mới mọi việc đều suôn sẻ, hanh
chung nhau mổ một con lợn rồi chia thông. Mâm cỗ cúng giao thừa cũng
phần. Mỡ lợn ngày tết được áp chảo là nghi thức đón ông Táo trở lại gia
thành mỡ nước đựng trong hũ, trong đình sau thời gian chầu trời.
vại sành dùng nấu ăn quanh năm, Mùng một tết, anh em tôi xúng
còn có cả thịt lợn sống ướp muối xính trong bộ quần áo mới cùng cha
hạt bọc trong lá cọ non cột chặt treo mẹ vui vẻ chúc thọ, mừng tuổi ông
bà và các bậc cao niên trong gia đình.
vách bếp để ăn dần.
Cũng trong ngày này, cả nhà tôi đi
NÉT VĂN HÓA CỦA NGƯỜI VIỆT thăm hỏi bên họ nội, mùng hai sang lễ
Chiều cuối Chạp, cũng như các tết bên nhà ngoại và bà con lối xóm.
gia đình khác, cha mẹ tôi sắm sửa Mùng ba, cha mẹ tôi ở nhà đón các
thế hệ học trò cũ đến thăm chúc tết.
mâm cơm thịnh soạn cúng tất niên,
có nhiều món ăn chỉ nấu trong ngày
Mãi sau này lớn lên tôi mới hiểu ý
tết như thịt đông, nem rán, chân giò nghĩa câu dân gian còn lưu truyền đến
nay “Mùng một tết cha, mùng hai tết
hầm măng, dưa hành, bánh chưng,
bánh tẻ. Bữa cơm tất niên có đông
Khi đến thăm họ hàng, làng xóm,
đủ người thân trong gia đình cùng mẹ, mùng ba tết thầy” là thế nào.
mọi người đều dành cho nhau những
quây quần bên nhau thật vui vẻ, ấm
cúng và hạnh phúc. lời chúc tụng tốt đẹp nhất, chúc nhau
mạnh khỏe, vui vẻ và cuộc sống
Đêm cuối năm, cha mẹ tôi thường
dành chút thời gian nhắc nhở,
ngày thêm ấm no, hạnh phúc. Trong
những ngày tết khi giao lưu, tiếp xúc,
khuyên bảo các con, các cháu qua
năm mới chăm ngoan, học hỏi điều
mọi người đều rất nhẹ nhàng, chỉ nói
với nhau những lời hay ý đẹp. Riêng
với lũ trẻ con chúng tôi vui mừng ra
mặt vì vừa được đi chơi đó đây, vừa
ăn nhiều bánh kẹo và nhất là được
người lớn lì xì tiền mới toanh.
Trong ngày đầu năm mới, gia đình
tôi dành thời gian đến chùa làng bái
Phật, sau khi lễ bái xong, cha tôi xin
nhà chùa một cành lá nhỏ, gọi là lộc
xuân để mang về nhà lấy may. Những
ngày tết xưa ở quê tôi cũng thường
tổ chức các trò chơi dân gian thu hút
nhiều người tham gia như: đập niêu
đất, đi cà kheo, đánh đu, kéo co, chọi
gà, lũ trẻ tụi tôi tha hồ chạy nhảy, nô
đùa và chơi đánh đáo, bắn bi...
Chu kỳ một năm người dân đất
Việt có rất nhiều lễ, tết nhưng tết
Nguyên đán là lớn nhất, quan trọng
nhất. Tết Nguyên đán mang đậm bản
sắc văn hóa dân tộc, thể hiện qua
cách trang trí nhà cửa, các nghi lễ
thờ cúng gia tiên, trong trang phục,
trong văn hóa ứng xử, giao tiếp,
trong tổ chức lễ hội truyền thống,
các trò chơi dân gian phục vụ đời
sống tinh thần của người dân. Trong
ký ức tuổi thơ tôi, tết Nguyên đán cổ
truyền thấm đẫm ý nghĩa nhân văn,
để mỗi khi tết đến xuân về lòng tôi
lại nhớ khôn nguôi. 