Page 13 - Báo Đà Nẵng Cuối Tuần - Số Tết Dương Lịch

Thông tin - Giải trí CHỦ NHẬT 29-12-2024 13

Còn thương bếp lửa mùa đông

Góc nhớ một địa chỉ
Mỗi tuần

Trải nghiệm cơm lu
HOÀNG HIỀN

ôi nhớ ngày còn bé, những
ngày gió bắt đầu se sắt, lũ HUỲNH LÊ
T bạn chăn trâu ngoài đồng
còn phong phanh chưa chịu mặc Phục vụ các món ăn bình dân nhưng quán cơm lu
áo len, đứa nào cũng rét tím môi.
Rét đến như đánh úp, mới buổi Như Ý (373 Ông Ích Khiêm) để lại ấn tượng khi đa
sáng trời còn hanh hảnh nắng cơ số món ăn được nấu trực tiếp trong những lu đất.
mà. Phải đốt một đống lửa, đúng
rồi, mùa đông mà. Đứa kiếm củi, Đây không chỉ là điểm nhấn về trình bày mà còn là
đứa cắt cỏ khô, đứa chạy đi mượn bí quyết giữ cho món ăn luôn nóng hổi, thơm ngon.
hộp diêm, lửa nhóm lên, khói cay Minh họa: HOÀNG ĐẶNG
xè mắt. “Khói về đằng kia ăn cơm Ngày nào ra đồng tôi cũng đem độ vừa bánh tẻ. Mẹ dậy từ gà uy trình nấu
với cá, khói về đằng này lấy đá đập theo một sợi dây thừng và cái bao gáy, khéo léo dùng dao tiện một trong lu đất đòi
đầu”, rồi lửa bùng lên, mùi cỏ cháy tải. Trời càng lạnh, rau rệu, rau đường cắt áo ngô, từng bắp ngô Qhỏi sự tỉ mỉ, từ
thơm nồng, nào huơ tay, nào chạy dền cơm, rau tàu bay mọc trên nếp trắng ngần, thơm hương sữa chọn nguyên liệu đến
vòng tròn và bàn tính ngày mai sẽ những luống hành tỏi ngoài đồng đặc. Bắp ngô luộc xong, tách lớp cách nêm nếm sao cho
đem theo thức gì trong nhà để lùi càng tươi non. Tôi nhặt rau bỏ áo ngô ra, lớp áo xòe ra như chiếc
vào đống lửa. vào bao để đem về cho lợn, dây váy. Mẹ xếp ngô vào chiếc thúng vừa miệng và giữ trọn
hương vị quen thuộc.
Rồi bắt đầu mưa phùn, gió bấc thừng dùng để bó củi móc hùm, lưu chở đi chợ bán, chị em tôi thức
tốc những tàu lá chuối khô trong củi tre khô kiếm được. Buổi chiều dậy xuống bếp mở nồi ngô mẹ để Theo lời chủ quán, lu
vườn, mẹ tôi cắt lá chuối, cẩn về, con trâu đi trước, tôi theo sau, phần, uống nước ngô luộc ngọt đất có khả năng giữ
thận dọc theo tàu lá, xếp lại bán vai vác rau lợn, tay kéo bó củi về thỉu rồi đi học. Gian bếp quanh nhiệt, giúp thực phẩm
cho những người làm bánh. Gió nhà. Mùa đông có lẽ là những ngày năm ám bồ hóng, những mảng chín đều, dậy lên mùi
hanh, đám rau muống, rau đay già người ta đi đâu cũng mong về nhà tường và sào tre trên gác bếp đã thơm đặc trưng. Ngoài Phục vụ các món ăn bình dân nhưng quán cơm lu
khằn, cứng quèo, dân gian có câu: sớm nhất. Đường đến trường thì đen bóng lên. Sau này tôi đi học các món ăn quen thuộc Như Ý để lại ấn tượng khi đa số món ăn được nấu
“rau muống tháng chín nhịn cho xa, ngoài đồng nhiều gió, về đến xa nhà, nhớ nhà, nhớ vườn, nhớ như sườn xào chua trực tiếp trong những lu đất. Ảnh: H.L
mẹ chồng ăn”. Mẹ con tôi cuốc lật nhà mười ngón tay đã buốt như cánh đồng mùa gió bấc đất rắn ngọt, cá kho, sườn rim,
đất những đám rau ấy, kéo luống kim châm, chạy ngay vào bếp, đanh nhưng nhớ nhất là gian bếp tôm rim, gà kho sả, quán còn phục vụ thêm món cà chua độn thịt,
mới, đập tơi mịn rồi gieo xuống hạt huơ tay bếp lửa, ngồi co ro xem ấm mẹ ngồi vần cám, luộc ngô. thịt xíu, núm đuôi xào nghệ… Tất cả đều được bài trí trong lu đất,
giống cải cúc, cải ngồng, bắp cải, su mẹ nấu những món gì. Mùa hè Nhớ chính mình bé bỏng lui cui mang lại cảm giác gần gũi, chân thực nhưng cũng rất độc đáo.
hào. Cỏ ngoài đồng cũng bắt đầu sợ bếp bao nhiêu thì mùa đông rút rơm, khệ nệ bưng chậu cám, Lu đất có kích thước nhỏ, vừa đủ một khẩu phần ăn cá nhân.
lụi, nhà có cây rơm nhưng không không muốn ra khỏi bếp chừng nhớ những ngày sau buổi chợ mẹ Điều này giúp mọi người có thể “đi chung” nhưng thoải mái dùng
dám rút vào bếp đun nữa, rơm ấy đó. Tôi đan len trong bếp, học về dúi vào tay cái bánh khoai sọ “món riêng” theo sở thích. Nhiều khách hàng chia sẻ rằng họ
để dành nuôi trâu. Chị em tôi đạp bài trong bếp, ngủ quên trên ổ con con, đôi tay đen nhẻm vội mở cảm thấy thú vị khi lần đầu tiên dùng bữa theo cách đặc biệt này.
xe đi mua trấu, nhà trấu nằm sau rơm, có lần củi cháy ra ngoài bếp chiếc bánh thơm tho, vừa ăn vừa Khoảnh khắc mở nắp lu, để làn khói nghi ngút bốc lên mang theo
nhà máy xát gạo, muốn mua được không kịp dụi, lửa bén vào đám sợ hết. Nhớ những ngày giáp Tết mùi thơm nức mũi khiến mọi người thích thú. “Tôi thích nhất món
trấu phải giành nhau với đám trẻ củi ngô cháy tốc lên làm chín cả mẹ trải chiếu cho tôi nằm canh cá kho gừng. Vị cá thấm đượm, mềm, không bị khô và mùi thơm
trong làng, thóc xát còn chưa kịp giàn hành tỏi treo gác bếp. Mùa bánh chưng, nhớ đêm trừ tịch mẹ của gừng, nước mắm khiến tôi nhớ đến bữa cơm mẹ nấu ở quê.
xong, cái ống vải còn phun trấu mù đông mau đói, ăn gì cũng ngon, tỉ mẩn dạy con nấu chè con ong, Cách ăn trong lu thế này vừa giữ được độ nóng, vừa tạo cảm giác
mịt nhưng tôi đã lao vào, một tay vừa nấu cơm, nấu cám vừa lùi đồ xôi, nấu miến. thân thuộc như ở nhà”, chị Nguyễn Thị Thu (phường Hải Châu
giữ miệng bao, một tay ra sức vơ ngô, khoai, sắn. Nấu xong bữa Sau này gia đình tôi chuyển đi 1, quận Hải Châu) - thực khách thường xuyên ghé quán chia sẻ.
trấu dồn thật chặt. Ngày ấy có hẳn cơm thì mặt mũi đã nhọ nhem xa, mỗi lần về quê tôi đều tìm về Với mức giá 35.000-50.000 đồng cho một phần ăn, cơm lu Như
bếp nấu bằng trấu, lửa trấu không nhọ sỉ. Chút tàn lửa cuối cùng nhà cũ, tần ngần đứng ngoài đường Ý trở thành điểm đến yêu thích của dân văn phòng, sinh viên và cả
to nhưng âm ỉ, ít khói, nấu cám của củi của trấu tôi đặt vào nồi trông về nơi từng là gian bếp ngày những người muốn tìm lại chút hoài niệm giữa nhịp sống hiện đại.
lợn, vần cơm, vần cá kho cho mau nước để ăn xong có nước ấm rửa xưa. Ánh lửa mùa đông, mùi trấu Đặc biệt, bên cạnh thức ăn chế biến trong lu, quán có thêm món canh,
nhừ, trấu hun đuổi muỗi cho đàn bát cho đỡ lạnh tay. mùi tro cứ thế dẫn đường về thảo rau luộc, xào, trứng chiên, củ kiệu và dưa cà muối. Tất cả được chuẩn
lợn, trấu trải ngoài vườn, đàn gà có Cũng trong gian bếp mùa đông, thơm ngày cũ. bị chu đáo nhằm tạo nên sự cân bằng về vị và chất trong mỗi bữa ăn.
cái mà bươi, mà rúc cho đỡ lạnh. mẹ tôi bẻ ngô ngoài vườn đúng H.H H.L

s Sách mới, sách hay Quân đội Nhân dân Việt Nam, phong cách chép sử, theo thời
nghỉ hưu năm 2008. gian tuyến tính, nhiều khi ghi
Hồi ức "Bầu trời - Trường phục bầu trời. Ông nói: ''Tôi "Thượng kinh ký sự" là rõ cả ngày tháng và địa điểm,
1. đại học của tôi" của Trung muốn mình được bay cả đời, 2. tập ký sự bằng chữ Hán nhân chứng, sự kiện. Trên cơ
tướng Nguyễn Đức Soát (NXB bay đến khi tuổi tác hay sức của nhà y học và nhà văn sở ghi chép những điều tai nghe
Trẻ, 12-2024) vừa chính thức khỏe không cho phép''. Tuy Lê Hữu Trác (Hải Thượng mắt thấy, Lê Hữu Trác đặc biệt
ra mắt bạn đọc. Cuốn sách nhiên, hồi tưởng ''đời bay'' của Lãn Ông) (NXB Trẻ, tái bản quan tâm đến những danh
kể chuyện “đời bay” phi công mình, ông ví như một sinh 12-2024). Cuốn sách dày 524 lam thắng cảnh trên đường đi,
chiến đấu huyền thoại của viên trong đại học đặc biệt. trang là một thiên phóng sự từ đó kết hợp và chuyển hóa
Không quân nhân dân Việt Ông nói: ''Tôi học mãi không duy nhất của văn học Việt xưa chuyến đi mang tính công vụ,
Nam, qua đó giúp bạn đọc hết vì kỹ thuật không ngừng viết về người thật, việc thật với nghĩa vụ thành cuộc du ngoạn
hiểu hơn về Trung tướng phát triển, các loại máy bay trang viết hay nhất tri ân các cách hành văn giản dị, tinh tế mình với các nho sĩ, quan lại thi vị. Bên cạnh những hoạt
Nguyễn Đức Soát từ Đại đội mới liên tục xuất hiện, thay chỉ huy. Nhà thơ Hữu Việt và sinh động. và những người thân quen động chữa bệnh theo nghĩa
trưởng Đại đội 3, Trung đoàn thế cái cũ''. cho rằng: ''Sự khiêm nhường Tập ký sự này mở đầu lúc xưa. Tác phẩm kết thúc với vụ, ông triệt để tận dụng thời
Không quân 927 đến Trung Chương đầu tiên ghi lại là phẩm chất quan trọng của Lê Hữu Trác đang sống ở quê gian để ngắm cảnh, thăm lại
tướng Tư lệnh Quân chủng những dấu ấn không chỉ gắn người viết hồi ký, nó không mẹ là Hương Sơn thì bỗng có việc ông về lại quê nhà trong cố đô Thăng Long, thăm bạn,
Không quân, Tư lệnh Quân với cuộc đời Trung tướng chỉ triệu ra kinh chữa bệnh tâm trạng mừng vui. Thượng thăm quê nhà, quê vợ, thăm
chủng Phòng không - Không Nguyễn Đức Soát mà còn là hạ thấp cái tôi của tác giả mà cho chúa Trịnh Sâm và thế kinh ký sự là một áng văn cổ dòng sông bến nước xưa cũ
quân và Phó Tổng Tham cột mốc quan trọng của lịch khiến người đọc nhìn nhận tử Trịnh Cán. Khi ấy, ông thời kỳ văn học trung đại của và chiêm nghiệm lẽ đời. Đặc
mưu trưởng Quân đội nhân sử phát triển của không quân tác giả ở tầm cao hơn trong đã 62 tuổi. Trên từng chặng nước ta. biệt trong Thượng kinh ký sự
dân Việt Nam. Cuốn sách là Việt Nam. Phần thứ hai, tác sự tin cậy''. đường đi lên kinh, tác giả vừa Cảm hứng Đi - Xem trở thành còn khoảng bốn mươi bài thơ
những trang viết hồi tưởng giả gửi gắm tình cảm đến Trung tướng Nguyễn Đức mô tả phong cảnh vừa bộc tiếng nói chủ đạo trong toàn bộ cảm tác, tự thuật, đề vịnh, xướng
những cuộc chiến trên không quê hương, gia đình, bạn bè, Soát, 78 tuổi, sinh tại xã Nam lộ tâm trạng của mình. Khi thiên du ký. Có thể nói tất cả họa của chính Lê Hữu Trác và
và niềm đam mê bay của ông. quay về tuổi thơ với nhiều kỷ Phong, huyện Phú Xuyên, Hà đến kinh đô, tác giả tiếp tục các nhân vật, sự kiện, cảnh vật ở những người khác. Hầu như đi
Cách đây gần 60 năm, từ niệm đẹp. Tây cũ (nay thuộc Hà Nội). mô tả quang cảnh ở đó, nhất đây đều là sự thật, được tác giả đến đâu, gặp danh lam thắng
những ngày đầu học bay, Ngoài ra, kể câu chuyện của Ông là Tư lệnh Quân chủng là trong phủ chúa Trịnh, nơi chứng kiến, trải nghiệm và ghi cảnh nào ông cũng “tức cảnh
Trung tướng Nguyễn Đức bản thân nhưng tác giả ''ẩn Phòng không Không quân, rồi xa hoa và quyền uy. Ngoài ra, chép lại. Toàn bộ sự thật được sinh tình” và đề thơ.
Soát đã nuôi mong ước chinh thân'' tối đa và dành những Phó Tổng Tham mưu trưởng ông còn kể việc tiếp xúc của tôn trọng bởi lối ghi chép theo MẪU ĐƠN