Page 9 - Báo Đà Nẵng Cuối Tuần - Số Tết Dương Lịch

Văn học - Nghệ thuật
CHỦ NHẬT 29-12-2024 9

Đà Nẵng ơi, tôi nợ ân tình!

NGUYỄN ĐÌNH PHÊ ở Hà Nội, vẫn nhận ra tôi, câu Kỳ nghỉ hè, nghỉ Tết trên chuyến
hỏi quan tâm với đặc điểm riêng tàu Thống Nhất, có lúc chỉ lấy vé
- Nhớ Đà Nẵng thì về! không thể trùng lẫn. Ôi trân quý tiễn để “làm thủ tục” lên tàu bến ga
ời nhắn rủ từ những người biết nhường nào, tôi nâng niu hình Đà Nẵng, dù bến dời chân tận ga
bạn đồng môn đang sinh sống ảnh thầy cùng câu chuyện vào vị Diêu Trì. Suốt hành trình, nhờ vào
L ở Đà Nẵng thêm động thức trí đặc biệt trong tim! chiếc “thẻ sinh viên”, lời ngỏ “xin xỏ”
thước phim ký ức đời sinh viên có Làm sao tôi dám quên những kiểm soát viên trên tàu, kiểm soát
hơn 5 năm tôi gắn bó với thành người bạn ở ngoại trú (sống với gia viên ga đỗ phần nhiều đều tỏ thái
phố, đọng lại món nợ ân tình con đình tại Đà Nẵng) bằng phương độ thông cảm, bỏ qua hành vi “nhảy
người nơi này. tiện xe đạp vượt gió bấc, mưa phùn tàu” của tôi. Từ độ ấy chưa lần gặp “Đời sinh viên có cây đàn ghi-ta”. Ảnh: Đ.P
Đà Nẵng hơn 30 năm trước chưa ngày cuối tháng Chạp đến Bến xe lại họ, chỉ đọng trong tôi yêu thương
được định danh “thành phố đáng Đà Nẵng, thâu đêm thay nhau chỗ chan chứa, âm hưởng ngậm ngùi! chỉ riêng tôi, có vợ chồng anh Sơn lo lắng giấu sau nụ cười, lời chào
sống” như bây giờ. Sinh viên nghèo đứng, chen chân xếp hàng giúp Sinh viên nghèo, "duy trì sự sống” bán xe bánh mì trước nhà hát Trưng vồn vã của mẹ bạn khi đưa tôi về
ngày ấy, với rất nhiều thuộc tính bạn mua vé xe về quê ăn Tết. Tôi nhờ học bổng là chính, tôi nợ ân tình Vương. Nhớ dáng anh lăn xăn lấy chơi nhà. Thời buổi kinh tế khó
chừng như cả xã hội thừa nhận, vẫn giữ cảm nhận “ấm lòng” với má Tám, có chiếc bánh ú nếp hằng ghế mời ngồi trong đêm khuya khăn, chỉ là nồi cơm gạo trắng, rau
thông cảm và sẻ chia. Có phải vì nguyên nghĩa từ khi chia nhau quả sáng, cộng dồn mỗi năm hai lần trả khoắt. Nhớ câu chào hỏi trọng thị lang vườn nhà nấu canh với mắm
thế, không chỉ riêng tôi, dù cuộc chuối, củ khoai, nắm xôi… chống nợ. Tôi mắc nợ chị Trâm, nhân viên luôn mở đầu bằng định danh “quý cái “đãi khách” mà sao vị ngon khó
sống riêng đã vượt qua chính mình đói và rét giữa bốn bề thông thống nhà ăn sinh viên ở ký túc xá đã dành thầy”. Nhớ hương vị ổ bánh mì, ly tả, hương thơm ám gợi tận bây giờ!
quãng đường xa lắm nhưng vẫn gió lùa chờ trời sáng. Nhớ lắm đôi phần chúng tôi miếng cơm cháy, sữa đậu nành đánh thức vị giác ngay Ân tình với người Đà Nẵng không
ngoái nhìn, nâng niu giữ lấy làm mắt trong veo ngân ngấn nước, kèm nụ cười đôn hậu cảm thông! lúc vừa trao tay cùng nụ cười hiền thể quên, làm sao kể hết, đã “sáng
kỷ vật, hành trang vượt khó; làm lời chúc Tết “ngọng nghịu”, ấp úng Tôi nợ tình cảm lối xóm nghèo giáp cho dù “quý thầy” đi ăn nợ, rất lâu tạo” nên động từ “chơi ăn” có nghĩa
dữ liệu câu chuyện hàn ôn, chất bằng ngôn ngữ nước ngoài chúng ranh ký túc xá 19 Nguyễn Thị Minh mới trả được. Mỗi dịp về Đà Nẵng, gốc đi chơi để tìm cái ăn. Đã sinh ra
keo gắn kết tình bạn; nguồn sữa tôi học; nhớ bàn tay xinh xinh vẫy Khai (Đại học Ngoại ngữ, Đại học tôi thu xếp thời gian ghé thăm. Gặp câu thơ trào lộng đẫm buồn: “Chơi
nuôi dưỡng tình người biết chìa chào,… đâu phải bởi tuổi đời hồn Đà Nẵng) đêm cuối tuần dành chỗ lại, mừng rỡ nhận ra nhau, rộn ràng ăn mỗi tháng một tuần/ Em ơi thấu
bàn tay sưởi ấm bàn tay trong khả nhiên, cảm xúc tinh khôi, hành vi mời tôi ngồi xem ti-vi, có hôm, còn lời thăm hỏi. Chia tay, dù không nỗi tâm tình sinh viên”. Ấy là tuần
năng có thể! dại khờ vô lối! mang ra rổ khoai, đĩa đậu phụng bảo nhau nhưng mặc định ở mỗi cuối mỗi tháng, học bổng sinh viên
Tôi mắc nợ tình cảm dành riêng, Rất có thể, tôi không nhận ra cô luộc nóng ấm cùng ăn với gia đình. chúng tôi đều gửi anh chị ít tiền xếp loại C bị bỏ ngỏ!
sự quan tâm thầm lặng của GS.TS bạn cùng lớp đã “nhẫn nại” giúp tôi Cuốn theo công việc, chưa lần về trong lời nghẹn ngào cảm ơn: Món Lan man mấy dòng chạm vào Đà
Nguyễn Hào, Hiệu trưởng biệt phái, vượt qua môn tiếng Nga trong năm thăm, vô tâm chợt quên chợt nhớ, nợ ân tình với anh chị nhiều lắm, Nẵng có món nợ ân tình của riêng
công tác tại trường chỉ vỏn vẹn 2 học đầu sau chừng ấy thời gian chưa rồi lại thấy mình mắc nợ. Biết làm không trả hết, đừng suy nghĩ gì! Bạn mình và xếp những ký ức buồn lấp
năm, lên lớp để nắm bắt tình hình gặp lại. Nhưng sự giúp đỡ vô tư, sao, ngoài một tiếng thở dài. tôi, biết có người chưa lần quay lại, lánh tình người tựa ánh lân tinh
sinh viên về nhiều mặt. Thế mà 7 nhiệt tình và trách nhiệm của bạn, Ngang qua nỗi nhớ, niềm day đành thôi công việc cứ cuốn ta đi. vào góc tâm hồn thật đặc biệt.
năm sau đó, tình cờ gặp lại thầy ân tình ấy làm sao tôi dám quên! dứt, hàm ơn với Đà Nẵng không Vẫn canh cánh bên lòng nét mặt N.Đ.P

“Chưa bao giờ nghĩ mình thuộc về phố”

Đọc sách

NGUYỄN NHẬT THANH không còn là sự cảm thông với
những người cùng khổ, hay đó
chỉ là một niềm thương cảm đối
Đó là câu thơ in trong tuyển thơ "Ngày chưa sương vội" với những số phận thiếu thốn về
(NXB Hội Nhà văn) ấn hành vào tháng 11 vừa qua. Một vật chất. Mà Trần Việt Hoàng đã
câu thơ mà tôi cho rằng đã phản ánh rất nhiều và ảnh đi vào cửa sổ tâm hồn, khám phá
những suy tư của họ để ở đó tình
hưởng sâu sắc đến sáng tác của anh. thương xuất hiện.
Vượt xa hơn vậy, anh dành
ập thơ là sự lọc lựa những phép hồi ức của anh gieo xuống lòng trắc ẩn ấy cho một loài hoa
thi phẩm giàu giá trị của rồi lên xanh bát ngát. Nơi đó có đã rụng cành trong buổi sáng:
Tthi sĩ trẻ Trần Việt Hoàng, bóng dáng người nông dân lam “Lòng trắc ẩn trước bụi hoa lặng
hiện là sinh viên năm cuối Trường lũ: “Vỡ ruộng/ cha lầm lụi một đời/ lẽ/ hoa trổ dâng người/ mặt trăng
Sĩ quan Chính trị, đang sinh sống, cho mẹ gieo ngô trồng khoai” (Tìm rưng rưng”. Đó trước tiên là lòng
học tập và sáng tác tại Hà Nội. lại những đường cày). Nơi đó có trắc ẩn với một loài thực vật vô
Trần Việt Hoàng chia 53 bài thơ những hình ảnh rất quê, đơn cử tri dâng cho đời hương sắc rồi
vào bốn phần: gầy rạc thác lên như trong thi phẩm những giọt song anh vẫn cứ tiếc nuối. Vì lẽ trong các bài thơ ở phần này đều tàn phai trong âm thầm. Thương
ánh trăng, tự họa, chứng nhân cho sương rơi: “Trăng đồng lạnh vỡ đơn giản thôi, anh biết rằng mọi là những hình ảnh đặc trưng của hoa tiếc ngọc. Và không chỉ đơn
nhiều trắc ẩn, còn cỏ sắc thì thầm. trên mặt nước/ lũy tre chở che bao thứ đi qua sẽ trở thành quá khứ, quân ngũ, liệt cử như: thao trường, thuần thế đâu, “hoa” là một ẩn
Bạn đọc sẽ nhìn thấy chân dung mái rạ hao gầy”. Quê nhà đã trở bức tường ký ức sẽ có thêm một doanh trại, hầm địa, khẩu đội, tiểu dụ cho con người. Những con
của một con người trẻ nhưng tình thành những lớp trầm tích trong bức tranh. đội, trung đoàn… người cống hiến thầm lặng như
yêu rất mãnh liệt. Anh yêu đời tha trí nhớ của Trần Việt Hoàng. Và Trần Việt Hoàng đã say sưa, những đóa hoa thơm dâng đời,
thiết, yêu quê hương xóm làng, Nhớ về quê hương, nhớ về thuở Vần thơ xanh áo lính đã vui sướng với niềm tự hào, niềm rồi họ lặng lẽ trở về mà không ai
yêu cả con đường mình đã chọn ấu thơ là nhớ về một phần ký ức, Chúng tôi để ý, những người là tin yêu đối với con đường mà biết. Thực sự nếu chẳng có được
cho tương lai. Dường như trong là một chút xao xuyến, luyến tiếc, quân nhân thì dường như trong mình đã chọn, điều ấy có thể thấy độ chín muồi trong tâm hồn và
tập thơ này, chỉ còn thiếu những là yêu tha thiết tháng ngày. Trong sáng tác của họ không bao giờ trong suy nghĩ của anh ngay đêm trong suy nghĩ, làm sao một chàng
“Tóc mai sợi vắn sợi dài” là Trần tập thơ này, hễ có bóng dáng quê thiếu màu xanh áo lính. Trần Việt thao trường: “người chiến sĩ chắc trai trẻ lại có những dòng thơ sâu
Việt Hoàng ôm trọn tất cả những hương thì đó hoàn toàn là những Hoàng cũng không ngoại lệ. Nếu cả tay bồng súng/ ý nghĩ bay về phía sắc đến vậy?
phạm trù thuộc về tình yêu. gì mà Trần Việt Hoàng trích ra từ tập thơ, anh chìm vào ký ức, lắng bình minh”. “Chắc tay bồng súng” Đọc những lời thơ, bạn đọc
ký ức. Và điều ấy không chỉ thể đọng trong suy tưởng thì ở phần có thể cảm nhận được độ lắng
Ngả về phía ký ức hiện nỗi niềm với cố thổ đâu. Mà cuối tập thơ, những trang viết về chính là sự vững vàng, nghiêm túc trong tâm hồn, sự chững chạc
quê hương ở đó, ta còn thấy ở anh sự níu kéo đời quân ngũ là những giây phút và “bay về phía bình minh” tức là trong phong thái của một thi sĩ
“Chưa bao giờ nghĩ mình thuộc thời gian và cả sự yêu đời tha thiết. anh sống ở hiện tại. Phải chăng bay về một chân trời mới, một sự trẻ. Có lẽ vì tư tưởng “vội vã làm
khởi đầu đầy hy vọng. Chỉ trong
về thành phố” (Khuôn mặt cánh Anh khuyên nhủ, van nài, níu kéo: đời lính cho anh phải sống với hai câu thơ thôi mà người lính chi” mà anh đã trở nên “chín dần
đồng), bởi thế chẳng bỗng không “Ngày ơi đừng vội cuối/ cánh vẫn thực tế? Có lẽ. Những bài thơ ở thời bình hiện lên với sự hào hoa trong bình thản”. Và cứ thế, anh
mà anh đi “Về trên những luống rơi trên những bước chân xa/…/ phần còn cỏ sắc thì thầm hầu như và cũng thật hào hùng. mở ra cho bạn đọc những trang
thơ ấu/ đường cày tăm tắp kéo gió thổi trên lối xưa thuở ấu/ hoa dòng thời gian được xác định ở thơ giàu cảm xúc, tinh tế và có cả
dài đến chân trời” (Tìm lại những mãi nở trước mặt ta” (Buổi sáng). hiện tại. Đó là những bài thơ viết Nói thêm về lòng trắc ẩn bề rộng lẫn bề sâu trong từng câu
đường cày). Những “luống thơ ấu” Vừa tỉnh dậy, anh đã nhận ra quá ở Đồng Lộc, hay viết trong đêm Chỉ khi người ta đủ chín từ bên thơ như những vầng mây trôi đi
ấy, chính là một hình ảnh ẩn dụ, trình phai tàn liên tục diễn ra. Dẫu thao trường hay trong một ngày trong thì những trắc ẩn của họ không trở lại.
ví von. Những luống cày đã cho biết rằng mọi thứ đều tuần hoàn, tưởng tượng… Những hình ảnh mới thực sự trở nên sâu sắc. Đó N.N.T