Page 87 - Tạp chí Lang Bian

tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam đã giáo của vùng miền nơi từng sinh
phát triển đến giai đoạn thành đạo sống, trong đó có cả tín ngưỡng
Mẫu (khoảng vào thế kỷ XVI): thờ Mẫu. Ở thành phố Đà Lạt theo
“Ăn trầu nhớ miếng cau khô kết quả khảo sát, thống kê gần đây
Trèo lên Ba Dội nhớ cô bán hàng” của ngành Văn hóa và một số nhà
Tín ngưỡng thờ Mẫu còn gắn nghiên cứu thì hiện nay có gần 30
liền với nghệ thuật hát chầu văn (hát cơ sở thờ Mẫu được phân bố khắp
hầu đồng) - một loại hình nghệ thuật các phường xã.
dân gian độc đáo của người Việt. Điểm thờ Mẫu Tam phủ sớm
Trong đó nghi lễ hầu đồng là nghi nhất ở Đà Lạt là chùa Linh Quang
thức giao tiếp với thần linh, các vị (năm 1923); ngôi đền thờ Mẫu đầu
thánh thông qua các ông đồng, bà tiên là đền Thánh mẫu Thiên Y A
đồng. Thường các vị thánh sẽ hóa Na (số 2 - Nguyễn Văn Cừ, Đà Lạt).
thân vào nhân vật dùng nhạc, thơ, Nối tiếp sau đó là các ngôi đền thờ
lời kể lại chuyện. Đồng thời thể hiện mẫu khác lần lượt được xây dựng
quyền lực siêu phàm của các thánh như: Suối Cát Linh Từ (khu vực
nữ như trừ ma, phán bệnh, ban phúc Dốc Nhà Bò - đường Đào Duy Từ),
lộc… Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Vân Hương Phủ (đường Lý Nam
phủ thể hiện truyền thống uống Đế - Phường 8), Việt Nam Thánh
nước nhớ nguồn, điều đó được biểu mẫu (đường Ngô Quyền - thuộc
hiện qua hệ thống các vị thần được Phường 6); đền Linh Bửu (đường
thờ trong Điện có cả những nhân Nguyễn Công Trứ - ấp Hà Đông).
vật lịch sử, anh hùng dân tộc và cả Ngoài những ngôi đền thờ Mẫu tiêu
những vị thánh vùng rừng núi, dân biểu mang tính cộng đồng nói trên
tộc thiểu số. Việc thực hành nghi còn có nhiều cơ sở thờ Mẫu mang
lễ lên đồng và các hoạt động lễ hội tính chất tư gia do người dân tự lập
không ngoài mục đích là cầu sức điện thờ tại nhà. Tuy không quy mô
khỏe, may mắn, hạnh phúc bình an, lớn như các đền thờ Mẫu cộng đồng
đây cũng là khát vọng chính đáng nhưng những điện thờ Mẫu tư gia
của con người trong cuộc sống sinh vẫn tổ chức thờ cúng và thực hành
hoạt hàng ngày. nghi lễ, hát chầu văn, hầu đồng cầu
Tín ngưỡng thờ Mẫu trong Thánh mẫu che chở, ban tài lộc, sức
tâm thức của người Đà Lạt khỏe cho mọi người thân, gia đình
Đà Lạt là một vùng đất mới được khi có người nhờ cầu. Điển hình cho
chọn làm trung tâm nghỉ dưỡng, kể loại thờ Mẫu tại tư gia ở Đà Lạt là
từ sau cuộc thám hiểm và đề xuất của Điện Tân Sơn Cảnh của gia đình bà
bác sĩ Yersin (năm 1893). Những Cao Thị Hồng tại Phường 6. Điện
người dân khi đến Đà Lạt lập do bà Lê Thị Bệp người Bình Định
nghiệp họ mang theo cả phong tục, lập cách đây 60 năm khi vào đây
tập quán văn hóa, tín ngưỡng tôn lập nghiệp. Thờ Tứ Phủ cộng đồng,

87