Page 60 - Kinh tế Việt Nam

TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG

Sau nhiều năm tạm gác lại cải cách chính sách thuế, năm
2024, ngành tài chính đẩy mạnh rà soát, sửa đổi nhiều chính
sách thuế quan trọng. Đây là tiền đề để mở rộng cơ sở thu
cũng như đảm bảo tỷ trọng thu nội địa, cân đối hợp lý giữa
thuế gián thu và thuế trực thu, đảm bảo nguồn thu ngân sách
bền vững và đạt những mục tiêu đề ra tại Chiến lược cải cách
hệ thống thuế đến năm 2030.
TRÂM ANH

rong 5 năm qua, Việt từ trên 1,42 triệu tỷ đồng năm
Nam kiên trì thực hiện 2018 lên hơn 1,87 triệu tỷ đồng
T chính sách tài khóa năm 2024. Trong đó, thu nội địa
nghịch chu kỳ trong bối cảnh vẫn đóng vai trò chủ đạo và thể
nền kinh tế bủa vây khó khăn, hiện tính ổn định hơn so với các
vừa gượng dậy sau đại dịch nguồn thu khác, tỷ trọng tăng từ
Covid-19, lại phải chống chịu với 80,6% năm 2018 dự kiến lên
những áp lực và biến động từ 83,9% cuối năm 2024.
kinh tế thế giới. Theo đó, chi đầu Trong khi đó, thu từ dầu thô
tư phát triển những năm qua lại cho thấy xu hướng giảm và
được bơm ra ở mức kỷ lục, mà biến động, từ 4,6% năm 2018 Thu viện trợ cũng giảm dần và chiếm 9,3% tổng thu ngân sách, Theo PGS.TS. Ngô Trí Long,
đỉnh điểm giải ngân năm 2023 xuống 2,3% năm 2020 và tăng trở trong giai đoạn này, từ 0,5% năm cao hơn đáng kể mức trung bình chuyên gia kinh tế, để cải cách hệ
đạt trên 660 nghìn tỷ đồng, cao lại vào năm 2024 (ước chiếm tỷ 2018, dự kiến xuống còn 0,35% 6,6% giai đoạn 2015-2020. thống thuế đảm bảo nguồn thu
gấp đôi năm 2018; cùng chính trọng 3,2%), điều này cho thấy sự năm 2024. Rõ ràng, các nguồn Với các loại thuế gián thu, số ngân sách bền vững, chuyên gia
sách giảm, giãn, hoãn thuế, phí thiếu bền vững và không ổn định thu từ dầu thô, xuất nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt sụt giảm kinh tế Ngô Trí Long lưu ý đến 6
với quy mô 900.000 tỷ đồng. Đến của nguồn thu này do phụ thuộc viện trợ đều thể hiện tính không những năm gần đây sau khi đạt giải pháp.
nay, bức tranh kinh tế - xã hội biến động giá dầu thế giới. Bên bền vững trong dài hạn và phụ đỉnh năm 2020 (150 nghìn tỷ Thứ nhất, cần bao quát toàn
sáng dần cùng sự phục hồi nhu cạnh đó, thu từ hoạt động xuất thuộc vào các yếu tố bên ngoài. đồng). Tính đến hết tháng bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở
cầu trong nước, hoạt động xuất nhập khẩu cũng tương đối biến 11/2024, thuế tiêu thụ đặc biệt thu, đặc biệt từ các nguồn thu
nhập khẩu sôi động trở lại thúc động, từ 14,2% năm 2018 tăng Chuyển dịch cơ cấu đạt 105,2 nghìn tỷ đồng, mới mới và phù hợp với thông lệ quốc
đẩy thu ngân sách. lên 15,7% năm 2022, sau đó dự các sắc thuế bằng 97,3% dự toán, tăng 0,6% tế. Điều này sẽ giúp đảm bảo tỷ
Tuy nhiên cũng trong giai kiến giảm xuống 12,5% cuối năm cùng kỳ. Có thể thấy, suy thoái và trọng thu nội địa, cân đối hợp lý
đoạn này, ngành tài chính tạm 2024. Sự biến động này cho thấy Bóc tách các khoản thuế quan biến động kinh tế tại nhiều khu giữa thuế gián thu và thuế trực
gác lại công cuộc cải cách chính tính nhạy cảm của nguồn thu trọng đóng góp vào thu ngân sách vực trên thế giới ảnh hưởng đến thu. Trong đó, việc sửa đổi Luật
sách thuế để hướng tới một hệ chịu tác động của thương mại nhà nước, thuế thu nhập doanh nhu cầu tiêu dùng, bao gồm cả Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế
thống thuế đồng bộ, có cơ cấu bền toàn cầu và chính sách cắt giảm nghiệp là một công cụ quan trọng các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ tiêu thụ đặc biệt nhằm mục tiêu
vững, bảo đảm huy động hợp lý thuế quan theo lộ trình. giúp Nhà nước điều tiết vĩ mô và đặc biệt như rượu, bia, thuốc lá và mở rộng cơ sở thuế, điều chỉnh
các nguồn lực cho ngân sách nhà là nguồn thu chính cho ngân sách ô tô. Người tiêu dùng có xu hướng thuế suất phù hợp và góp phần để
nước được đề ra trong Quyết định quốc gia. Từ đầu năm 2024, Việt cắt giảm chi tiêu vào các sản tăng tỷ lệ thu nội địa trong tổng
508/QĐ-TTg ngày 23/4/2022 Nam chính thức áp dụng mức phẩm không thiết yếu thời kỳ thu ngân sách.
phê duyệt Chiến lược cải cách hệ thuế suất 15% đối với các tập kinh tế bất ổn. Thứ hai, cần hạn chế lồng
thống thuế đến năm 2030 (Quyết đoàn đa quốc gia có tổng doanh Còn thu thuế giá trị gia tăng ghép chính sách xã hội trong các
định 508). thu từ 750 triệu Euro trở lên theo nhích tăng nhẹ 0,1% lên mức luật thuế, tránh miễn giảm tràn
chính sách thuế tối thiểu toàn 24,14% giai đoạn 2021-nửa đầu lan để đảm bảo tính trung lập của
Thu nội địa cầu. Về tỷ trọng, thu từ thuế thu năm 2024 do chính sách hoãn, thuế và hướng tới một hệ thống
chuyển biến tích cực nhập doanh nghiệp trong tổng miễn, giảm thuế để phục hồi tăng thuế đồng bộ và bền vững. Đây là
thu ngân sách nhà nước có xu trưởng sau Covid-19 từ năm 2022. điều lưu ý khi sửa đổi Luật Thuế
Nhìn lại Quyết định 508, có hướng giảm vào những thời điểm Theo đại diện VEPR, tính bền thu nhập doanh nghiệp.
thể thấy nhiều mục tiêu khó đạt điều chỉnh giảm thuế suất và tăng vững trong các nguồn thu ngân Thứ ba, cải cách hệ thống
được do nhiều năm trì hoãn cải PGS.TS. NGÔ TRÍ LONG dần những năm sau. sách nhà nước chưa cao, mặc dù thuế theo hướng khuyến khích
cách chính sách thuế. Cụ thể, Chuyên gia kinh tế Số liệu từ Viện Nghiên cứu tỷ trọng thu nội địa tăng cao sản xuất và tiêu dùng xanh, thân
theo dự toán thu ngân sách nhà Những điều chỉnh chính kinh tế và Chính sách (VEPR) nhưng tỷ trọng lớn vẫn là thu từ thiện với môi trường qua thuế
nước năm 2025, tỷ lệ huy động từ sách thuế không chỉ giúp cho thấy giai đoạn 2021-nửa đầu thuế tiêu dùng, các nguồn thu từ bảo vệ môi trường, ưu đãi cho
thuế, phí đạt khoảng 12,8% GDP; đạt được mục tiêu đề ra năm 2024, thuế thu nhập doanh đất và tài nguyên. Cùng với đó, tỷ doanh nghiệp sử dụng công
ước giai đoạn 2021-2025 đạt trong chiến lược cải cách nghiệp tăng gần 3% so với giai trọng thu ngân sách nhà nghệ xanh.
khoảng 13,9%, đạt mục tiêu đề ra hệ thống thuế đến năm đoạn 2015-2020. Như vậy, quy nước/GDP có xu hướng giảm, Thứ tư, cần tập trung đơn
trong Quyết định 508 (13-14% 2030 mà còn tạo điều kiện mô thu ngân sách nhà nước từ nhu cầu bội chi cho đầu tư phát giản hóa thủ tục hành chính thuế,
GDP) nhưng tỷ lệ này đang thấp thuận lợi cho người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp triển khiến gia tăng số nợ Chính tiếp tục cải cách, hiện đại hóa để
dần hàng năm. Tỷ trọng thu nội thuế, góp phần cải thiện ngày càng được mở rộng nhờ phủ, nhất là nợ khu vực tư nhân”. giảm chi phí tuân thủ cho doanh
địa trong tổng thu ngân sách nhà môi trường đầu tư kinh những điều chỉnh hợp lý trong nghiệp và người dân, tạo môi
nước năm 2025 khoảng 84,8%, doanh để thúc đẩy tăng quy định căn cứ tính thu nhập Những điểm lưu ý trường kinh doanh thuận lợi.
ước giai đoạn 2021-2025 đạt trưởng kinh tế. Đồng thời, tính thuế, giảm thuế giúp doanh khi cải cách Thứ năm, lưu ý đánh giá tác
khoảng 82,9%, thấp hơn mục tiêu nhằm mục tiêu hoàn thiện, nghiệp gia tăng quy mô sản xuất động chính sách thuế mới, tác
đến năm 2025 đạt khoảng 85- sửa đổi chính sách thuế và đáp ứng tốt hơn nhu cầu chi Để đảm bảo cân đối nguồn động ra sao đến kinh tế - xã hội và
86%. Do đó, nhiều ý kiến cho đồng bộ, đảm bảo tính ngân sách nhà nước. Tính đến hết thu ngân sách nhà nước một cách đảm bảo tính khả thi, hiệu quả
rằng việc rà soát, sửa đổi các luật công bằng trong chính tháng 11/2024, thuế thu nhập bền vững, VEPR cho rằng cần trong quá trình thực hiện.
thuế để tiếp tục thực hiện Chiến sách thuế và phù hợp với doanh nghiệp ước đạt 338,9 phải đặt các chính sách mới điều Thứ sáu, tăng cường quản lý
lược cải cách hệ thống thuế đến thông lệ quốc tế. Điều quan nghìn tỷ đồng, vượt 8,1% dự toán chỉnh thay đổi sắc thuế trong thuế với kinh tế số là rất quan
năm 2030 là điều cần thiết. trọng là từ đó tạo tiền đề và tăng 12,7% so cùng kỳ. tổng thể cơ cấu các nguồn thu. trọng, bổ sung quy định thu thuế
Xét về tính bền vững trong mở rộng cơ sở thuế và tăng Về thuế thu nhập cá nhân, tính Đồng thời, cần đánh giá kỹ các doanh nghiệp nước ngoài kinh
nguồn thu ngân sách giai đoạn tỷ lệ huy động vào ngân đến hết tháng 11/2024 đạt 170 tác động chính sách khi sửa đổi doanh thương mại điện tử, nhằm
2018-2024, tổng thu ngân sách sách nhà nước. nghìn tỷ đồng, vượt 7,1% dự toán, căn bản các luật thuế, cả thuế trực đảm bảo công bằng và mở rộng
nhà nước tăng trưởng nhất định, tăng 17,2% so cùng kỳ năm 2023 thu và thuế tiêu dùng. cơ sở thuế.<

60 KINH TẾ VIỆT NAM | Số 4+5 | Ngày 27/1 - 9/2/2025 www.vneconomy.vn