Page 15 - Làng nghề Việt Nam - Số Tết Dương Lịch

LÀNG NGHỀ - NGHỆ NHÂN

Làng nghề bánh nổ Điền Trang

nh Huy
A
SỰ CÔNG PHU TẠO NÊN MÓN Anh Huy
BÁNH TRỨ DANH
Những ngày cuối tháng 11, đầu Bánh nổ, món ăn dân dã chỉ có ở Quảng Ngãi này từ lâu đã
tháng 12 âm lịch, người dân thôn thành đặc sản. Khi tiếng búa đóng vào chày vang khắp cả làng
Điền Trang bắt đầu chuẩn bị nếp, Điền Trang, xã Nghĩa Trung, huyện Tư Nghĩa chính là chuông báo,
đường, củ gừng… cho mùa đóng Tết sắp đến.
bánh nổ bán trong dịp tết. Con
đường dẫn vào làng nghề bánh nổ
trứ danh này phấp phới mùi thơm
dịu nhẹ của thứ đặc sản chỉ có ở
Quảng Ngãi. Dù không quá ồn ào,
vội vã do đơn hàng chưa nhiều
nhưng người dân ở đây vẫn say sưa
làm ra những mẻ bánh thơm ngon.
Bởi đây là nghề truyền thống, cái
nghề là kế mưu sinh của cả làng.
Mùa này, mỗi sáng từ 3 giờ cả
làng thức dậy, người nhuốm lò than
bung vỏ nếp, nấu đường, chuẩn bị
gừng, người sửa soạn khuôn bánh,
mài dao cắt bánh. Tùy theo bạn Món bánh nổ của thôn Điền Trang trở thành thứ đặc sản không thể thiếu của người
hàng đặt ít hay nhiều, có người đến dân Quảng Ngãi dịp Tết đến xuân về.
chiều tối là nghỉ, có người đến 10 Bánh nổ Điền Trang không quá Còn những năm gần đây, người dân
giờ tối mới xong công việc. ngọt vì sợ người ăn mau ngán Điền Trang đã tự trồng nếp để làm
Người có thâm niên làm bánh nhưng cũng không quá lạt vì sẽ bánh nổ.
nổ hàng chục năm ở làng cho biết, không để được lâu. Trong bánh nổ, Không riêng gì Điền Trang mà cả
nguyên liệu làm bánh nổ là từ cây củ gừng xắt nhỏ trộn với đường Quảng Ngãi ai cũng thân thuộc với
nhà lá vườn. Đó là nếp được trồng giúp cho bánh thơm, ngọt và hơi món bánh nổ. Khi chưa có các loại
mùa trước, lựa những hạt to, mẩy, cay, khi ăn vào ấm bụng, nhất là vào bánh công nghiệp, đĩa cúng trên
phơi khô cất trong kho nhà, bây ngày tết trời se lạnh. bàn thờ tổ tiên, trang ông táo, trang
giờ mang ra hong phơi lại lần nữa. Bánh nổ sau khi thành phẩm sẽ thờ, đình, miếu… không thể thiếu
Càng phơi khô, hạt nếp càng trắng, cho vào khuôn cao chừng 40 - 45 bánh nổ.
khi rang lên nổ bung hết vỏ trấu ra cm, trước đây làm bằng gỗ, nay Thông thường bánh nổ hình
ngoài là đẹp, gọi là bống nếp. Sau nhiều chỗ thay bằng thép chịu vuông (tượng trưng cho đất) đặt
đó, bống nếp được sàng sẩy cho lực. Khi đổ nếp vào khuôn, người trước, trên đó là bánh in tròn (trời)
sạch trấu và trộn với đường, củ làm bánh cầm vồ bằng gỗ to đóng và bánh thuẫn trên cùng, bánh mè
gừng xắt mỏng, và bây giờ còn có xuống đều đặn từng nhát, có như sắp xung quanh. Cúng bánh nổ ở
thêm hạt mè và quế. vậy cây bánh nổ mới đều, không bàn thờ ông bà, tổ tiên ngoài việc
Đến công đoạn thắng đường lỏng, cắt lát bánh ra mới đẹp. để tưởng nhớ, tri ân các bậc tiền
cũng rất cầu kỳ và công phu. Công VỊ NGỌT KHÔNG LẪN nhân, còn là cầu nguyện mùa màng
việc này thường được giao cho Đến nay, không còn mấy ai nhớ bội thu, ấm no cho gia đình.
những người phụ nữ, bởi họ có tinh rõ nghề làm bánh nổ ở Điền Trang Bánh nổ hiện được UBND xã
kiên nhẫn, cảm nhận khi đường “tới” có từ bao giờ, chỉ biết người thôn Nghĩa Trung đăng ký là sản phẩm
tốt hơn đàn ông. Khi đó, mùi thơm này gắn bó với nghề từ vài trăm OCOP địa phương. Trong thời gian
của đường lan tỏa, nhúng chiếc đũa năm nay. Thời xưa, người làng Điền tới địa phương sẽ phát triển thương
vào chảo đường thắng đang sôi, Trang đi mót lúa ngoài đồng hoặc hiệu bánh nổ Điền Trang và hỗ trợ
kéo lên có sợi tơ đường bám vào phải vào tận Sa Huỳnh (thị xã Đức người dân phát triển sản xuất, tạo
Phổ) mua nếp về đóng bánh để bán. việc làm và tăng thêm thu nhập.
mỏng mảnh là được.

Số 01 ngày 03 . 01 . 2025 15