Page 3 - Hà Nội Mới Cuối Tuần - Số Tết Dương Lịch

THỨ BẢY, 4/1/2025
KHAI TH�C HI�U QU� C�C KH�NG GIAN NGH� THU�T C�NG C�NG
ĐÔ THỊ
Nội hình thành nhờ sáng kiến cá
nhân, tâm huyết của những nhóm
nhỏ. Những nỗ lực cá nhân hoặc
một nhóm nhỏ không đủ để tạo
thành không gian "ra tấm ra
món", khiến một số không gian
sáng tạo ở Hà Nội chỉ tồn tại trong
khoảng thời gian ngắn. Để truyền
cảm hứng cho giới sáng tạo, giúp
các không gian sáng tạo phát
triển, Thành phố cần có cơ chế tạo
nguồn hỗ trợ việc nghiên cứu, thử
nghiệm các mô hình mới. Bên
cạnh đó, việc hình thành một quỹ
hỗ trợ sáng tạo cũng có thể giúp
các nhà đầu tư tư nhân, các quỹ
đầu tư nước ngoài, các doanh
nghiệp chung sức cùng chính
quyền Thủ đô phát triển các
không gian nghệ thuật công cộng.
Không gian nghệ thuật công
cộng lấy con người làm trung tâm.
TS.KTS Lê Phước Anh khẳng
định, dù là không gian nào thì
cũng phải đảm bảo được khả năng
tiếp cận tự do của tất cả mọi
người. Họa sĩ Nguyễn Thế Sơn thì
cho rằng, không gian nghệ thuật
công cộng chỉ hình thành và hoàn
thành tốt sứ mệnh của chúng khi
có sự đồng thuận của người dân.
Dự án nghệ thuật công cộng Phúc
Tân có được thành công là nhờ sự
tham gia của người dân ngay từ
khi nhà sáng tạo chia sẻ ý tưởng,
thực hiện dự án cho tới khi cộng
đồng thực sự trở thành đối tượng
thụ hưởng thành quả”. Còn với
KTS Chu Kim Đức, đồng sáng lập
“Think Playgrounds”, một không
gian nghệ thuật công cộng chỉ
được coi là hiệu quả khi người dân
tại đó trở thành một phần của
không gian ấy. Chị chia sẻ:
“Chúng tôi không thể quên hình
ảnh người dân kê ghế ra ngoài cửa
ngồi xem, cổ vũ chúng tôi. Dần
dà, họ hiểu được giá trị mà không
gian nghệ thuật công cộng đem lại
cho mình, từ đó chủ động tham gia
giúp đỡ, gìn giữ không gian đó”.
Hà Nội đang cần thêm nhiều
không gian nghệ thuật công cộng
để tạo điểm nhấn, tô điểm bản sắc,
tăng sức hấp dẫn cho Thủ đô.
Chúng ta có lực lượng KTS, nghệ
sĩ, cộng đồng sáng tạo đông đảo;
đã và sẽ tổ chức nhiều cuộc thi, dự
án, nghiên cứu khoa học cải tạo
không gian nghệ thuật. Đó là cơ
sở để hy vọng rằng mô hình
không gian nghệ thuật công cộng
tại Hà Nội sẽ có sự khởi sắc trong
tương lai. Và chắc chắn mục tiêu
sẽ đạt được nếu tất cả cùng có cái
nhìn đúng về vai trò, tầm quan
trọng của các không gian nghệ
thuật công cộng trong sự phát
triển công nghiệp văn hóa, du lịch
và đời sống tinh thần của cộng
đồng, cũng như tương lai phát
triển của Thủ đô nói chung.n
3
KTS PHẠM THANH TÙNG, CHÁNH VĂN PHÒNG
HỘI KIẾN TRÚC SƯ VIỆT NAM:
KHÁNH LINH (thực hiện)
Không chỉ giữ vai trò tạo điểm nhấn, không gian nghệ thuật công cộng còn là cầu nối giữa nghệ thuật và đời sống, giúp Hà
Nội trở thành một thành phố giàu bản sắc và đầy cảm hứng. Trước số lượng không gian nghệ thuật công cộng hiện được cho
là ít ỏi, Hà Nội cần có giải pháp gì để những không gian này ngày càng đáp ứng tốt nhu cầu của người dân, góp phần tạo lập
bản sắc đô thị? Hànộimới Cuối tuần có cuộc trao đổi với KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam,
về vấn đề này.
- Thưa KTS Phạm Thanh Tùng, ông - Tôi cho rằng vai trò của chính quyền là tham gia của chính quyền cần phải được
đánh giá như thế nào về vai trò của nghệ rất quan trọng. Hiện tại, quy hoạch đô thị coi trọng. Khi có sự tham gia của chính
thuật công cộng trong không gian đô thị thường ưu tiên cơ sở hạ tầng giao thông, quyền, các không gian này sẽ được quy
hiện nay? nhà ở và dịch vụ công cộng hơn là phát hoạch, định hướng phát triển, tạo cơ chế
triển các không gian nghệ thuật. Nghệ chính sách hỗ trợ, thúc đẩy quá trình giáo
- Không gian nghệ thuật công cộng có thuật công cộng chưa được coi là ưu tiên dục và quảng bá nghệ thuật... Có được điều
vai trò rất quan trọng trong việc phát triển trong phân bổ ngân sách địa phương. Các này thì các không gian nghệ thuật công
công nghiệp văn hóa, đặc biệt là khi Hà Nội doanh nghiệp thường ngại đầu tư vào nghệ cộng sẽ góp phần thiết thực làm giàu đời
đã trở thành thành viên Mạng lưới các thuật công cộng, vì lợi ích kinh tế chưa rõ sống văn hóa tinh thần của người dân, xây
thành phố sáng tạo của UNESCO. Không ràng và cũng vì chúng ta còn thiếu cơ chế dựng hình ảnh Thủ đô hiện đại, năng động
gian nghệ thuật công cộng, bản thân nó đã khuyến khích xứng đáng đối với họ, như nhưng vẫn đậm đà bản sắc truyền thống.
thể hiện được tính chất của thành phố sáng giảm thuế… Tôi nhận thấy rằng, tại Hà Nội còn
tạo. Mặt khác, không gian nghệ thuật công Đặc biệt, cần lưu ý rằng tạo ra không gian nhiều không gian bị để hoang đã nhiều
cộng còn là yếu tố cốt lõi trong việc cải nghệ thuật công cộng đã khó nhưng công năm; không gian dưới các cây cầu lớn,
thiện chất lượng cuộc sống, tạo dựng bản việc “nuôi dưỡng” còn khó hơn. Với đặc những khu đất trống lâu dần trở thành bãi
sắc văn hóa và thúc đẩy sự kết nối trong thù là không gian chung, các không gian tập kết rác... Đó là chưa kể nhiều khu vực
cộng đồng. Không gian nghệ thuật công nghệ thuật công cộng chịu tác động của quanh các hồ lớn có không gian thoáng
cộng còn có khả năng trở thành điểm đến thời tiết, môi trường, con người... Thực tế đãng, thu hút đông đảo người dân và
thu hút du khách, góp phần phát triển kinh cho thấy, nhiều không gian nghệ thuật công khách du lịch, rất phù hợp để xây dựng
tế thông qua việc thúc đẩy du lịch và các cộng hiện chỉ "sống" được 3 - 4 năm, sau các tác phẩm nghệ thuật công cộng, hình
dịch vụ liên quan... Đặc biệt, không gian đó chịu xuống cấp ở những mức độ khác thành khu vực trình diễn nghệ thuật... Tôi
nghệ thuật công cộng còn đóng vai trò quan nhau. Xuất hiện những điều đáng tiếc đó là cũng từng đặt câu hỏi, là tại sao công viên
trọng trong việc thay đổi diện mạo đô thị, bởi chúng ta còn thiếu quy chế về thực không trở thành không gian nghệ thuật
hình thành nên không gian thẩm mỹ với hành nghệ thuật công cộng, đi kèm với đó công cộng trong khi với diện tích rộng lớn
những đặc điểm riêng. là cơ chế quản lý, bảo vệ vẫn chưa có. như thế, những công viên này có thể trở
thành không gian nghệ thuật công cộng
- Vậy theo ông, số lượng và mô hình - Không gian nghệ thuật công cộng quy mô lớn, nơi tổ chức các triển lãm
hoạt động của không gian nghệ thuật đang có sự lặp lại, phải chăng chúng ta ngoài trời, khu vực đi bộ với các hoạt
công cộng hiện nay tại Hà Nội đã tương chưa có một tiêu chí chuẩn, thưa ông? động văn hóa, nghệ thuật, giải trí thú vị...
xứng với vai trò của nó hay chưa? Tôi cũng đánh giá cao công tác tuyên
- Đúng là chúng ta chưa có một tiêu chí truyền để thu hút sự quan tâm và tham gia
- Theo tôi, với một thành phố có gần 10 cụ thể dẫn đến sự thiếu đồng bộ trong thiết của cộng đồng. Điều này không chỉ giúp
triệu dân như Hà Nội, số lượng không kế, triển khai và quản lý các không gian nâng cao nhận thức của người dân, mà còn
gian nghệ thuật công cộng như hiện tại này. Tôi cho rằng trong thời gian tới, chúng góp phần lan tỏa giá trị văn hóa và nghệ
quả thực còn khiêm tốn. Mặt khác, những ta cần đưa ra những tiêu chí cụ thể, chuẩn thuật. Chúng ta có thể tích hợp nhiệm vụ
không gian nghệ thuật công cộng hiện tại mực để các không gian nghệ thuật công giáo dục và tuyên truyền, đưa nội dung về
chủ yếu đang gắn với mục đích trang trí cộng vừa đảm bảo tính nghệ thuật, đa dạng nghệ thuật công cộng vào chương trình
đô thị, phục vụ cho các sự kiện của thành về phong cách nhưng vẫn phù hợp với học ở các nhà trường nhằm giáo dục thế hệ
phố thay vì là không gian để thử nghiệm không gian đô thị. Đặc biệt, những không trẻ về giá trị của không gian văn hóa, nghệ
sáng tạo nhằm đáp ứng nhu cầu hưởng thụ gian này phải phù hợp với văn hóa Việt, thuật công cộng; tổ chức các buổi tham
văn hóa hằng ngày của người dân. Các tham gia và kể câu chuyện của lịch sử phát quan, học ngoại khóa tại các không gian
triển lãm ngoài trời, các lễ hội sáng tạo triển của thành phố này. Bởi đã là không nghệ thuật công cộng để khuyến khích học
được tổ chức trong những năm gần đây là gian nghệ thuật trên mảnh đất Thăng Long sinh, sinh viên tiếp cận với nghệ thuật.
ý tưởng rất hay, nhưng tiếc là những - Hà Nội thì phải hướng vào mục tiêu Đặc biệt, những không gian nghệ thuật
không gian ấy chỉ mang tính kỳ cuộc chứ truyền tải bản sắc văn hóa của đất kinh kỳ, công cộng này phải khiến những người
không tồn tại lâu. điều này cũng khiến diện mạo đô thị có dân sống trong không gian đó trở thành
Bên cạnh đó, nhiều không gian nghệ được bản sắc. Việc quy hoạch, thiết kế đô một phần của nó. Để làm được điều đó, khi
thuật công cộng đang tập trung vào các thị, trong đó có không gian nghệ thuật công bắt đầu ý tưởng sáng tạo một không gian
chủ đề quen thuộc liên quan tới văn hóa cộng cần có sự tham gia của các nhà nghệ thuật công cộng, nghệ sĩ và nhà sáng
truyền thống, di sản, hoặc lịch sử. Những chuyên môn về kiến trúc, mỹ thuật; sự kết tạo cần biết rõ rằng họ đang sáng tác cho
mảng miếng này tuy giàu ý nghĩa nhưng hợp đó phải có ngay từ khâu hoạch định kế ai. Nếu sáng tác cho cộng đồng dân cư thì
dễ lặp lại. Đây cũng là một trong những hoạch, từ khi hình thành ý tưởng ban đầu phải đối thoại với họ để nắm rõ mong
nguyên nhân khiến các không gian nghệ cho đến nghiên cứu cụ thể từng khu vực. muốn, tâm tư, để những tác phẩm trong
thuật công cộng tại Hà Nội hiện nay chưa không gian ấy trở nên gần gũi, dễ tương tác
thể hiện được nét riêng. - Theo ông trong thời gian tới, Hà Nội với công chúng. Công chúng rất công
cần có những giải pháp gì để phát huy bằng, khi yêu thích, họ sẽ có ý thức gắn
- Không gian nghệ thuật công cộng hơn nữa vai trò của các không gian nghệ kết, bảo vệ và tham gia phát triển không
phát triển chưa tương xứng với tiềm thuật công cộng? gian nghệ thuật đó.
năng, theo ông, điều này có nguyên
nhân từ đâu? - Vì là không gian công cộng nên vai trò - Trân trọng cảm ơn ông!n