Page 10 - Báo Đà Nẵng Cuối Tuần - Số Tết Dương Lịch

10 CHỦ NHẬT 29-12-2024 Văn học - Nghệ thuật

Truyện ngắn
Mảnh đất

của ba

LÊ QUANG TRẠNG

gày đó, ba tôi có một thói quen kỳ chỉ nhớ về quê, về những ngày tháng cũ, và
lạ mà tôi mãi không thể hiểu được. tôi chỉ biết nhìn ba, lòng chua xót, nhưng
N Mỗi khi trời trở lạnh, khi những cơn chẳng biết làm gì hơn.
gió đông bắt đầu len lỏi qua từng khe cửa, ba Có những lúc tôi tự hỏi, liệu trong thâm
lại rút ra một bọc đất sét nhỏ từ trong hộc tâm ba có tiếc nuối gì không? Liệu có phải
tủ. Bọc đất ấy chẳng có vẻ gì đặc biệt, chỉ là ba vẫn âm thầm mang theo nỗi đau của việc
một cục đất màu nâu sẫm, dẻo quánh, có phải xa quê, xa gia đình, xa những người
mùi đất ẩm ướt của mùa mưa. Nhưng với thân trong một cuộc sống mưu sinh nơi phố
ba, đó dường như là một bảo vật vô giá. Ba thị đầy ồn ào, vội vã? Nhưng có lẽ ba tôi
ngồi xuống bên chiếc thau inox cũ, đổ một không còn nhớ được rõ ràng những năm
ít nước vào, rồi bắt đầu nghịch đất. Đôi tay tháng sống ở phố, những sự thay đổi của
ông thoăn thoắt nhào nặn, như thể đất sét là thời gian, của cuộc sống hiện đại. Thứ mà
một thứ gì đó thiêng liêng mà chỉ ông mới ba nhớ, chỉ là những ký ức mơ hồ về quê
hiểu được. Mỗi lần ba nắn nót đất, đôi mắt hương, về những con đường đất, những
ba lại sáng long lanh, một vẻ say mê đến kỳ buổi chiều lúa chín, những đêm trăng sáng
lạ. Ông ngắm nghía từng miếng đất trong tay, bên bờ sông. Còn với tôi, ba đã sống cả
như thể đang cảm nhận sự sống đang chảy đời ở phố, nhưng trong tâm hồn ông, vẫn
trong đó, như thể đất ấy mang theo ký ức luôn có một mảnh đất quê hương mà ông
và tình cảm mà ông luôn khao khát tìm lại. không thể nào quên được...
Cứ mỗi khi ba ngồi xuống và bắt đầu Ngày ba tôi mất, tôi ngồi bên cạnh ông,
nghịch đất, tôi lại cảm thấy có điều gì đó nhìn những bàn tay gầy guộc, nhăn nheo,
bí ẩn đang che giấu trong thói quen ấy. Tôi đã không còn sức để nắm lại cái mảnh
muốn hỏi ba, muốn hiểu vì sao ông lại làm đất quê hương mà ba đã dành trọn đời để
như vậy, nhưng ba lúc nào cũng im lặng, yêu thương. Những bàn tay ấy, ngày xưa
chỉ mải mê với những cục đất trong tay, đôi Minh họa: HOÀNG ĐẶNG đã từng chăm chút cho những cánh đồng,
mắt ông như đang thả hồn vào đó, như thể đó là cách ba đối diện với quá khứ, cách ông vang mãi trong tôi, nhưng tôi không hiểu đã từng trồng trọt, vun vén cho cuộc sống
muốn gửi gắm vào từng nắm đất những gì gìn giữ những kỷ niệm về mảnh đất mà ba hết được tấm lòng của ba. gia đình, vậy mà giờ đây, không còn sức để
ông đã bỏ lại ở quê nhà. đã phải rời xa. Cục đất sét ấy không chỉ là Dần dần, ba mẹ tôi đã bắt đầu quen với nắm lấy mảnh đất mà ba từng yêu quý. Tôi
Một hôm, tôi hỏi mẹ về thói quen kỳ lạ đất, mà là một phần của cuộc đời ba, là nơi phố thị. Mẹ tôi từ cái thúng xôi vò, chuyển ngồi đó, nhìn những ngón tay đã tắt, không
của ba. Mẹ chỉ mỉm cười, nhẹ nhàng đáp: ba chôn giấu những hoài niệm, những đau sang xe chè xôi, chạy quanh các con phố còn sự ấm áp, không còn sự kiên cường
“Hồi ba mày còn khỏe, ổng về quê móc cục thương và cả những ước mơ chưa thể thực bán hàng. Ba thì làm đủ thứ công việc từ như ngày nào. Và trong khoảnh khắc ấy,
đất sét bên hông nhà mang lên đây. Mỗi hiện. Thời gian trôi qua, ba tôi càng ngày bốc xếp đến phụ hồ rồi học hỏi làm thợ tôi cảm thấy một sự mất mát lớn lao, như
lúc nhớ đất quá, ổng lại lôi ra hít hà cho càng trở nên lặng lẽ, ít nói. Những chuyến xây. Mỗi ngày đều là những nỗ lực không thể cả một phần hồn ba cũng đã theo đi,
đỡ nhớ. Mấy khi về quê, mấy khi có thời về quê của ông bắt đầu nhiều hơn, nhưng ngừng để kiếm đủ tiền trang trải cho gia trở về với mảnh đất quê hương mà ba vẫn
gian, cái đất này giống như một mảnh ký tôi không bao giờ cảm thấy lo lắng. Tôi nghĩ đình, cho tôi ăn học. Ba mẹ không bao luôn mang theo trong trái tim.
ức mà ổng giữ trong lòng, để mỗi khi nhớ rằng ba đã nghỉ hưu, ông về thăm quê đôi giờ ca thán, dù có lúc ba tôi cảm thấy mệt Cái mùi đất sét mà ba tôi từng lén lút nặn
quê, nhớ làng, ổng lại tìm về nơi ấy, dù chỉ ba ngày để gặp lại người thân, để hít thở mỏi và ngao ngán trước đời sống phố thị, mỗi khi nhớ quê, cuối cùng cũng đã theo
là trong những phút giây ngắn ngủi.” không khí làng quê sau bao năm bươn chải nhưng ông vẫn tin rằng, “trời không phụ ba vào giấc ngủ vĩnh hằng. Tôi nhớ rõ cái
Những lời mẹ nói vẩn vơ nhưng với tôi, ở thành phố. Chẳng ai ngờ rằng, đằng sau lòng người”. Những giọt mồ hôi, những mùi đất ẩm ấy, mùi của quê hương, mùi của
đó như một câu chuyện cổ tích mà chẳng những chuyến đi ấy là nỗi khắc khoải trong ngày dậy sớm thức khuya của ba mẹ cuối những kỷ niệm, mùi của một thời ba mẹ
thể nào lý giải được. Mẹ bảo đó là ký ức lòng ba, nỗi khắc khoải của một người luôn cùng cũng đã đến lúc đơm hoa kết trái. Ba tôi đã từng sống vất vả nơi đất cằn sỏi đá,
của ba, là những tháng ngày tuổi trẻ mà mang theo nợ nần của phù sa mà không thể mẹ tôi mua được một căn chung cư nhỏ nhưng cũng chính nơi ấy, họ đã xây dựng
ba đã để lại trên mảnh đất quê hương, nào xóa nhòa được. sau hai mươi năm sống ở trọ, và tôi đỗ đại một cuộc đời, một gia đình. Và giờ đây, mùi
nơi mà ba đã sống những năm tháng vất q học. Mọi thứ dần trở nên ổn định, nhưng đất ấy, mùi của những ký ức gắn liền với ba
vả nhưng đầy yêu thương. Mảnh đất quê Hồi còn khỏe, ba tôi hay kể cho tôi nghe rồi, ba tôi lại bắt đầu yếu đi. tôi, cũng đã trở thành một phần của sự ra
hương ấy, dù đã rời xa, nhưng trong lòng về xứ sở phù sa của ông, về những ngày Những chuyến thăm quê của ba tôi cũng đi. Cái mùi ấy, chẳng phải là thứ mùi mà tôi
ba, nó vẫn mãi không phai mờ. Mỗi lần ba khai hoang, lập làng, đào kinh dẫn nước thưa dần, mỗi lần về quê, ba lại chỉ ở vài ba có thể quên, chẳng phải là một thứ cảm giác
ngồi nghịch đất, có lẽ ông đang cố gắng tìm của tổ tiên mình. “Là dân gốc xứ Xẻo Bần ngày rồi vội vã quay lại. Tôi nhận ra rằng ba đơn giản, mà nó là một biểu tượng của tình
lại một phần của chính mình, của những đó con,” ba tự hào kể, “cái xóm nhỏ của đang dần buông bỏ tất cả, không chỉ là công yêu, của sự gắn kết, của nỗi nhớ nhung mà
ngày tháng đã qua, những ngày ba và mẹ mình, không có viên đạn, chỉ mấy tổ ong việc, mà còn là những khát khao, những ba đã mang theo suốt cả cuộc đời.
vất vả chạy đuổi những giấc mơ giữa cái rừng mà đánh tan một tiểu đoàn giặc”. Ba mơ ước về một cuộc sống yên bình ở quê. Ba mẹ tôi rời quê hương để mưu sinh,
nghèo, những lần cùng bạn bè thả diều trên thường nói về những câu chuyện xưa cũ Mảnh đất quê hương mà ba mẹ đã từng rời để tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn cho gia
đồng, những chiều tà ngồi bên bờ sông cũ, với niềm tự hào dân tộc, nhưng với tôi cái bỏ lại một lần nữa vươn lên trong suy nghĩ đình, nhưng giờ đây, khi nhìn lại, tôi mới
nghe tiếng sóng vỗ rì rào. Mỗi cục đất ba tên “Xẻo Bần” trong chứng minh thư giờ của ba. Ba muốn trở về, nhưng cuộc sống hiểu rằng không chỉ có ba mẹ, mà chính tôi
nhào nặn, có lẽ chứa đựng một câu chuyện, chỉ là một đoạn ký ức mờ nhạt, một ký ức ở thành phố đã bám rễ vào lòng ba. Khi tôi cũng đang mang trong mình nỗi nhớ quê
một miền ký ức mà ba chẳng bao giờ quên. mà tôi chẳng thể nào chạm tới được. đã ổn định, ba mẹ lại bắt đầu bàn về chuyến hương. Dù đã sinh ra và lớn lên ở phố, dù
Câu chuyện mẹ kể làm tôi lặng người Nhớ lại đêm bão dữ, khi xóm làng bị cuốn trở về quê. Nhưng rồi những lo toan, những đã quen với cuộc sống hối hả nơi thành thị,
suy nghĩ. Cái bọc đất sét nhỏ bé kia lại đi, nhà cửa tan hoang, ba mẹ tôi thoát ra từ trách nhiệm lại kéo ba mẹ về lại phố. Không nhưng trong sâu thẳm trái tim tôi, vẫn có
chứa đựng cả một phần ký ức và tình cảm đống đổ nát tìm tôi giữa tiếng gió gào thét. ai muốn về quê nữa. Dù thế, trong thâm một mảnh đất quê hương mà tôi không thể
sâu sắc mà ba không bao giờ có thể nói ra. Tôi mắc kẹt ở một nhánh cây, vừa khóc, tâm ba, vẫn luôn mong muốn quay lại nơi nào quên được. Nỗi nhớ ấy không thể nào
Đó là một cách mà ba gìn giữ quá khứ, dù rồi ba mẹ bồng bế tôi chạy qua những con ấy, nơi mà ông đã bỏ lại quá nhiều kỷ niệm. tách rời khỏi tôi, nó như một phần không
không thể quay về, nhưng vẫn muốn mang đường hoang vắng, chạy mãi đến tận bến tàu Nhưng cuộc sống có những trớ trêu. Một thể thiếu trong cuộc đời, như những cánh
theo từng hơi thở của mảnh đất mà ông để thoát khỏi nỗi ám ảnh của cơn bão. Sau hôm, trên đường đi rước cháu, ba tôi bất đồng xanh bát ngát, như những ngôi nhà
yêu quý. Trong lúc đó, tôi bỗng cảm thấy đó, ba mẹ quyết định lên tàu rời quê, bỏ lại ngờ gặp phải một tai nạn giao thông. Cú đơn sơ, như mùi đất mát của mùa mưa, và
một nỗi tiếc nuối trào dâng trong lòng. Tại mảnh đất Xẻo Bần với những ký ức lo sợ đó. ngã xe ấy đã thay đổi tất cả. Sau lần té xe như những lời ca của mẹ trong đêm vắng.
sao tôi lại không thể hiểu được ba, tại sao Khi tôi vào lớp một, tôi đã quen với cuộc đó, thần trí ba tôi bắt đầu dần thay đổi. Ông Quê hương vẫn luôn là nơi mà ta tìm về,
tôi lại không thể chia sẻ được những điều sống nơi phố phường. Ba mẹ tôi hy sinh tất không còn nhớ được nhiều về phố phường, là nơi mà trái tim ta luôn hướng về, bất kể
mà ông đang tìm trong từng miếng đất cả để tôi có thể học hành tử tế, không để về những khu phố thân quen nơi ông đã thời gian trôi qua bao lâu.
nhỏ bé ấy? Thì ra, có những ký ức không tôi thiếu thốn thứ gì. Họ muốn tôi có một sống bao nhiêu năm, mà thay vào đó, ông Và trong khoảnh khắc ấy, khi nhớ ba, tôi
thể nói thành lời, có những thứ tình cảm cuộc sống đầy đủ hơn, không giống như thường xuyên nhắc đến quê cũ, về những nhận ra rằng mỗi người chúng ta đều có
mà chỉ khi sống qua rồi, ta mới cảm nhận họ ngày xưa, phải chịu bao vất vả. Lúc ấy, người bạn xưa, những mảnh vườn, cánh một mảnh đất riêng trong tâm hồn, một
được hết sự thiêng liêng của nó. ba tôi nói: “Chúng ta không có gì để tiếc đồng mà ông đã bỏ lại khi rời xa mảnh đất nơi mà dù có đi đâu, dù có sống như thế T.B (theo Football-italia)
Từ ngày ấy, tôi không còn nhìn thói quen nuối, con à. Đời này vất vả là để con có quê hương. Dù cho tôi có cố gắng hỏi han, nào, ta cũng không thể quên được.
của ba như một điều kỳ lạ nữa. Tôi hiểu rằng một tương lai tốt đẹp hơn”. Câu nói ấy cứ dù cho tôi có kiên nhẫn lắng nghe, ba vẫn L.Q.T