Page 29 - Báo Ảnh Gia Lai

29

“Tết ăn con dúi”

ở Kon Pne

MINH PHƯƠNG

hi những ruộng lúa bắt đầu trổ đòng, rẫy mì lên xanh
Kmởn cũng là lúc đồng bào Bahnar ở xã Kon Pne (huyện
Kbang) tất bật chuẩn bị Tết ăn con dúi, cầu mong mưa
thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Đây là lễ hội lớn của
người Bahnar và hiện chỉ còn được lưu giữ ở xã Kon Pne.
Dư\ dôm hma pơdai prăp pre mâo mơtian rơmuai, hma
hơbơi plum bluh rai hiam mơtah ăt le\ glak ană plơi Bahnar pơ
să Kon Pne (tring Kbang) jac\ amac\ prăp pre Tê#t [ong tơkuih
dur, [uan kiang hơjan klă angin hiam, pơdai kơtor mơbôh lu.
Anai le\ tơlơi jơnum ngui prong mơng djuai Bahnar hang ră
anai dô# mă mâo djă piôh pơ să Kon Pne.
Mư\h rim mir [a wa\ jê# hoăt, mir [um [lang ]ăt jing ‘lơ\ng
jơk ku\m jing ‘măng kon pơlei adre\] Bahnar tơ\ tơring Kon Pne
(apu\ng Kbang) hăt hot ming hơmet Têt sa sôk, ]ang hma\ng
‘mi pơro\ to\ kial pơ ‘lơ\ng, [um hơ[o [a hla ‘n\ot gơ\h ]ăt jing
‘lơ\ng kăt pơdu\ lơ. ‘Nâ#u jing lê ngôi hơpong t^h đơ\ng kon pơlei
adre\] Bahnar păng hre\i lăp oe\i we\i wêr [ơ\t tơring Kon Pne.

úi là con vật hiền lành,
Dkhông phá hoại mùa
màng nên được người Bahnar
ở Kon Pne xem là biểu tượng
cho sự cần cù, siêng năng và
no ấm.
Tơkuih dur le\ hlô mơnong
rơmuih, [u phă prăm pơdai
kơtor ô#h anun mâo djuai
Bahnar pơ Kon Pne dlăng le\
rup pơ[uh brơi kơ bruă greh
grun\, triang hang trơi pơđao.
Sôk jing kon sem dim
rơnim, ư\h kơ sa [um hơ[o [a
hla ‘n\ot kơna gơ\h kon pơlei
adre\] Bahnar tơ\ Kon Pne lăng
‘n\en kơ tơdrong tơna\p tơnen,
juen hơge\i păng ph^ tơno\.

huẩn bị cho Tết ăn con dúi, người dân vào rừng tìm bắt
ại lễ cúng, người dân thực hiện Cdúi đem về làm sạch rồi luộc, phơi khô trên gác bếp để
Tnghi lễ thắp nến “dẫn đường” làm lễ vật dâng cúng thần linh.
cho hạt lúa về đến từng nhà, cầu Prăp pre kơ Tê#t [ong tơkuih dur, mơnuih ană plơi nao pơ
nguyện cho mùa màng thuận lợi, dlai hyu sem mă tơkuih dur djă glăi ngă pơkra agaih laih anun
nhiều điều may mắn, tốt đẹp. hơtuk, rang krô amang pra piôh ngă gơnăm hơduah brơi nao
{ơi ngă yang hơduah, mơnuih kơ yang rơbang.
ană plơi ngă yang hơduah c\uh Ming hơmet ăn kơ Têt sa sôk, kon pơlei mơ\t lơ\m bri
apui hlin “ba jơlan” brơi kơ asar kơdrơ\ng ]ă rôp sôk ]ep bro\k ming hơmet rơgo\h ke\h ‘noh hơtu\k,
pơdai glăi rai pơ rim sang, [uan sơ\k pơkro tơ\ pal dra kong tơnu\h wa\ pơm pơna\n sơma\h yang.
kiang brơi pơdai kơtor hiam klă, lu
bruă brơi tơphă, klă hiam.
{ơ\t lê sơma\h, kon pơlei pơm
kiơ\ tơdrong pơm lê so\h u\n\ jre\n\ “ba
trong” ăn kơ găr [a w^h tru\h rim
hnam, ]ang hma\ng [um hơ[o [a
hla ‘n\ot gơ\h ]ăt jing ‘lơ\ng kăt pơdu\
ăl, lơ tơdrong pu\n ai, ‘lơ\ng ro\.

hi thực hiện lễ cúng,
Kgià làng lấy một ít rượu
từ các ghè đổ vào chiếc
phễu chung để thể hiện
tình đoàn kết, gắn bó của
các hộ dân trong làng.
Dư\ ngă yang hơduah,
tha plơi mă mâo [iă tơpai
mưng dum c\eh tuh nao
amang get hrom kiang
ngă pơ[uh tơlơi gum gô#p,
hơdip hrom mơng dum akô#
au lễ cúng, mọi người cùng uống rượu, chia sẻ kinh nghiệm
sang ană plơi amang plơi. Slàm ăn, từ đó thắt chặt tình đoàn kết giữa các thành viên
Mư\h pơm kiơ\ lê sơma\h, trong cộng đồng.
kra\ pơlei io\k to\ se\t tơdrô
đơ\ng rim ghe tu\h lơ\m tơmam Laih ngă yang hơduah, rim mơnuih mơn\um tơpai hrom, lăi
mong ako\m wa\ tơ[ô#h brơi tơlơi thâo bruă bơvih [ong, mưng anun yơh jing kơjăp tơlơi
jơhngơ\m đon hơpong tơve\i gum gô#p kơplah dum đeh tơdăm dra amang [ut plơi.
d^h ba\l, tơgoa\t kơja\p đơ\ng Đơ\ng ro\ng lê sơma\h, đ^ đăng kon pơlei hơdoi et tơdrô, tơkla\h
rim u\n\ hnam lơ\m pơlei. asong tơdrong jua\t jang, đơ\ng no\h tơgoa\t kơja\p jơhngơ\m đon
hơpong tơve\i d^h ba\l đơ\ng rim kơ bơngai lơ\m pơlei pơla.