Page 25 - Văn hoá, Thể Thao và Du Lịch

Chuyện Trạng toán nước Nam

KHúC THiêN giaNg

Vũ Hữu hiệu là Ước
Trai, sách “Các nhà
khoa bảng Việt Nam
1075 -1919” Ngô Đức
Thọ Chủ biên, NXB Văn
học – 1993 ghi sinh
năm 1444, (có tài liệu
chép ông sinh năm
1437 – Đinh Tỵ). Là con
thứ ba ông Vũ Bá
Khiêm, làng Mộ Trạch,
huyện Đường An, trấn
Hải Dương (nay là xã
Tân Hồng, huyện Bình
Giang, tỉnh Hải
Dương), từ nhỏ Vũ Hữu Cổng làng Mộ Trạch quê hương trạng toán.
đã thông minh, nổi đầy đến miệng chén, nhưng nếp, nho phong, khi bước vào
tiếng học giỏi, đặc biệt không để trào ra một giọt nào. con đường quan lộ, Vũ Hữu
được mệnh danh “thần Sau đó cậu nhúng chìm chiếc làm quan cần mẫn, sống liêm
đồng toán pháp”. nõ điếu vào chén nước. Nước khiết, nên ngày càng được vua
bị chiếc nõ choán chỗ trào ra tin dùng. Ban đầu chỉ là Khâm
gai nhọn từ lúc còn nhỏ tuổi ngoài, chảy xuống bát. Đong hình viện Lang trung, một

Ở làng Mộ Trạch có giai số nước trào ra trong bát chính chức quan nhỏ trong cơ quan
thoại truyền lại rằng: Trong là thể tích của chiếc nõ điếu. coi việc hình sự. Rồi dần dần
thăng lên tới chức Thượng thư
Người thợ đi mua bạc về làm
làng xóm xảy ra sự gì tranh thật vừa vặn. Chủ nhà thích bộ Hộ, rồi Thượng thư bộ Lễ,
chấp chia chác ruộng đất, lắm. sau được phong hàm Thái
người ta đều nhờ cậu khóa bảo, tước Tùng Dương Hầu.
tính toán phân xử giúp. Có lần Nhất gia bán thiên hạ Năm ấy vua Lê Thánh Tông
làng có việc như sửa sang đình Mộ Trạch từ xa xưa từng thấy mấy đoạn thành Thăng
chùa, các cụ đều tin cậy nhờ được mệnh danh làng Tiến sĩ, Long, do xây dựng quá lâu từ
“trò Hữu” tính toán hộ.
hay Tiến sĩ sào với ý là “cái tổ thời Lý, đã hư hỏng nhiều,
Một lần Vũ Hữu theo cha sinh ra tiến sĩ”. Chỉ kể khoa muốn sửa lại. Vua giao cho
sang chơi nhà bạn của cha. Bính Thân - 1656 cả nước lấy 6 mấy viên quan bộ Công đảm
Ông chủ nhà có chiếc điếu cày Tiến sĩ, riêng một nhà họ Vũ trách, nhưng mất cả tháng vẫn
được nạm bạc rất đẹp, nhưng có 3 người đỗ đại khoa. Vua Tự không sao tính được số gạch
cái nõ điếu bằng đồng. Trong Đức sau này xem trong sách cần thiết để thi công. Vua nghe
lòng muốn thay nhưng phân “Đăng khoa lục” phải thán nói bên Khâm hình viện có
vân chưa biết phải ứng ra bao phục phê rằng - “Nhất gia bán quan Lang trung Vũ Hữu có
nhiêu bạc cho đủ. Đã nghe thiên hạ” (một nhà đỗ bằng biệt tài đo đạc tính toán xây
tiếng làng xóm ngợi khen tài nửa thiên hạ). dựng, bèn vời đến và giao cho
tính toán của con trai người Lại nói, khoa Quý Mùi 1463 công việc. Vũ Hữu tuân lệnh.
bạn, nên ngỏ ý nhờ Vũ Hữu Vũ Hữu thi Hội, đậu Đệ nhị Ông tự đi quan sát, tỷ mỷ đo
tính hộ. Nhanh nhẹn, Vũ Hữu giáp Tiến sĩ xuất thân (tức đạc tính toán, các loại vật liệu,
nhận lời. Hoàng giáp) khi mới 20 tuổi, rồi lập một bản kế hoạch thi
Vũ Hữu xin đặt chén nước dưới triều vua Lê Thánh Tông. công, trình vua và các đại
vào trong lòng đĩa, rồi rót nước Xuất thân trong gia đình nề thần. Thấy số lượng gạch ngói

Bản tin Văn hóa, Thể Thao Và Du lịch hải Dương Số 6 tháng 12 - 2024 21